بیان بین الصلاتین
اعمال ماه رجب 
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم با تبریک حلول ماه رجب و میلاد امام باقر علیه السلام فرزند نازنین حضرتش، امام کاظم علیه السلام در اهمیت ماه رجب می فرمایند: رجب، ماه بزرگى است. خداوند (پاداش) نیکى ها را در آن دو چندان می کند.کتاب من لایحضره الفقیه ، ج 2 ، ص 92 .
توضیحات
عَنَ أبى حَمزَة الثُّمالى، عَنْ أبى جَعْفَر علیه السلام قالَ: اَحَبُّ الاَعمالِ إلَى اللّه ِ تَعالى أدوَمُهـا وَاِنْ قَلَّتْ .
ابوحمزه ثمالى مى گوید: امام باقر علیه السلام فرمود: محبوبترین کارها نزد خداى متعال آن کارى است که دوام بیشـترى دارد، گرچـه انـدک باشـد. جامع الاحادیث، ص 182.
چند نکته درباره اعمال ماه رجب:
1.روزه گرفتن در اول ماه رجب بلکه در تمامی ایام ماه رجب مستحب است اما توجه شود کسی که دارای روزه قضا هست نمی تواند روزه مستحبی بگیرد وهمچنین کسی که مسافر ونمازش شکسته است نمی تواند روزه بگیرد.و به نظر اکثر مراجع کسی که بابت ماه رمضان سال گذشته دارای روزه قضا می باشد لازم است که تا رمضان سال جدید قضای روزه خود را بگیرد.(امام گلپایگانی رهبر معظم انقلاب، وحید :احتیاط واجب.فاضل مکارم :فتوی. مخالف خویی سیستانی:احتیاط مستحب عروه، روزه، فصل فی احکام القضاء، م18؛ منهاج، م1047؛ رهبری، سایت، روزه، س273؛)
2.غسل کردن در اول ماه رجب سفارش شده است . که روش غسل مستحبی با غسلهای واجب تفاوتی ندارد.
3.استغفار کردن در این ماه سفارش شده است.
4.نماز اول ماه و صدقه دادن که برای اول هر ماه قمری سفارش شده است.
خداوند‌به‌همه‌ما توفیق علم و عمل عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اسراف در آب وضو
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. امام کاظم علیه السلام درباره اثر میانه روی و اسراف در روایتی می فرمایند : مَن بَذَّرَ و أسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَةُ. بحار الأنوار ج 78 ص 327
کسى که صرفه جو و قانع باشد، نعمت برایش مى ماند و کسى که ریخت و پاش و اسراف کند نعمت هایش از بین می رود.
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره اسراف در آب وضو و غسل :
اسراف حرام است حتی در آب وضو و غسل نیز حرام است البته اسراف کردن در آب وضو یا غسل باعث بطلان وضو یا غسل نمی شود و تلاش شود با کمترین میزان وضو و غسل انجام شود.
یکی از کارهای وضو شستن صورت و دستها است و خوب است بدانیم که اگر مکلف عضو را به نیت وضو زیر شیر آب بشوید و آب به همه قسمتهای اعضای وضو برسد ولو اینکه دست نکشد، وضو صحیح است و البته شستن اعضا با دست کشیدن به اعضا در وضو، مستحب است. (عروه ج1 فصل فی بعض مستحبات الوضوء)
بستن شیر آب در حین وضو طبق روشی که توصیه میشود موجب بطلان وضو نمی‌شود. لذا توصیه میشود همیشه بعد از گرفتن آب برای شستن صورت یا دستها و قبل از دست کشیدن نخست شیر آب بسته شود و سپس روی صورت یا دستها، دست کشیده شود (اجوبه س112 و مکارم ج1 س 63،وج3س144،،عروه الوثقی فی افعال الوضو مساله45،فاضل جامع المسائل ج2س121،بهجت استفتائات س572،مکارم احکام بانوان س37،) و با حداقل آب وضو انجام می شود و اسراف در آب اتفاق نمی افتد.
خداوند متعال توفیق عمل به وظایف شرعی را به همه ما کرامت فرماید به برکت محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم.بسم الله الرحمن الرحیم.ضمن گرامیداشت روز بصیرت و حماسه نهم دی ماه
امام کاظم علیه السلام در روایتی در اهمیت بصیرت می فرمایند: تَفَقَّهُوا فِی دِینِ اَللَّهِ فَإِنَّ اَلْفِقْهَ مِفْتَاحُ اَلْبَصِیرَةِ و وَ تَمَامُ اَلْعِبَادَةِ
دین خدا را به درستی بشناسید؛ زیرا فهم دینی کلید بصیرت و تمام عبادت است. (تحف العقول،ج1، ص410)
توضیحات
اما مساله شرعی
چند نکته کوتاه درباره بصیرت:
بصیرت یعنی به معنای شناخت حقیقت و قدرت درک صحیح امور است. که این شناخت انسان را در کشاکش بحران ها و مشکلات فرد و اجتماعی کمک می کند.
در برخی موارد بصیرت شرعا واجب و لازم است که به برخی از آنها اشاره می شود:
الف:بصیرت در دشمن شناسی که در مواجهه با تبلیغاتش، انسان را فریب ندهد و انسان را به انحراف و گمراهی نکشاند. و در مقابل هجوم نظامی یا فرهنگی او دفاع کند .لذا استکبار یکی از مصادیق دشمنان اسلام بشمار می رود که امروزه حجاب را هدف گرفته است، در برابر وظیفه دفاع همه جانبه را از طرف شما مومنین می طلبد و هر کسی مطابق وظیفه اش از این دستور مترقی اسلام چه در فضای مجازی و فضای غیر مجازی دفاع کند.
ب:بصیرت در اعتقادات دینی یعنی هر فرد مسلمان لازم است عقاید خود را با برهان و استدلال بپذیرد و نسب به احکام اسلام با اعتقاد راسخ عمل کند.
