بیان بین الصلاتین
مجالس حلال و حرام 
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض تبریک میلاد حضرت جواد الائمه علیه السلام از حضرتش روایت شده که فرمودند: ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْبْرارِ: إقامَةُ الْفَرائِض ، وَ اجْتِنابُ الْمَحارِم، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِی الدّین
سه چیز از کارهای نیکان است: انجام واجبات الهی، ترک و دوری از گناهان، مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین. (موسوعه الامام الجواد ج2 سید حسین قزوینی؛ مستدرک سفینه البحار ج8 شیخ علی نمازی ص 378؛ تنبیه الخواطر ج 1 ص 41)
توضیحات
چند نکته درباره شرکت در مجالس:
مجالسی که در سطح جامعه تشکیل میشود بر دو گونه اند: برخی مجالس حلالند همچون مجالس علم و دانش و مجالس اهل بیت علیهم السلام و ذکر مواعظ و مناقب و مصائب آنها و.. که دارای اجر و ثواب است و برخی از مجالس گناه محسوب‌می‌شود. مثل:1. عروسی های آلوده به گناه 2. مجلس قمار 3. مجلس شراب 4. مجلس غیبت و تهمت 5. مجلس استعمال مواد مخدر، که حضور در چنین مجالسی که مستلزم حرام یا تایید حرام می باشد گناه است چنانچه انسان در مجلس گناهی قرار گرفت، نهی از منکر با وجود شرایط واجب است، اگر چه با خروج از مجلس گناه باشد، و در موقعی که گناه انجام نمی شود و حضور انسان تأیید گناه نیست مثلا زمان شام خوردن مجلس عروسی اشکال ندارد. (اجوبه الاسفتائات س1427؛ تبریزی استفتائات ج1س1054؛ مکارم استفتائات 2س719)
خداوند متعال به همه ما توفیق رعایت وظائف شرعی را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
امر به معروف
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از حضرت امام رضا علیه السلام روایت شده که میفرمایند: لَتَأْمُرُنَ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْکَرِ أَوْ لَیُسْتَعْمَلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرَارُکُمْ فَیَدْعُو خِیَارُکُمْ فَلَا یُسْتَجَابُ لَهُمْ.
بایستی که امر به معروف و نهی از منکر کنید. [ اگر اینکار نکردید ] افراد بد‌کردار بر شما مسلط خواهند شد، بگونه‌ای که دیگر خوب‌هایتان دعا می‌کنند اما مستجاب نمی‌شود. الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج5 ؛ ص56
توضیحات
با توجه به اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در دین دو نکته درباره امر به معروف خدمتتان عرض میشود:
1. یکی‌از مهمترین واجبات امر به معروف و نهی‌از‌منکر است که دارای شرایطی می باشد که یکی از شرایط این است که امربه معروف و نهی‌از‌منکر، برای کسی که امربه معروف و نهی از منکر می‌کند مفسده نداشته باشد یعنی در صورتی که امر‌به‌معروف و نهی از منکر دارای ضرر جانی یا آبرویی و یا مالی به مقدار قابل توجّه، برای شخص امر کننده به معروف و نهی کننده از منکر باشد یا اگر سبب تهدید دیگر مسلمانان باشد یا موجب مشقّت و دشواری غیر قابل تحمّل گردد، امربه معروف و نهی از منکر واجب نیست اما اگر ضرر مختصر و غیر قابل توجه باشد سبب سقوط تکلیف نمی شود.
2. اگر کار معروف و منکر به قدری نزد خدای متعال، مهمّ باشد که باید در راه آن، ضررها و دشواری‌ها را تحمّل نمود؛ مثلا اصل دین در خطر باشد و جلوگیری از منکر متوقف بر بذل جان و مال باشد در این صورت بذل جان و مال واجب است و از همین قبیل است شهادت حضرت سید الشهداء علیه السلام که برای حفظ دین، جان خود را فدای دین فرمودند.
تعجیل درفرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظّم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
خمس
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از حضرت رضا علیه السلام روایت شده که فرمودند: إنَّ ٱلْخُمْسَ عَوْنُنَا عَلَی دِینِنَا...فَلَا تَزْوَوْهُ عَنَّا وَ لَا تُحَرِّمُوا أنْفُسَکُمْ دُعَائَنَا.
پرداخت خمس کمکی در (تبلیغ) دینمان است پس از آن دریغ نکنید و خودتان را از دعای ما محروم نسازید. (الکافی، ج 1، ص 548)
توضیحات
چند نکته درباره خمس:
1. در اعتقاد شخص مسلمان رازق و روزی دهنده خدای متعال است و روزی را خداوند متعال به انسان مرحمت می فرماید البته باید کار و تلاش باشد و بدون اسباب ،روزی به انسان نمی رسد اما اصل مطلب و اول و آخر خداست؛ لذا اگر فرد نقش خدا را پررنگتر ببیند و اینکه بدون خواست و اراده الهی انسان به هیچ چیز نمی رسد در این حالت دادن مال خدا در راهی که خدا امر کرده آسان می شود خصوصا اینکه ائمه اطهار علیهم السلام دادن خمس را کلید روزی بیان نموده اند.
2. یکی از واجبات مالی پرداخت خمس است و هر فردی که دارای درآمدی است هر مقداری از درامدش که در بین سال خمسی صرف نیازهای زندگی شده که مطابق شأن فرد بوده مانند خوراک و پوشاک و مسکن و اثاثیه منزل، خمس ندارد اما آنچه از درآمد در سر‌رسید سال خمسی باقی می‌ماند باید یک پنجم را به عنوان خمس بدهد؛ فرقی نمیکند آنچه باقی مانده پول پس انداز شده و یا مواد غذایی داخل منزل باشد.