همان طوری که هر فردی نسبت به مسائل دینی و سیاسی خودش باید بصیرت داشته، افرادی که توانمند هستند باید بصیرت افزا باشند یعنی افرادی را که از وظیفه شرعی خودشان آگاه نیستند، آگاهی دهند.
خداوند توفیق شناخت وظایف و عمل به آنها را به همه عنایت فرماید، به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. امام کاظم علیه السلام، در روایتی می فرمایند: لاَ تُذْهِبِ اَلْحِشْمَةَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ أَخِیکَ وَ أَبْقِ مِنْهَا فَإِنَّ ذَهَابَهَا ذَهَابُ اَلْحَیَاءِ
ادب و حرمت میان خود و برادرت را از بین نبر و آن را نگه دار؛ زیرا با از بین رفتن ادب و حرمت، حیا نیز از میان مى رود. ( وسائل الشیعة، ج12، ص: 146)
توضیحات
اما مساله شرعی:
یکی از عواملی که حریم ها را میان خانواده و اجتماع از بین می برد عصبانیت است و سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که اگر کسی در حال خشم و عصبانیت خسارتی به اموال دیگران وارد کند یا نذر یا عهد یا قسمی بخورد چه وظیفه ای دارد؟
1. اگر کسی در حال عصبانیت به مال دیگران خسارت وارد کند یا به شخصی صدمه ای وارد کند که موجب دیه می شود مثلا بدنش سرخ شود باید خسارت و دیه را جبران کند و بدهکار است ، و در صورت توانایی باید فورا بدهی خودش را پرداخت کند؛ هر چند عصبانیتش به حدی بوده که متوجه نشده است.
2.اگر کسی در حال عصبانیت قسم یا عهدی یا نذری کند چنانچه عصبانیت او را کاملا از حال طبیعی خارج کرده است و اختیارش را از دست داده است؛ چنین عهد یا قسمی هر چند شرایط دیگر قسم را دارا باشد اعتباری ندارد.
خداوند توفیق کنترل خشم به همه ما عنایت فرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایتی حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می فرمایند: ... إنّ اَعظَمَ النّاسِ قَدْراً اَلّذیِ لایَریَ الدُّنیا لِنَفسِهِ خَطَراً ...
بالاترین قدر و منزلت را کسی داراست که دنیا و مادیات در نظر او قدر و منزلتی نداشته باشند. ( الکافی (ط-الاسلامیه) ج1 ص: 19)
توضیحات
اما مساله شرعی:
دو نکته کوتاه درباره محدوده اختیار انسان نسبت به اموالش:
1.انسان عاقل و بالغ تا زمانی که سالم است می تواند به هر شکلی که خودش بخواهد اموالش را هزینه کند یا ببخشد یا وقف کند؛ البته انسان نمی تواند مالش را اسراف کند و یا اگر پدر یا مادر بخواهد به یکی از فرزندان مالی را ببخشد چنانچه سبب فساد و اختلاف میان فرزندان میشود چنین کاری جایز نیست. (تحریر الوسیله کتاب الهبه، م22 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1336)
2.افرادی که دچار الزایمر شدید هستند یعنی بیماری به حدی است که دیگر هیچگونه تعقلی ندارند، چنین افرادی نسبت به نماز و روزه تکلیفی ندارند و در اموال خودشان نمی توانند تصرفی انجام دهند بلکه اطرافیان حتی همسرش هم بدون مراجعه به حاکم شرع و انتخاب قیم شرعی نمی توانند در اموالش تصرف کنند. (تحریر الوسیله، کتاب حجر، سفاهه و م1 و م3 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1084 و م1085)
تعجیل در فرج آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای حفظه الله صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایتی حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می فرمایند: ... إنّ اَعظَمَ النّاسِ قَدْراً اَلّذیِ لایَریَ الدُّنیا لِنَفسِهِ خَطَراً ...
بالاترین قدر و منزلت را کسی داراست که دنیا و مادیات در نظر او قدر و منزلتی نداشته باشند. ( الکافی (ط-الاسلامیه) ج1 ص: 19)
توضیحات
اما مساله شرعی:
دو نکته کوتاه درباره محدوده اختیار انسان نسبت به اموالش:
1.انسان عاقل و بالغ تا زمانی که سالم است می تواند به هر شکلی که خودش بخواهد اموالش را هزینه کند یا ببخشد یا وقف کند؛ البته انسان نمی تواند مالش را اسراف کند و یا اگر پدر یا مادر بخواهد به یکی از فرزندان مالی را ببخشد چنانچه سبب فساد و اختلاف میان فرزندان میشود چنین کاری جایز نیست. (تحریر الوسیله کتاب الهبه، م22 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1336)
2.افرادی که دچار الزایمر شدید هستند یعنی بیماری به حدی است که دیگر هیچگونه تعقلی ندارند، چنین افرادی نسبت به نماز و روزه تکلیفی ندارند و در اموال خودشان نمی توانند تصرفی انجام دهند بلکه اطرافیان حتی همسرش هم بدون مراجعه به حاکم شرع و انتخاب قیم شرعی نمی توانند در اموالش تصرف کنند. (تحریر الوسیله، کتاب حجر، سفاهه و م1 و م3 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1084 و م1085)
تعجیل در فرج آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای حفظه الله صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از امام کاظم علیه السلام روایت شده است که می‌فرمایند: اَفضَلُ ما یتَقَرَّبُ به العَبدُ اِلی اللهِ بَعدِ المَعرِفَةِ به،الصَلوةُ
. بهترین چیزى که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به در گاه الهى تقرب پیدا مى‌کند، نماز‌است. (تحف‌العقول‌ص455)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره احکام نماز احتیاط:
1. برخی از شکیات نماز سبب واجب شدن نماز احتیاط می شود مثلا نمازگزاری که در هر حالتی از نماز شک کند سه رکعت خوانده یا چهار رکعت باید بنا را بر‌چهار بگذارد یعنی آن را رکعت چهارم خودش حساب کند. و بعد‌از اتمام نماز بلافاصله بدون اینکه حالت نماز بهم بخورد یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نماز احتیاط نشسته بجا بیاورد. (مشهور، مخالف: شبیری بنابر احتیاط واجب دو رکعت نشسته بجا بیاورد) (رساله مراجع م 1199)
2. اما کیفیت نماز احتیاط: اگر نمازگزار بخواهد یک رکعت نماز احتیاط بخواند باید فورا بعد از سلام نماز نیت نماز احتیاط کند و سپس تکبیر بگوید وحمد را بخواند و به رکوع برود و دو سجده نماید و بعد از دو سجده تشهد و سلام را بخواند .(رساله مراجع 1215)
3. نماز احتیاط، سوره و قنوت ندارد و نباید نیت نماز احتیاط را به زبان بیاورد و باید حمد حتی بسم الله آن را آهسته بخواند(3)
خداوند ما را با اقامه کنندگان نماز محشور بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و اله محمد.
منابع:(3) .(مشهور(بنابر فتوا یا احتیاط) آهسته خواندن حمد و بسم الله مخالف:سیستانی بنابر احتیاط حمد اهسته خوانده شود اما بسم الله احتیاط مستحب اهسته خوانده شود )رساله مراجع م 1216
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک شب ولادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام
از امام کاظم در فضیلت زیارت فرزندشان حضرت رضا علیهما السلام نَقل شده که فرمودند: مَنْ زَارَهُ مُسَلِّماً لِأَمْرِهِ عَارِفاً بِحَقِّهِ کَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَشُهَدَاءِ بَدْرٍ
کسی که فرزندم را زیارت کند در حالی که تسلیم امر او باشد و به حق او عارف باشد، مقام او نزد خدا، همانند شهیدانِ جنگ بدر خواهد بود. (کامل الزیارات، النص، ص: 305)
توضیحات
یکی از سنتهای مورد تاکید دین، زیارت است لکن باید آداب زیارت نیز دقیق آموخته شود تا اینکه گرفتار خرافات نشویم.
لذا دو نکته مهم در این زمینه خدمتتان بیان می شود:
1. در زیارت: اموری مثل غسل، ذکر خداوند در مسیر و حین زیارت، خواندن زیارت نامه های معتبر مثل امین الله و جامعه کبیره، قرآن خواندن، نماز زیارت و ... وارد شده است. نزدیک شدن به ضریح مقدس و دعا کردن در نزد حضرت نیز در صورت عدم مزاحمت برای دیگر زائرین سفارش شده است و همچنین یکی از آداب در ضمن زیارت، شتافتن و ملحق شدن به صفوف جماعت در اوقات نماز است که بسیار سفارش شده است. (1)
2. گاهی اوقات از برخی زائرین اموری مشاهده می شود که دلیل و مدرکی ندارد مانند بستن قفل و پارچه به شبکه‌ها و پنجره های ضریح، و حتی مواردی از این رفتارها خطا یا گناه نیز محسوب می شود مانند بردن مُهر یا کتاب از حرم، یا گرو برداشتن کتب ادعیه و سایر وسایل از حرم برای حاجت گرفتن، نوشتن برخی مطالب در کتب ادعیه و ... که لازم است از این امور اجتناب شود و در صورت مشاهده تذکر داده شود.
3. یکی از مستحبات زیارت نیابتی است بنابر این می توانیم به نیابت از اموات و یا افراد زنده و اولیاء الهی زیارت انجام دهیم و نماز زیارت بخوانیم. چه زیباست که در این شب میلاد امام کاظم علیه السلام زائرین به نیابت از پدر بزرگوارشان و دیگر اهل بیت علیهم السلام حضرت رضا علیه السلام را زیارت کنند. (2)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
منابع:
(1) مفاتیح الجنان
(2) (آیت الله مکارم: نیابت مستحبات از حی و میت صحیح است یا باید به صورت اهدای ثواب باشد؟نیابت مستحبات از حی یا میت اشکالی ندارد هرچند بهتر ، اهدای ثواب است.) (عروه الوثقی کتاب الاجاره مسائل متفرقه م 16 ؛ مکارم، استفتائات سایت)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک ولادت حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام
حضرت کاظم علیه السلام در روایتی درباره فضیلت زیارت فرزندشان حضرت رضا علیه السلام می فرمایند: فَمَنْ زَارَهُ مُسَلِّماً لِأَمْرِهِ عَارِفاً بِحَقِّهِ کَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَشُهَدَاءِ بَدْرٍ
کسی که فرزندم را زیارت کند در حالی که تسلیم امر او باشد و به حق او عارف باشد، مقام او نزد خداوند همانند شهیدان در جنگ بدر خواهد بود. ( کامل الزیارات، النص، ص: 305)
توضیحات
زیارت مشتمل بر آداب و احکامی است که برای انجام صحیح آن لازم است این امور را بیاموزیم.
1. یکی از سفارشات در زیارت، توبه و استغفار از گناهان است و تلاش بر اینکه اعمال و کردار افراد بعد از زیارت مانند قبل از زیارت نباشد.