3. در برخی موارد با اینکه انسان بدهی دارد باز هم خمس واجب میشود لذا اینکه می‌گوید من بدهی دارم پس خمس به من واجب نمی‌باشد در بعضی از موارد صحیح نیست مثلا فردی که بابت توسعه در کار و کسب درامد بیشتر از نیاز زندگی، بدهکار باشد این بدهی سبب نمی‌شود که خمس درامدی که از سال خمسیش زیاد آمده پرداخت نکند.
4. کنار گذاشتن پول خمس در گوشه منزل یا جای دیگر کافی نیست و باید آن را به دفتر مرجع تقلیدش تحویل دهد ،البته خمس احکام دقیقی دارد که بهترین راه برای بررسی و پرداخت آن دفتر مرجع تقلید است. (رساله مراجع مساله 1765و 1790و 1791و 1792،( اجوبه س924؛ تبریزی س882؛ جامع المسائل فاضل ج1 س902؛ جامع الاحکام صافی‌ج1 س773، 774؛ امام تحریر الوسیله کتاب الخمس، نوری م1748، احکام الواضحه فاضل ص303 ؛ هدایه العباد صافی م1620؛ مناج سیستانی ج1/392 خویی، وحید منهاج ج1/348 و جامع المسائل ج1 س645)
خداوند متعال دلبستگی به دنیا را از دلها خارج فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن کریم خطاب به همسران پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم میفرماید: فَلَا تَخضَعنَ بالقَولِ فَیَطمَعَ الَّذِی فِی قَلبِهِ مَرَضٌ وَ قُلنَ قَولاً مَعرُوفاً
با نرمی و نازکی سخن مگوئید تا آن کسی که دلش بیمار است طمع نورزد بلکه با گفتاری شایسته (ی یک زن مومنه) سخن بگویید.( احزاب، آیه 32.)
توضیحات
یکی از مسائل مهم دینی و اجتماعی مساله گفتگو با نامحرم است فرقی ندارد که در فضای درس و تحصیل باشد یا در فضای مجازی باشد یا در فضای کسب و کار، در هر صورت چنانچه ضوابط شرعی رعایت نشود آسیب های مختلف اجتماعی را به دنبال دارد لذا هر مومنی در هنگام گفتگو با نامحرم برای کسب رضای خدا و دور ماندن از آسیبهای فردی یا اجتماعی باید شرایطی را رعایت کند:
1. در هنگام صحبت یا چت کردن یا پیامک زدن به نامحرم، بکار بردن کلماتی که نامناسب بین دو نامحرم است مثل کلمات عاشقانه یا کلمات تحریک آمیز جایز نیست.
2. به قصد لذت شهوانی نباشد بنابر‌این چنانچه هنگام گفتگو با نامحرم احساس شود به سمت لذتهای شهوانی کشیده شده است شرعا حرام است و باید قطع ارتباط صورت بگیرد.
3. اگر مرد یا زنی ترس آن را داشته باشد که چنانچه با نامحرمى صحبت کند یا به صورت چت در شبکه‌های مجازی با او ارتباط پیدا کند، آن زن یا مرد نامحرم او را به گناه آلوده خواهد کرد نباید با او صحبت کند و ارتباط برقرار کند.( سیستانی رساله جامع مساله1476و 1477 و1478)
خداوند متعال توفیق ارتباط صحیح با بندگانش را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف که می فرمایند: فَلایَحِلُّ لِأَحَدٍ أَنْ یَتَصَرَّفَ فِی مَالِ غَیْرِهِ بِغَیْرِ إِذْنِه.
براى هیچ کس حلال نیست که بدون اذن صاحب مال، در مال او تصرّف‌کند. ( وسائل الشیعة، ج9، :ص540 ح12670 چاپ قم)
توضیحات
دو نکته در مورد اموال کودک نابالغ:
1. اختیار اموال کودک نابالغ با پدر و پدر بزرگ پدری است چنانچه پدر یا پدر بزرگ بخواهند نسبت به اموال کودک نابالغ، دخل و تصرفی انجام دهند باید این تصرف به مصلحت بچه باشد مثلا اموالش را در محلی مطمئن سرمایه‌گذاری کنند یا نیازهای بچه را با آن تامین کنند هر چند به نظر اکثر مراجع، چنانچه دخل و تصرف به ضرر بچه نبوده و مفسده ای نداشته باشد، کافی است ( مشهور عدم المفسده را کافی می‌دانند ولی،"آیه الله وحید آیت الله مکارم بنا بر احتیاط": لازم است مصلحت و نفع طفل رعایت شود؛ رساله مراجع مساله 2087؛ رساله آیه الله وحید 2115؛ رهبر معظم انقلاب: باید مصلحت رعایت شود. اجوبه الاستفتاآت سوال1502)
2. قیم و وصی فقط در صورتی می‌توانند درمال طفل تصرف کنند که مصلحت و نفع طفل رعایت شود.مانند اینکه پدر و جد پدری کودکی فوت کرده و کودک اموالی از طریق ارث یا غیر ارث دارد و مثلا مادر با اجازه حاکم شرع قیم کودک شده او در مواردی می‌تواند اموال کودک را مصرف کند که به مصلحت کودک باشد. (رساله مراجع مساله 2087)
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم شخصی به محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شرفیاب شد و به آن حضرت عرض کرد که دوست دارم دعایم مستجاب شود؛ چه کنم؟ پیامبر‌خدا صلی الله علیه و آله به او فرمود:طَهِّرْ مَأْکَلَکَ وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ
لقمه‌ات را پاککن [ تا مبادا به حرامی آلوده باشد] و مراقب باش هیچ نوع حرامی را مصرف نکنی. ( خوراک خود را پاکیزه کن و غذای حرام نخور ) (وسائل الشیعة ؛ ج7 ؛ ص145)
توضیحات
چند نکته در رابطه با کسب روزی حلال:
اول: خداوند روزی انسانها را از راه حلال مقدر فرموده و کسبهای حلال در دین مقدس اسلام فراوان است و درامدی هم که بدست می‌آید را نیز شرعا باید در راه حلال خرج کرد و مصرف کردن مال در راه حرام جایز نیست.طبق معارف دین انسان وظیفه دارد روزیی را که خداوند برایش مقدر کرده از راه حلال کسب نماید و یکی از سوالات مهمی که در قیامت می پرسند از درآمد و ثروت انسان است که طبق روایتی از رسول اعظم صلی الله علیه و آله و سلم در قیامت نمی گذارند شخص قدم از قدم بردارد مگر اینکه به چند سوال پاسخ دهد که یکی از اموال است که از چه راهی به دست آورده.