2. توبه یعنی شخص از گناهِ گذشته‌اش پشیمان باشد و تصمیم جِدّی بر ترک گناه در آینده داشته باشد، ولی اگر حق مالی مردم به گردنش باشد باید حق مالی و بدهی مالی را پرداخت کند و با توبه از گناه، حق مالی مردم از بین نمی رود. بنابر این اگر کسی خسارت مالی به مال کسی وارد کرده یا بدهکاری به مردم دارد، باید بدهیش را در صورت توانایی، فوراً برگرداند. (1)
3. اگر شخص بخواهد بدهی خود را پرداخت کند، چنانچه به طلبکار دسترسی دارد باید به خود او بدهد و اگر فرد از دنیا رفته باشد باید به ورثه اش بپردازد. و اگر پرداخت مستقیم بدهی به طلبکار سبب آبروریزی باشد یا مانع شرعی دیگری در میان باشد، می‌تواند به صورت غیر مستقیم مثلاً به کمک واسطه بدون ذکر جزئیات، بدهی خود را پرداخت کند، و انجام کارهای خیر از طرفِ طلبکار به جای پرداخت بدهی کافی نیست. اگر به طلبکار دسترسی ندارد باید برای پیدا کردن او تلاش کند و چنانچه از پیدا کردن طلبکار ناامید شود باید (به فتوای یا احتیاط) با اجازه دفتر مرجع تقلید مقدار بدهی را از طرف طلبکار به فقیر شرعی صدقه بدهد. (2)
خداوند متعال به حق حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام عیدی ما را فرج امام زمان علیه السلام قرار دهد تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خصوصا امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
منابع و نکات توضیحی:
(1) (تحریر الوسیله، کتاب الغصب، مساله 4 ؛ منهاج الصالحین، ج 2 ، م 809)
(2) نکته: طبق فتوای امام خامنه‌ای برای اجازه در پرداخت رد مظالم احتیاط مستحب است. (سوالات سامانه جامع، اموال پیدا شده و مجهول المالک، مظالم، تاریخ ۱۳۹۹/۰۸/۱۹ ؛ استفتائات آیت الله سیستانی، سوال 353 ؛ منهاج الصالحین، ج2 م 990)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم؛ دهه پر از نور کرامت را خدمت یکایک شما عزیزان تبریک می گویم
فردی به امام کاظم علیه السّلام نامه نوشت که من پنج سال است که از بچّه دار شدن جلوگیری می کنم؛ چرا که همسرم از بچّه دار شدن کراهت دارد و می‌گوید که به خاطر بی چیزی، تربیت آنها بر من سخت است. امام علیه السّلام به او نوشتند: اُطْلُبِ الْوَلَدَ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَرْزُقُهُمْ
بچّه دار شو که خداوند روزی آنها را خواهد داد. (الکافی (ط-الاسلامیه) ج6 ص: 3)
توضیحات
یکی از گناهان بسیار بزرگ سقط جنین است و سن جنین هم حکم را تغییر نمی دهد بنابر این اگر بر جنین روح هم دمیده نشده است و یا حتی در روزهای آغازین تشکیل جنین (در مرحله نطفه) هم باشد باز هم شرعا حرام و گناه کبیره است ولی متاسفانه عده ای بی توجه به عواقب هولناک آن مرتکب این گناه و معصیت سنگین می شوند.
دو نکته کوتاه راجع به سقط جنین:
1. توجیهاتی نظـیر باردار شـدن در دوران عقـد، زیاد بودن فـرزندان، مهم‌تر بودن تربیت، مشکلات مالی، پشت سر هم بودن بچه؛ مجوزی برای سقط جنین نمی‌شود. البته اگر به تشخیص پزشک متخصص و مورد اطمینان جان مادر در ادامه بارداری در خطر باشد سقط آن قبل از دمیده شدن روح است اشکالی ندارد. (1)
2. کسی که مرتکب این معصیت سنگین شده است باید توبه کرده و علاوه بر توبه دیه را نیز ضامن است؛ حال دیه چقدر است؟ دیه سقط جنین بستگی به سن جنین سقط شده دارد به عنوان مثال دیه سقط نطفه به نظر اکثر مراجع 20 مثقال شرعی طلاست که حدودا معادل 72 گرم طلا میشود که باید به وارث جنین پرداخت نماید. سقط جنین در برخی موارد کفاره قتل عمد نیز دارد. (یعنی 60 روز روزه گرفتن و 60 فقیر را طعام دادن) که می توانید جزئیات مسئله را با رجوع به کارشناس دینی بپرسید. (2)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام ، سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (اجوبه الاستفتائات س 1266 ؛ سایت مکارم، استفتائات، موارد جواز سقط جنین ؛ سیستانی، استفتائات س 446 ؛ جامع المسائل ج1 س 1752 و س 1754 ؛ صافی جامع الاحکام ج1 س 1408 ؛ بهجت استفتائات ج 4 س 6279 و س 6284)
(2) (سایت ادمین، سوالات سامانه جامع، مسائل قضایی، سوال شماره 1176047 ؛ استفتائات حضرت امام ج 3 ص: 477 س 41 و س 43 ؛ اجوبه الاستفتائات س 1268 ؛ سیستانی، استفتائات س 446 ؛ مکارم، استفتائات سایت، دیه جنین ؛ بهجت استفتائات ج 4 س 6281 ؛ صافی جامع الاحکام ج 1 س 1410) سیستانی: دیه نطفه 105 مثقال نقره است. سقط در هر سنی که باشد مباشر باید کفاره بدهد البته اگر روح دمیده نشده باشد احتیاط واجب.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت کاظم علیه السلام می‌فرمایند: إِنَ الصَّلَاةَ فِی الصَّفِ الْأَوَّلِ کَالْجِهَادِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
نماز در صفِ اولِ جماعت، مانند جهاد در راه خداست. (من لایحضره الفقیه ج1 ص385 ح1140)
توضیحات
چند مساله شرعی درباره احکام نماز جماعت، خدمت شما خوبان تقدیم می کنم:
1. در نماز جماعت، بعد از تکبیرِ امام، اگر صف جلو آماده‌ی نماز و تکبیر گفتنِ آنها نزدیک باشد، کسانى که در صف بعد ایستاده اند، مىتوانند تکبیر بگویند. (1)
2. کسی که مسافر است و یا دیر به جماعت رسیده، اگر بخواهد در رکعت سوم یا چهارم اقتدا کند، چنانچه در حالی که امام ایستاده، بخواهد اقتدا کند، باید حمد و سوره را آهسته بخواند، و اگر برای خواندن سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و به فتوای امام خامنه‌ای و همچنین تعداد زیادی از مراجع تقلید در رکوع، خود را به امام جماعت برساند. (2)
3. اگر می‌داند که برای خواندن حمد، زمان کافی ندارد (بنا بر احتیاط واجب) باید صبر کند تا امام به رکوع برسد، بعد اقتدا کند؛ لذا در حالی‌که امام بعد از تکبیر در حال رفتن به رکوع است نیز اقتدا نکند. (3)
قبولی طاعات و عبادات، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (ولى احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود. مشهور؛ مکارم: انتظار کشیدن خلاف احتیاط است. بهجت: زودتر تکبیر گفتن بر خلاف احتیاط است.) (رساله مراجع م 1418 ؛ بهجت استفتائات ج2 س2672)
(2) (امام خامنه‌ای، آیات عظام خوئی، بهجت، فاضل، تبریزی، سیستانی، مکارم، وحید: خودش را به رکوع برساند. آیت الله سیستانی: اگر برای تمام حمد وقت ندارد، حمد را قطع کند و با امام به رکوع برود.) (امام خامنه‌ای، سایت ادمین، استفتاء شخصی ؛ رساله مراجع م1442)
(3) (رساله مراجع م 1441)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
امام کاظم علیه السلام در روایتی در فضیلت غسل شب قدر می فرمایند: مَنِ اغْتَسَلَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ وَ اَحیاها اِلیَ طُلُوعِ الفَجْرِ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ
هر کس شب قدر غسل کند و تا صبح احیا بدارد، از گناهانش خارج می شود. (وسائل الشیعه، ج 4، ص 264)
توضیحات
برای شب قدر اعمال زیادی همانند نماز، دعا، قرآن خواندن و شب زنده داری، وارد شده است؛ یکی از اعمالی که در شب قدر وارد شده غسل است که چند نکته کوتاه درباره احکام شرعی غسل تقدیم شما می شود:
1. وقت غسل شب قدر تمام شب است ولی بهتر است (در شب 21 و 23) در بین نماز مغرب و عشا آن را انجام دهد. و در شب بیست و سوم مستحب است علاوه بر غسل اول شب یک غسل هم در آخر شب انجام دهد. (1)
2. به فتوای تعداد زیادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای غسل شب قدر کفایت از وضو نمی کند. یعنی کارهایی که نیاز به وضو دارد این غسل برای این موارد کفایت از وضو نمی کند مثلا با این غسل نمی شود نماز خواند. (2)
3. تمامی غسل های واجب و مستحب به یک شکل انجام میشود و تفاوت غسل ها در نیت است البته به زبان آوردن نیت لازم نیست و چنانچه انسان چند غسل به گردن داشته باشد، می تواند همه غسل ها را نیت کند و یک غسل انجام دهد و غسل را می توان به دو روش ترتیبی و ارتماسی انجام داد. (3)
4. می شود یک غسل کرد و چند نیت واجب و مستحب داشت مثل زیارت و شب قدر.
خداوند متعال به آبروی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام توفیق درک شب قدر را به ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) مکارم: احتیاط آن است که تمام غسل های ماه مبارک رمضان را به قصد رجاء بجا آورد. (عروه الوثقی، فصل فی اغسال المندوبه، م 16 ؛ رساله مراجع تقلید، م 644 ؛ رساله جامع م 463)
(2) سیستانی: غسل شب های قدر مستحب است و کفایت از وضو می کند.
(3) (رساله مراجع م 389 و م 360)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت کاظم علیه السلام در روایتی می فرمایند: دَعْوَةُ الصَّائِمِ تُسْتَجَابُ عِنْدَ إِفْطَارِهِ
دعای شخص روزه دار هنگام افطار مستجاب می شود. (وسائل الشیعة ؛ ج10 ؛ ص148)
توضیحات
چند نکته درباره احکام روزه خدمت شما خوبان بیان می شود:
1. قطره چشم و گوش هر چند طعم و بویش به حلق برسد روزه را باطل نمی کند. (1)
2. تزریقات چنانچه در رگ نباشد و تقویتی هم محسوب نشود مثل آمپول پنی سیلین یا بی حسی دندان یا واکسن برای روزه دار اشکالی ندارد اما اگر آمپول تقویتی باشد یا در رگ تزریق شود با توجه به اینکه در این زمینه تفاوت فتوا بین فقها وجود دارد هر کدام از بزرگواران طبق نظر مرجع تقلید خود عمل کند و مطابق نظر مقام معظم رهبری احتیاط در ترک تزریق تقویتی است. (2)
3. آب در دهان کردن به قصد خنک شدن و بیرون ریختن آن روزه را باطل نمی کند ولی کراهت دارد و در همین صورت چنانچه بی اختیار آب فرو رود (به فتوی یا احتیاط واجب) باید قضای روزه را بگیرد. (3)
خداوند متعال چشم و گوش ما را از گناه حفظ فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) نکته: اما اگر عینش به حلق برسد بین مراجع تقلید تفاوت فتوی وجود دارد. (رساله مراجع م 1657 ؛ عروه الوثقی، فصل فی ما یکره للصائم، الثانی؛ و فصل فی المفطرات، م 4)
(2) جهت اطلاع بیان کننده محترم: آیات عظام سیستانی، صافی، گلپایگانی، نوری، اراکی: تزریقات اعم از آمپول و سرم به نظر تعدادی از مراجع روزه را باطل نمی کند. فاضل، بهجت: از تقویتی باید خوداری شود. مکارم: در رگ جایز نمی باشد. مقام معظم رهبری: احتیاط واجب آن است که روزه دار از آمپول‌های مقوّی یا مغذّی و هر آمپولی که در رگ تزریق می شود و نیز انواع سرم ها خودداری کند، لکن آمپول‌های دارویی که در عضله تزریق می شود و نیز آمپول‌هایی که برای بی حسّ کردن به کار می رود، مانعی ندارد. (اجوبة الاستفتائات، س: ۷۶۷)
(3) (رساله مراجع تقلید، م 1688)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