دوم: برخی از کسب و کار‌ها علاوه بر حرام بودن خود کار، معامله باطل و درامدش نیز حرام بوده و معنای حرام بودن درامد این است که انسان مالک وجهی که بین دو طرف انتقال می‌یابد، نمی شود و مدیون است و باید آن پول را به صاحبش برگرداند که به برخی از این کسبها اشاره میشود:
1. درامدی که از راه فروش سی دی و فیلم های مبتذل و خلاف عفت و حیا یا فروش شراب و مسکرات و مانند اینها بدست آید.
2. درامدی که از راه رشوه و قمار و ربا و دزدی و اداره مجالس گناه و از این قبیل موارد، بدست می آید.
3. پولی که از بیت المال بر خلاف مقررات و اجازه حاکم شرع برداشت شده است.
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال را به همه مومنین عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
گفتار روز
سلام علیکم، بسم الله الرحمن الرحیم. از أمیر المومنین علیه السلام روایت شده که حضرت فرمودند: الْجَلْسَةُ فِی الْمَسْجِدِ خَیْرٌ لِی مِنَ الْجَلْسَةِ فِی الْجَنَّةِ فَإِنَّ الْجَنَّةَ فِیهَا رِضَا نَفْسِی وَ الْجَامِعَ فِیهِ رِضَا رَبِّی
نشستن در مسجد،نزد من دوست داشتنى تر از نشستن در بهشت است، زیرا نشستن در بهشت برای رضای من است اما نشستن در مسجد برای رضایت خداست. ( إرشاد القلوب إلى الصواب جلد2 صفحه 218)
توضیحات
دو نکته در مورد احکام اعتکاف:
1. یکی از فرصت هایی که در برخی از آیات قرآن کریم و سنت معصومین علیهم السلام برای خلوت با خداوند متعال و عبادت و خود سازی به آن توجه شده، اعتکاف است.
2. در اعتکاف لازم است معتکف برای عبادت خداوند حداقل سه روز در مسجد بماند و در این سه روز فقط برای ضرورت می تواند از مسجد خارج شود لذا خروج از مسجد بدون ضرورت اعتکاف را بر هم می زند، البته جایز است از اول شرع اعتکاف هنگام نیت اعتکاف شرط کند چنانچه عذری برایش پیش آمد بتواند اعتکاف را بهم بزند.
3. برخی امور بر فرد معتکف حرام است:
1. بوییدن شیء خوشبو که بعضی مراجع می فرمایند اگر با لذت باشد.
2. خرید و فروش چه حضوری و یا غیر حضوری مثل خرید شارژ موبایل
3. در امور دنیوی به قصد غلبه و اظهار فضل با دیگران مجادله و بحث و جدل کردن ،اما بحث کردن اگر به قصد اظهار حق باشد اشکال ندارد.
خداوند متعال توفیق بندگی خالصانه را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: یَا أیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِأزوَاجِکَ وَ بَنَاتِکَ وَ نِسَاءِ المُؤمِنِینَ یُدنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أدنَی أن یُعرَفنَ فَلَا یُؤذَینَ.
ای پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنه بگو پوشش سر خود را بلند گیرند ( تا تمام بدنشان را بپوشاند). این برای آن است که ( به عفت) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند.(سوره احزاب آیه 59)
توضیحات
چند نکته درباره حجاب و پوشش:
1. یکی از واجبات ضروری دین حجاب است که بی اعتنایی به آن گناه است، زن به خاطر ارزش و کرامتی که دارد باید محفوظ بماند.
2. بر زن واجب است موی سر و بدن و پا و زیر چانه خود را از مرد نامحرم چه فامیل و چه غیر فامیل بپوشاند، آنچه که از پوشش بانوان در مقابل نامحرم استثنا شده گردی صورت و دستها تا مچ است نپوشاندن دست و صورت در صورتی جایز است که زینت و آرایش نداشته و مفسده ای نداشته باشد مثلا خودش یا دیگران به گناه نیفتند.