فردی به امام کاظم علیه السّلام نامه نوشت که من پنج سال است که از بچّه دار شدن جلوگیری می کنم؛ چرا که همسرم از بچّه دار شدن کراهت دارد و می‌گوید که به خاطر بی چیزی، تربیت آنها بر من سخت است. امام علیه السّلام به او نوشتند: اُطْلُبِ الْوَلَدَ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَرْزُقُهُمْ
بچّه دار شو که خداوند روزی آنها را خواهد داد. (الکافی (ط-الاسلامیه) ج6 ص: 3)
توضیحات
چند نکته درباره سقط جنین بیان می کنیم:
1. سقط جنین به هر روشی که باشد، در هر مرحله ای، حتی نطفه‌ای که تازه منعقد (بسته) شده باشد حرام است و از گناهان بزرگ می‌باشد، توجیهاتی نظـیر باردار شـدن در دوران عقـد، زیاد بودن فـرزندان، مهم‌تر بودن تربیت، مشکلات مالی، پشت سر هم بودن بچه؛ مجوزی برای سقط جنین نمی‌شود، حتی اگر در حد نطفه و روزهای اولیه باشد. البته اگر جان مادر به تشخیص پزشک متخصص و مورد اطمینان در خطر باشد آن هم قبل از دمیده شدن روح که حدود چهار ماهگی است اشکالی ندارد. (1)
2. کسی که سقط جنین را انجام داده باید توبه کرده و دیه پرداخت نماید؛ مثلا دیه نطفه به نظر اکثر مراجع 20 مثقال شرعی طلاست که معادل تقریبا 72 گرم طلا میشود که باید به وارث جنین پرداخت نماید. سقط جنین در برخی موارد کفاره قتل عمد نیز دارد. (یعنی 60 روز روزه گرفتن و 60 فقیر را طعام دادن). (2)
خداوند متعال توفیق تربیت فرزندان صالح به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (اجوبه الاستفتائات س 1266 ؛ سایت مکارم، استفتائات، موارد جواز سقط جنین ؛ سیستانی، استفتائات س 446 ؛ جامع المسائل ج1 س 1752 و س 1754 ؛ صافی جامع الاحکام ج1 س 1408 ؛ بهجت استفتائات ج 4 س 6279 و س 6284)
(2) سیستانی: دیه نطفه 105 مثقال نقره است. سقط در هر سنی که باشد مباشر باید کفاره بدهد البته اگر روح دمیده نشده باشد احتیاط واجب.
مکارم: سوال: با توجّه به اینکه افراد زیادى (از جمله پزشک، فروشنده، خریدار، تزریق کننده، پدر و مادر جنین) در سقط به وسیله دارو نقش دارند، دیه سقط بر عهده کیست؟ جواب: دیه جنین بر عهده کسانی است که مباشر در سقط بوده اند، و چنانچه مادر با میل و اختیار، خود را در اختیار طبیب قرار داده که سقط کند نیمی از دیه بر عهده اوست، و باید علاوه بر پرداخت دیه از گناه بزرگی که مرتکب شده اند بطور جدی توبه کنند و با اعمال نیک آینده، گذشته را جبران نمایند.
سوال: دیه جنین چه مقدار است؟ جواب: دیه جنین بنا بر احتیاط واجب به شرح زیر است: در بیست روز اوّل (که نطفه است) 15 مثقال معمولی طلا، و در بیست روز دوّم (که علقه است) 30مثقال، و در بیست روز سوّم (که مضغه است) 45 مثقال، و در بیست روز چهارم (که عظام است) 60 مثقال، و در بیست روز پنجم ( که لحم است) تا زمانی که اعضاء کامل شود و قبل از آن که جنین در شکم مادر به حرکت درآید 75 مثقال، و پس از دمیدن روح در پسر دیه کامل، و در دختر نصف دیه کامل تعلّق می گیرد.
(سایت ادمین، سوالات سامانه جامع، مسائل قضایی، سوال شماره 1176047 ؛ استفتائات حضرت امام ج 3 ص: 477 س 41 و س 43 ؛ اجوبه الاستفتائات س 1268 ؛ سیستانی، استفتائات س 446 ؛ مکارم، استفتائات سایت، دیه جنین ؛ بهجت استفتائات ج 4 س 6281 ؛ صافی جامع الاحکام ج 1 س 1410)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
فردی به امام کاظم علیه السّلام نامه نوشت که من پنج سال است که از بچّه دار شدن جلوگیری می کنم؛ چرا که همسرم از بچّه دار شدن کراهت دارد و می‌گوید که به خاطر بی چیزی، تربیت آنها بر من سخت است. امام علیه السّلام به او نوشتند: اُطْلُبِ الْوَلَدَ فَاِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَرْزُقُهُمْ
بچّه دار شو که خداوند روزی آنها را خواهد داد. (الکافی (ط-الاسلامیه) ج6 ص: 3)
توضیحات
چند نکته درباره سقط جنین بیان می کنیم:
1. سقط جنین به هر روشی که باشد، در هر مرحله ای، حتی نطفه‌ای که تازه منعقد (بسته) شده باشد حرام است و از گناهان بزرگ می‌باشد، توجیهاتی نظـیر باردار شـدن در دوران عقـد، زیاد بودن فـرزندان، مهم‌تر بودن تربیت، مشکلات مالی، پشت سر هم بودن بچه؛ مجوزی برای سقط جنین نمی‌شود، حتی اگر در حد نطفه و روزهای اولیه باشد. البته اگر جان مادر به تشخیص پزشک متخصص و مورد اطمینان در خطر باشد آن هم قبل از دمیده شدن روح که حدود چهار ماهگی است اشکالی ندارد. (1)
2. کسی که سقط جنین را انجام داده باید توبه کرده و دیه پرداخت نماید؛ مثلا دیه نطفه به نظر اکثر مراجع 20 مثقال شرعی طلاست که معادل تقریبا 72 گرم طلا میشود که باید به وارث جنین پرداخت نماید. سقط جنین در برخی موارد کفاره قتل عمد نیز دارد. (یعنی 60 روز روزه گرفتن و 60 فقیر را طعام دادن) (2)
خداوند متعال توفیق تربیت فرزندان صالح به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (اجوبه الاستفتائات س 1266 ؛ سایت مکارم، استفتائات، موارد جواز سقط جنین ؛ سیستانی، استفتائات س 446 ؛ جامع المسائل ج1 س 1752 و س 1754 ؛ صافی جامع الاحکام ج1 س 1408 ؛ بهجت استفتائات ج 4 س 6279 و س 6284)
(2) سیستانی: دیه نطفه 105 مثقال نقره است. سقط در هر سنی که باشد مباشر باید کفاره بدهد البته اگر روح دمیده نشده باشد احتیاط واجب.
مکارم: سوال: با توجّه به اینکه افراد زیادى (از جمله پزشک، فروشنده، خریدار، تزریق کننده، پدر و مادر جنین) در سقط به وسیله دارو نقش دارند، دیه سقط بر عهده کیست؟ جواب: دیه جنین بر عهده کسانی است که مباشر در سقط بوده اند، و چنانچه مادر با میل و اختیار، خود را در اختیار طبیب قرار داده که سقط کند نیمی از دیه بر عهده اوست، و باید علاوه بر پرداخت دیه از گناه بزرگی که مرتکب شده اند بطور جدی توبه کنند و با اعمال نیک آینده، گذشته را جبران نمایند.
سوال: دیه جنین چه مقدار است؟ جواب: دیه جنین بنا بر احتیاط واجب به شرح زیر است: در بیست روز اوّل (که نطفه است) 15 مثقال معمولی طلا، و در بیست روز دوّم (که علقه است) 30مثقال، و در بیست روز سوّم (که مضغه است) 45 مثقال، و در بیست روز چهارم (که عظام است) 60 مثقال، و در بیست روز پنجم ( که لحم است) تا زمانی که اعضاء کامل شود و قبل از آن که جنین در شکم مادر به حرکت درآید 75 مثقال، و پس از دمیدن روح در پسر دیه کامل، و در دختر نصف دیه کامل تعلّق می گیرد.
(سایت ادمین، سوالات سامانه جامع، مسائل قضایی، سوال شماره 1176047 ؛ استفتائات حضرت امام ج 3 ص: 477 س 41 و س 43 ؛ اجوبه الاستفتائات س 1268 ؛ سیستانی، استفتائات س 446 ؛ مکارم، استفتائات سایت، دیه جنین ؛ بهجت استفتائات ج 4 س 6281 ؛ صافی جامع الاحکام ج 1 س 1410)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت امام کاظم علیه السلام
حضرتش در روایتی می فرماید: لاَ تُذْهِبِ اَلْحِشْمَةَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَ أَخِیکَ وَ ابْقِ مِنْهَا فَإِنَّ ذَهَابَهَا ذَهَابُ اَلْحَیَاءِ.
ادب و حرمت میان خود و برادرت را از بین نبر و آن را نگه دار؛ زیرا با از بین رفتن ادب و حرمت، حیا نیز از میان مى رود. (وسائل الشیعة، ج12، ص: 146)
توضیحات
در روز شهادت حضرت امام موسی کاظم علیه السلام قرار داریم که یکی از بارزترین سجایای اخلاقی حضرتش کظم غیض یا همان فرو بردن خشم است و به همین خاطر حضرتش ملقب به کاظم است؛ لذا بنا داریم چند مساله شرعی درباره عصبانیت و احکام آن خدمت شما خوبان بیان کنیم:
یکی از عواملی که حرمتها را میان خانواده و اجتماع از بین می برد عصبانیت است و سوالی که در این زمینه مطرح می شود این است که اگر کسی در حال خشم و عصبانیت خسارتی به اموال دیگران وارد کند یا نذر یا عهد یا قسمی بخورد چه وظیفه ای دارد؟
در جواب این سوال به چند نکته باید توجه داشت:
1. اگر کسی در حال عصبانیت به مال دیگران خسارت وارد کند یا به شخصی صدمه ای وارد کند که موجب دیه می شود، مثلا بدنش سرخ شود، باید خسارت و دیه را جبران کند و بدهکار است؛ و در صورت توانایی باید فورا بدهی خودش را پرداخت کند؛ هر چند عصبانیتش به حدی بوده که متوجه نشده است. (1)
2. اگر کسی در حال عصبانیت قسم یا عهدی یا نذری کند چنانچه عصبانیت او را کاملا از حال طبیعی خارج کرده است و اختیارش را از دست داده است؛ چنین عهد یا قسمی هر چند شرایط دیگر قسم را دارا باشد اعتباری ندارد. (2)
خداوند متعال به حق باب الحوائج موسی بن جعفر علیهما السلام توفیق کنترل خشم به همه ما عنایت فرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد
نکات توضیحی و منابع:
(1) (تحریرالوسیله، کتاب الغصب، م 54 و 55 ؛ منهاج الصالحین، ج2 م 861 ؛ سایت آیت الله مکارم، استفتائات، ضمان، موجبات ضمان)
(2) (توضیح المسائل مراجع، م 2642)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام حضرتش در روایتی می فرمایند: امر به معروف و نهى از منکر کنید، و گرنه بدترین‌هاى شما زمام کارهایتان را به دست می گیرند. و در چنین شرایطى نیکان شما دعا مى‌کنند ولی دعایشان مستجاب نمى‌شود. (تهذیب الاحکام(تحقیق خرسان) ج 6 ص 176)
توضیحات
یکی از مسائل بسیار مهم و مورد نیاز تک تک ما و جامعه، امر به معروف و نهی از منکر است؛ لذا دو نکته درباره امر به معروف و نهی از منکر خدمت شما عرض می شود:
1. برخی از تکالیف شرعی قالب و شکل ثابتی دارند مثل نماز اما برخی از تکالیف مثل امر به معروف و نهی از منکر با توجه به اینکه هدف، تاثیر گذاری است لذا به هر روش مشروعی که بتوانیم تاثیرگذاری داشته باشیم باید همان روش را انتخاب نمود مثلا ممکن است برای تاثیر گذاری در شخص گنهکار از خواهش و استدعا استفاده کرد یا از تکرار امر به معروف و یا هر شیوه دیگری که بتوان تاثیر گذاری داشته باشد، واجب است همان شیوه را انتخاب نمود. مثلا اگر فردی غیبت می کند چنانچه در تذکر دسته جمعی احتمال تاثیر وجود دارد بر همه افراد واجب است که تذکر بدهند. یا اگر همکارمان از بیت المال برمی دارد و یا کسی را می بینیم که رشوه می دهد و یا اینکه شخصی حجاب شرعی خودش را رعایت نکرده، چنانچه با خواهش کردن احتمال تاثیر وجود دارد، واجب است همین شیوه را انتخاب کرد.