3. رعایت حجاب و پوشش در برابر نامحرم واجب است و تفاوتی میان فامیل یا غیر فامیل یا نزد پزشک نیست و همچنین تفاوتی میان مکانهای زیارتی و مجالس عروسی یا دید و بازدید ایام سال نو یا عزاداری نمی باشد. (مشهور مراجع مساله2433؛ صرفا جهت اطلاع: خوئی،تبریزی، گلپایگانی،صافی:حتی پوشاندن صورت و دستها تا مچ را لازم می‌دانند به فتوی یا بنابراحتیاط؛ اجوبه س 1221؛ برداشت از العروه الوثقی، النکاح م 31؛ التحریر الوسیله،النکاح182سیستانی،رساله جامع ج 2م 1455،1446)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایتی از أمیر المومنین علی علیه السلام روایت شده که فرمودند: صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ
صله رحم نعمت‌ها را فراوان مى‌کند و سختى‌ها را از بین مى‌برد. (شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غرر الحکم و درر الکلم ج4،ص204، ح5836)
توضیحات
امام صادق علیه السلام فرمود: « ما چیزی را جز صله‌ی رحم، سراغ نداریم که عمر را زیاد کند؛ تا آنجا که گاهی تا زمان مرگ یک نفر، سه سال مانده است، ولی او اهل صله ی رحم میشود. آنگاه خداوند، سی سال بر عمرش می افزاید و سی و سه سال دیگر زنده می ماند. و گاهی اجل کسی سی و سه سال است، اما به خاطر قطع رحم و گسستن رابطه ی خویشاوندی، خداوند سی سال از عمرش کم می‌کند و سه سال زندگی می کند. رسول خدا صل الله علیه و آله فرمود: «صله‌ی رحم، به عمر اضافه می‌کند، و فقر را از بین می‌برد»
پیامبر اکرم صل الله‌علیه و آله فرمود:« کسی که زیادی و توسعه ی رزق و روزی و افزونی عمر خوشحالش می کند، صله ی رحم کند » امام باقر علیه السلام فرمود: « صله‌ی رحم نفس را پاکیزه، و روزی را زیاد می کند.» حضرت علی علیه السلام فرمود: « گاه خانواده ای از نیکان، به علت قطع ارتباط با یکدیگر، از رحمت حق محروم می مانند و گاه خانواده ای از افراد فاسق به سبب ارتباط با یکدیگر، مشمول روزی ها و نعمت های حق تعالی می گردند.»
اما دو نکته کوتاه درباره احکام صله رحم :
1. قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، مانند پدر و مادر و برادر و خواهر و دیگر خویشان حرام است هر چند این فامیل زودتر قطع رابطه کرده باشد و یکی از شیوه‌های صله رحم حاضر شدن در‌منزل ارحام است ولی صله رحم منحصر به ملاقات حضوری در منزل فرد نیست و فرد می‌تواند با تماس تلفنی، پیامک، جویا شدن از احوال او با واسطه؛ یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی دارد و مانند آن، این وظیفه الهی را انجام دهد.
2. اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند مثلا ملاقات حضوری موجب تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب گناه میشود یا موجب ابتلای خود فرد یا خانواده و فرزندان به گناه میشود، آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری مثلا از طریق تلفن یا راه دیگری صله رحم را انجام دهد.
خداوند متعال الفت و‌صمیمت را در میان دوستان امیر المومنین علیه السلام بیش از پیش قرار دهد، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از أمیر المومنین علیه السلام روایت شده که فرمودند: أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ أهْلِی وَ وُلْدِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی بِتَقْوَی اللهِ وَ نَظْمِ أمْرِکُم.
شما را (ای حسن و حسین ) و همه خانواده و فرزندانم و هر کس را که نوشته من به او می‌رسد، به تقوای الهی و نظم در کارهایتان سفارش‌می‌کنم.(نهج‌البلاغه، فیض، نامه 47، ص 977.)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره قوانین:
1. قوانینی که تخلف از آن سبب اختلال در نظام جامعه شود مانند قاچاق کالا یا قوانین راهنمایی و رانندگی یا سد معبر و یا اگر موجب ضرر به بیت المال و اموال عمومی یا اشخاص شود شرعا واجب است که رعایت شود. (بنا بر فتوی یا احتیاط واجب) (آیه الله سیستانی: فقه برای غرب نشینان س235؛.بر گرفته از قوانین دولتی؛ اجوبه الاستفتاآت،س1983وس1987،1989؛ مسائل جدید جلد 3ص63. تبریزی:مخالفت با‌مقررات که مخل به نظام باشد‌جایز نیست، استفتائات ج2 ص499وس1039)
2.به نظر اکثر مراجع عظام تخلف از قوانین و مقررات و دستورات دولت اسلامى که به طور مستقیم توسط مجلس شوراى اسلامى تصویب شده است و مورد تأیید شوراى نگهبان قرار گرفته اند،براى هیچکس جایز نیست که در این زمینه حضرت امام ره میفرمایند مجلس اگر رای داد و شورای نگهبان هم آن رای را پذیرفت ، هیچ کس حق ندارد یک کلمه راجع به این بگوید. (صحیفه امام ج14ص370)
3. در برخی از موارد علاوه بر این که مخالفت قانون است، فرد شرعا بدهکار و مدیون هم می شود مانند کم کاری و رشوه گرفتن و استفاده غیر قانونی از بیت المال و اموال عمومی مثل آب و برق و گاز (آیه الله سیستانی: فقه برای غرب نشینان س235؛ برگرفته از قوانین دولتی؛ اجوبه الاستفتاآت، س1983و س1987 ،1989؛ مسائل جدید جلد3،ص63؛تبریزی: مخالفت با مقررات که مخل به نظام باشد جایز نیست، استفتائات ج2 ص499 و س 1039) (اجوبه الاستفتائات س1249) مکارم استفتاآت ج3س 1797و 1798و 1801و 1161و 1583 بهجت استفتاآت ج4 س6513،فاضل جامع المسائل ج1س917)
خداوند متعال توفیق عمل به واجبات را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که فرمودند: مَنْ أَعَانَ مُؤْمِناً مُسَافِراً فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ ثَلَاثاً وَ سَبْعِینَ کُرْبَةً وَ أَجَارَهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مِنَ الْغَمِّ وَ الْهَمِّ.
کسی که یک مسافر مؤمنی را کمک کند خداوند هفتاد و سه گرفتاری او را رفع می‌کند و در دنیا و آخرت وی را از همّ و غمّ محفوظ خواهد داشت. (وسائل، ج ۸، ص ۳۱۴)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره احکام نماز مسافر:
1. مسافری که در سفر نمازش شکسته است چنانچه در سفر نماز را به صورت شکسته بخواند و سپس به وطنش برگردد، همان نمازی که در سفر خوانده کافی است هر چند هنوز وقت برای نماز خواندن در وطن وجود داشته باشد.
2. اگر مسافر هنگام اول وقت نماز در مسافرت بوده مثلا هنگام اذان در سفری بوده که نماز شکسته بوده است و نمازش را نخواند اما تا قبل از تمام شدن وقت نماز،در وطنش باشد و هنگامی که به وطن رسید باز هم نماز را با اینکه وقت بوده به صورت کامل نخواند و نمازش قضا شود، چنین فردی بعدا نمازش را باید به صورت کامل قضا کند.هر چند اول وقت در مسافرت بوده است. (توضیح المسائل مراجع با استفاده از م 1367)
3. کسی‌که می‌داند نماز مسافر شکسته است و باید نماز را شکسته بخواند چنانچه بدون توجه و از روی عادت نمازش را تمام بخواند اگر داخل وقت متوجه شود باید دومرتبه بخواند و اگر خارج وقت متوجه شد نیز به نظر برخی از مراجع عظام تقلید باید نماز را دو مرتبه به صورت شکسته بخواند. (مخالف: وحید اگر سهوا تمام بخواند بعد از وقت متوجه شود قضا ندارد، گلپایگانی و صافی اگر غفلت کند و بعد از وقت بفهمد قضا ندارد، )(توضیح المسائل مراجع م 1358)
خداوند متعال سفر مسافرین اسلام خصوصا زائرین حضرت رضا علیه السلام را بی خطر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام باقر علیه السلام که میفرمایند : الْکَمَالُ کُلُّ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ.
تمام کمالات معنوی و مادّی انسان در فهم و شناخت دقیق و صحیح مسائل دین و‌معارف الهی است و صبر و شکیبائی در مقابل ناملایمات، و نیز زندگی را با تدبّر و مدیریّت برنامه ریزی کردن میباشد. ( کافی (ط- الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص32)
توضیحات
چند نکته در مورد تقلید:
1. عقیده مسلمان به اصول دین باید از روی دلیل باشد ولی در احکام و مسائل شرعی چنانچه خودش مجتهد نباشد و احتیاط نکند باید به گفته مجتهد اعلم عمل کند. (رساله مراجع ج1 م1)
2. رجوع به متخصص دین یک امر عقلائی است و همچون دیگر امور زندگی اگر فرد تخصص ندارد در آن امر به مختصص مراجعه می نماید؛ گاهی فرد می گوید من متخصص و مجتهد نیستم، احتیاط هم نمی کنم و تقلید نمی کنم! در پاسخ عرض می شود فرد مسلمانی که وظایف شرعی اش را انجام می دهد خواسته با ناخواسته اگر مجتهد و محتاط نباشد،از دیگر ان تقلید نموده، مثلا نمازش را مانند پدر یا معلم خود می خواند، که در عمل تقلید کرده اما این تقلید او نادرست است چون از کسی تقلید کرده که متخصص نیست و ممکن است بعدا بفهمد که اشتباه کرده است.
3. یکی از شرایط مرجع تقلید این است که اعلم مراجع باشد یعنی در استنباط احکام شرعی تخصص بیشتری از دیگر مراجع داشته باشد. (رساله مراجع ج2 م2؛ عروه الوثقی م 17)
3. بعد از فوت مرجع تقلید باید انسان به مرجع زنده اعلم رجوع کند و در مسئله ی بقای بر تقلید از میت، طبق نظر مرجع زنده‌ی اعلم عمل نمایند. (رساله مراجع ج1 م9؛ عروه الوثقی ج1 ، الاجتهاد والتقلید م15)
4. کسانی که به فتوای مرجع زنده بر تقلید از مرجع فوت شده باقی مانده‌اند لازم است در پرداخت وجوهات و مسائل جدید به مرجع تقلید زنده مراجعه کنند.(توضیح المسائل مراجع ج2 ص2268 و‌تحریر کتاب الوکاله م23)
تعجیل در فرج امام زمان علیه‌السلام، سلامتی مراجع عظام، خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم امیر المومنین علیه السلام در نهج البلاغه می فرمایند: اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللَّهِ فِی الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاکِم.
از گناه در خـلوتها بپرهیزید؛ زیرا حکم کننده در قیامت (که خداوند است) در هر حال شاهد و ناظر ماست. (نهج‌البلاغه،حکمت324 وسائل الشیعة، ج15، ص: 239)
توضیحات
چند نکته در مورد حقوق زن و شوهر:
1. زن و شوهر نسبت به یکدیگر حقوق واجب و مستحبی دارند مثل اینکه زن نباید شرعا بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود و یا اینکه مرد باید نفقه همسر دائمی خودش را که همان تامین خوراک و پوشاک و مسکن و سایر نیازهای متعارف خانم که مطابق شانش باشد تهیه کند و کار کردن خانم در منزل و همچنین اماده کردن رفاه بیشتر توسط مرد برای خانواده از کارهای مستحب برای زن و شوهر بشمار می آید و سفارش شده زن و شوهر موافق یکدیگر باشند و در امور زندگی درک متقابل داشته باشند.
2. زن و شوهر در یک مورد نباید موافق یکدیگر باشند و آن هم در گناه است یعنی زن و شوهر نباید در گناه از یکدیگر اطاعت کنند، که به یک مورد اشاره می شود:
یکی از گناهان این است که خانم در برابر نامحرم زینت و آرایش کند یا پوشش شرعی را رعایت نکند حتی اگر شوهر امر به زینت و آرایش در برابر نامحرم داشته باشد.
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظّم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از حضرت رضا علیه السلام که می فرمایند: إذَا وَعَدتُم الصِّبیَانَ فَفُوا لَهُم فَإنَّهُم یَرَونَ أنَّکُم تَرزُقُونَهُم.
چون به کودکان وعده‌ای می‌دهید وفا کنید چرا که به گمان آنها شما روزی ده آنها هستید. ( الکافی، ج 6، ص 50.)
توضیحات
فرزندان ادامه حیات پدر و مادر محسوب می شوند؛ در روایات معصومین علیهم السلام فرزندان را یکی از باقیات الصالحات و چیزهایی که باعث می شود بعد از فوت همچنان پرونده انسان باز بماند و امور خوب و نیک برایشان ثبت شود،معرفی و بیان فرموده اند.
اما چند نکته در مورد کودکان:
1. شایسته است که والدین به فرزندانشان برخی از آموزشها مثل نماز و احترام به والدین و حقوق دیگران را تعلیم دهند تا تربیت دینی شوند لذا تمرین دادنِ کودکی که خوب و بد را میفهمد بر نماز و سایر عبادات مستحب است. (عروه الوثقی شرائط صحت صوم مساله2)
2. بر ولیَ کودک واجب است که او را از آنچه موجب فساد اخلاق و عقائدش میشود حفظ نماید مانند دیدن فیلم و کتابهای گمراه کننده یا مدارسی که در آنها معلمان فاسدی میباشند و همچنین والدین موظّف‌اند دختر را از کودکی به رعایت حجاب و دوری از نامحرم عادت دهند و اگر در این امر کوتاهی کنند و دختر را نسبت به نامحرم بی‌تفاوت نمایند و این امر موجب شود که دختر پس از رسیدن به سنّ تکلیف در رعایتِ حجاب و عفّت و برخورد با نامحرم سهل انگار گردد، شرعاً مسئول‌خواهند بود. (سیستانی رساله‌جامع م 1466.)
3. کتک زدن کودک جایز نیست حتی به جهت تربیت فرزند؛ چرا که زدن، غالبا نتیجه معکوس دارد و‌فقط در صورتی که کار حرامی مرتکب شده یا سبب آزار یا ضرر رساندن به دیگران شده است وتنها راه تآدیب منحصر به زدن باشد؛ ولیَ کودک (پدر یا جد پدری) یا کسی که از طرف او مجاز است می تواند به حدی که بدنش سرخ نشود به صورت آهسته به قصد تربیت نه خنک شدن دل بزند.(بیش از سه ضربه نزند) و چنانچه سرخ شود باید دیه بدهد.(سیستانی؛ رساله جامع م 2690بهجت؛رساله‌م1609مرحوم امام:آیا تنبیه بدنى در مورد کودکان در خانه یا مراکز آموزشى مجاز است یا خیر؟ ج- تأدیب به نحو متعارف به طورى که بدن را سرخ یا کبود یا مجروح نکند مانع ندارد. مجمع المسائل (للگلبایگانی)؛ ج3، ص: 266: تنبیه بدنى همسر و کودکان به منظور تأدیب جایز است یا نه؟ در غیر تعزیر و حدّ که اجراء آن وظیفۀ حاکم شرع است زدن زن یا طفل جایز نیست مگر موارد مخصوصه که شرعا اجازه داده شده مثل موردى که امر بمعروف یا نهى از منکر موقوف به آن باشد یا بعض مراتب نشوز زن که بر شوهر جایز است تأدیب یا در تمرین طفل به نماز در ده سالگى و امثال آنها و در موردى که شرعا اجازه داده شده نباید طورى بزند که موجب دیه شود مثلا رنگ پوست بدن سرخ شود.)
4. بر فرزندان واجب است که احترام پدر ومادر را رعایت کنند و با آنها در گفتار و رفتار کمال ادب را داشته باشند هر چند پدر و مادر نسبت به حقوق فرزندان کوتاهی کرده باشند.
خداوند متعال توفیق تربیت فرزندانی صالح به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام باقر علیه السلام که فرمودند: یَدْخُلُ الْمُؤْمِنُونَ إِلَى الْجَنَّةِ عَلَى قَدْرِ سَبْقِهِمْ إِلَى الْجُمُعَةِ.
مؤمنان در روز قیامت به همان میزان که (در دنیا) به سوی نماز جمعه بر یکدیگر سبقت می‌گرفتند به همان ترتیب (فردا) وارد بهشت خواهند شد.( الأمالی( للصدوق) ؛ النص ؛ ص397)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره نماز جمعه:
1. در زمان غیبت امام زمان علیه السلام شرکت در نماز جمعه به نظر اکثر مراجع واجب تخییری است به این معنا که انسان بین خواندن نماز ظهر یا خواندن نماز جمعه مخیر است، هر چند که شرکت در نماز جمعه فضیلت بیشتری دارد. و مسافر هم می‌تواند در نماز جمعه شرکت کند. (رساله مراجع ص842 مساله1، (نماز ظهر نیز بنا بر احتیاط خوانده شود:صافی،گلپایگانی،)
2.کسی که در نماز جمعه شرکت کرده (بنا بر احتیاط:سیستانی،مکارم،خوئی،رساله‌مراجع ص 862،) واجب است به خطبه‌ها گوش کند و همچنین باید از هر کاری که باعث از بین رفتن فایده خطبه‌ها یا گوش ندادن به خطبه ها می شود مانند صحبت کردن با دیگران پرهیز کند. (رساله‌مراجع‌ص852مساله38 و‌صفحه858)
3. کسی که به خطبه‌ها نرسیده می تواند در نماز جمعه شرکت و کفایت از نماز ظهر نیز می‌کند حتی اگر در رکعت دوم قبل از رکوع برسد نیز کافی است و رکعت دوم را فرادا انجام دهد. (رساله مراجع ص 847 )
تعجیل‌در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند:اِنَّ مَعَ اْلاِسْرافِ قِلَّةَ الْبَرَکَةِ.
همانا اسراف با کمى برکت همراه است. (وسائل الشیعه، ج 15، ص 261.)
توضیحات
چند نکته درباره اسراف و تبذیر:
1. اسراف و تبذیر از گناهان کبیره است و باید از آن پرهیز شود، مصرف کردن مال بیش از حد و اندازه نیاز و زیاده روی را اسراف میگویند و مصرف کردن مال در کار بیهوده و ناشایست را تبذیر مینامند.
2.بعضی از مصادیق اسراف و تبذیر: مثلا سراف در تجملات و تزئینیات، مراسم عروسی، تاج گلهای گران قیمت در مراسم عزا که بعضی مواقع بخاطر چشم و هم چشمی میباشد، دور انداختن میوه یا غذا اگر مقداری از میوه یا غذا باقى مانده باشد، کوتاهی در نگهداری نان که منجر به هدر‌رفتن نان می شود و اسراف در مصرف آب، برق و گاز، لباس‌و…
3. باز گذاشتن شیر آب در هنگام وضو گرفتن از مصادیق اسراف است و برای اینکه گرفتار اسراف نشویم ،بستن شیر آب در هنگام وضو گرفتن اشکالی ندارد و برای اینکه وضوی عزیزان دچار اشکال نشود می‌توانند به این صورت عمل کنند که بعد از ریختن آب روی دست یا صورت، ابتدا شیر آب بسته شود و سپس روی دست و صورت، دست کشیده شود. (صافی جامع الاحکام‌ج1/205س736؛مکارم استفتائات‌ج1/101س316؛ بهجت سوال3810؛ استفتائات تبریزی ج2سوال1024) (توضیح‌المسائل محشى.امام خمینى، ج2،ص:607.) (آیت‌‌الله‌‌سیستانی،مسائل منتخبه‌ص16ش30 )(رساله وحید م2077)
خداوند متعال توفیق شکر نعمتهایش را به همه ما عنایت فرماید ، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از حضرت رضا علیه السلام روایت شده که فرمودند: تَصَدَّقْ بِالشَّیْءِ وَ إِنْ قَلَّ فَإِنَّ کُلَ شَیْءٍ یُرَادُبِهِ اللَّهُ وَ إِنْ قَلَّ بَعْدَ أَنْ تَصْدُقَ النِّیَّةُ فِیهِ عَظِیم
صدقه بده هر چند کم باشد، زیرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام شود بزرگ است.(وسائل الشیعة ؛ ج1 ؛ ص115)
توضیحات
چند نکته درباره نذر:
1. نذر نوعی توسل بوسیله انجام امور خیر به درگاه الهی به حساب می‌آید و نوعی در خواست از خداوند متعال و می‌تواند باعث تغییر قضای الهی شود مثل صدقه و صله رحم که در دفع و رفع بلا موثرند، در نذر انسان متعهد می شود که برای کسب خشنودی و رضای الهی کار خوبی را انجام دهد.
2. نذر زمانی بر انسان واجب میباشد که شرائطش را داشته باشد .
3. یکی از شرائط وجوب نذر خواندن صیغه نذر است لذا اگر کسی صیغه نذر را بر زبان جاری نکرده و فقط از دل گذارنده است یا اصلا صیغه نذر را نمی دانسته عمل به ان نذر برای انسان واجب نمی باشد.
4. یکی دیگر از شرائط وجوب نذر این است که انسان عملی را که نذر می کند قدرت بر انجام آن را داشته باشد و اگر در زمان نذر کردن قدرت بر عمل را داشته اما در زمان عمل به نذر توانائی عمل به ان را ندارد چیزی بر او واجب نمی باشد و کفاره‌ای هم ندارد مثلا اگر نذر کرده که در روز میلاد حضرت جواد علیه السلام مجلس جشنی بگیرد و اطعامی هم بدهد ولی در زمان عمل به نذر مالی ندارد تا بتواند مجلس جشن را اقامه کند برگزار کردن مجلس بر او واجب نمی باشد و اگر عمل نکرد کفاره نذر هم بر او واجب نمی باشد.اما اگر در زمان نذر کردن قدرت عمل به نذر را نداشته باشد ولی در زمان نذر بتواند به نذرش عمل کند واجب است به نذرش عمل کند. (توضیح المسائل مراجع مساله 2647و2641)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قران مجید می فرماید: وَ مَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَیْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُو ا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ.
و هر کار خوبى براى خویش از پیش فرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بیشتر باز خواهید یافت و از خدا طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده مهربان است .(مزمل آیه 20)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره وقف:
1. وقف از مصادیق صدقه جاریه است یعنی ثواب آن بعد از فوت نیز ادامه می یابد و فرصت مناسبی است که مومنین می توانند برای ذخیره آخرتشان استفاده کنند.
2. وقف‌آن است که انسان مالی را بصورت مخصوص به موارد و مصارف معینی مثل مسجد، مدرسه، حرمهای معصومین علیهم السلام، مجالس عزای اهل بیت علیهم السلام یا فقرا....با رعایت شرایطی اختصاص دهند.
3. وقف کردن به صورت شراکتی هم صحیح است یعنی چند نفر به صورت مشترک مثلا مکان یا وسیله ای (مثل بخاری برای مسجد یا مدرسه) را خریداری کنند و انرا در جهت خاصی وقف کنند.
3. اگر کسی چیزی را وقف کند از ملک او خارج میشود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند یا حتی جهت و مصرف وقف را تغییر دهند البته در مواردی نادر مثل خرابی وقف با شرایط خاصی که دارد تغییر و فروش وقف جایز است که برای اگاهی از شرایط و احکامش با کارشناس مسائل دینی مشورت شود. (تحریر الوسیله امام ،ج ،2 م 3 و 4 ،ص60؛ استفتائات مقام معظم رهبری س 1995و1998ص489 هدایه العباد آیت الله صافی ج2 ص؛180هدایه العباد آیت الله گلپایکانی ج2 ص140و آیت الله اراکی توضیح المسائل مراجع ج2 ذیل مساله 2677 )
خداوند متعال به همه ما توفیق کارهای خیر را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم . از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمودند :
اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا لِمَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ الْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ الْإِسْلَام
از حاکمان الهی اطاعت کنید و گوش بفرمان باشید زیرا اطاعت از رهبری باعث ایجاد نظم در امت اسلام است. (مفید، محمد بن محمد، الأمالی (للمفید)، 1جلد، کنگره شیخ مفید - قم، چاپ: اول، 1413ق.)
توضیحات
چند نکته در باره فرمایشات مقام معظم رهبری :
1. اطاعت از اوامر و ارشادات ولی فقیه باعث تقویت نظام اسلامی و مخالفت با ایشان باعث تضعیف نظام اسلامی می باشد که تضعیف نظام اسلامی به نظر فقهای اسلامی حرام می باشد (اجوبه الاستفتئات س 1396، استفتاءات جدید (مکارم)، ج3، ص: 587 س 1660، )
2. بر اساس بیانات مقام معظم رهبری که امسال را، سال حمایت از تولید و کالای ایرانی بیان فرموده اند اولاً خرید کالای ایرانی کمک به همنوع می باشد و کمک به همنوع امری است که اسلام عزیزبه آن سفارش نموده است ضمن اینکه دارای برکاتی مانند رونق اقتصادی ، ایجاد اشتغال برای مردم ، و کمک به معشیت مردم می باشد و هر کدام نوعی صدقه و کار خیر هم محسوب می شود چرا که صدقه فقط به دادن پول و مال به فقیر نمی باشد
ثانیاً تولید و عرضه کالای با کیفیت ایرانی باعث تقویت نظام اسلامی شده و تقویت نظام اسلامی نمودن در هر لباس و مکانی که باشیم امری مطلوب و مورد پسند خداوند تبارک تعالی می باشد و تولید کالای بی کیفیت اگر باعث تضعیف نظام شود حرام می باشد.
3. مسئولین هم باید نظارت نمایند که در امر تولید موانع و سنگ اندازیها برطرف شود و افرادی که با تولید کالای بی کیفیت به مردم خسارت و صدمه می زنند برخوردی مناسب شود و قاچاق کالا که باعث خسارت به نظام اسلامی و تضعیف نظام می شود که امری حرام است جلو گیری نمایند. (استفتاءات (امام خمینى) ، ج2، ص: 46، استفتاءات (بهجت)، ج3، ص: 219، استفتاءات جدید (مکارم)، ج3، ص: 194 س 540، اجوبه الاستفتائات س 1982، فاضل جامع المسائل ج1 س 1079، )
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض تسلیت شهادت امام هادی علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که می فرمایند: مَن مَشى اِلى ذى قَرابَةٍ بِنَفسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ اَعطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجرَ مِأَةِ شَهیدٍ
هر کس با جان و مال خود در راه صله رحم کوشش کند، خداوند عزّوجلّ پاداش یکصد شهید به او مى دهد.(من لایحضره الفقیه ج 4، ص 16)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره احکام صله رحم:
1. قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، حرام است و یکی از شیوه‌های صله رحم حاضر شدن در منزل ارحام است ولی صله رحم منحصر به ملاقات حضوری در منزل فرد نیست. و فرد می‌تواند با تماس تلفنی، پیامک، جویا شدن از احوال او با واسطه؛ یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی دارد و مانند‌آن، این وظیفه الهی را انجام دهد.
2. اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند مثلا ملاقات حضوری موجب تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب گناه می شود یا موجب ابتلای خود فرد یا خانواده و فرزندان به گناه میشود، آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری صله رحم را انجام دهد.
خداوند متعال توفیق کارهای خیر را به حق امام هادی علیه السلام به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