2. با توجه به اینکه هدف از این فریضه از بین بردن و ریشه کن کردن فساد است؛ لذا اگر کسی بدون قصد قربت این فریضه را انجام دهد باز هم به تکلیف شرعی‌خودش عمل کرده است هر چند اجر و ثواب منوط به این است که قصد قربت داشته باشد. (1)
تعجیل درفرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظّم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (تحریر الوسیله، ج2 کتاب امر به معروف، اقسام امر به معروف م13 ؛ توضیح المسائل جامع م 2216)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت کاظم علیه السلام می‌فرمایند: إِنَ الصَّلَاةَ فِی الصَّفِ الْأَوَّلِ کَالْجِهَادِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.
نماز در صفِ اولِ جماعت، مانند جهاد در راه خداست. (من لایحضره الفقیه ج1 ص385 ح1140)
توضیحات
یکی از مسائل بسیار مورد ابتلاء احکام نماز است؛ لذا امروز قصد دارم چند مساله شرعی درباره احکام نماز جماعت، خدمتتان عرض کنم:
1. در نماز جماعت، بعد از تکبیرِ امام، اگر صف جلو آماده‌ی نماز و تکبیر گفتنِ آنها نزدیک باشد، کسانى که در صف بعد ایستاده اند، مىتوانند تکبیر بگویند. (1)
2. کسی که مسافر است و یا دیر به جماعت رسیده، اگر بخواهد در رکعت سوم یا چهارم اقتدا کند، چنانچه در حالی که امام ایستاده، بخواهد اقتدا کند، باید حمد و سوره را آهسته بخواند، و اگر برای خواندن سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و به فتوای تعداد زیادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه‌ای، در رکوع، خود را به امام جماعت برساند. (2)
3. اگر می‌داند که برای خواندن حمد، زمان کافی ندارد (بنا بر احتیاط واجب) باید صبر کند تا امام به رکوع برسد، بعد اقتدا کند؛ لذا در حالی‌که امام بعد از تکبیر در حال رفتن به رکوع است نیز اقتدا نکند. (3)
قبولی طاعات و عبادات، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (ولى احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود. مشهور؛ مکارم: انتظار کشیدن خلاف احتیاط است. بهجت: زودتر تکبیر گفتن بر خلاف احتیاط است.) (رساله مراجع م 1418 ؛ بهجت استفتائات ج2 س2672)
(2) (امام خامنه‌ای، آیات عظام خوئی، بهجت، فاضل، تبریزی، سیستانی، مکارم، وحید: خودش را به رکوع برساند. آیت الله سیستانی: اگر برای تمام حمد وقت ندارد، حمد را قطع کند و با امام به رکوع برود.) (امام خامنه‌ای، سایت ادمین، استفتاء شخصی ؛ رساله مراجع م1442)
(3) (رساله مراجع م 1441)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
در روایتی حضرت موسی بن جعفر علیه السلام در فضیلت روزه گرفتن در ماه رجب می فرمایند: رَجَبٌ شَهْرٌ عَظِیمٌ یُضَاعِفُ اللَّهُ فِیهِ الْحَسَنَاتِ وَ یَمْحُو فِیهِ السَّیِّئَاتِ مَنْ صَامَ یَوْماً مِنْ رَجَبٍ تَبَاعَدَتْ عَنْهُ النَّارُ مَسِیرَةَ سَنَةٍ وَ مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّة
رجب ماه بزرگى است که خداوند متعال (پاداش) حسنات را در آن دو برابر نموده و گناهان را در آن پاک مى کند. کسى که یک روز از رجب را روزه بگیرد، جهنم باندازه مسافت صد سال از او دور خواهد شد و کسى که سه روز را روزه بگیرد، بهشت براى او واجب مى شود. (وسائل الشیعه ج 10 ص 473)
توضیحات
ماه رجب یکی از فرصت های معنوی برای روزه گرفتن است که برای روزه گرفتن در این ماه بسیار سفارش شده است؛ لذا چند نکته کوتاه درباره روزه قضا خدمت شما بیان می شود:
1. کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و چنانچه نیت روز قضا کند ان شاء الله از برکات روزه در ماه رجب هم بهره مند خواهد شد. همچنین کسی که مسافر است و نمازش شکسته است نمی تواند روزه بگیرد. (1)
2. کسی که بابت ماه رمضان سال گذشته روزه قضا دارد به نظر اکثر مراجع تقلید چنانچه توانایی روزه گرفتن دارد باید تا قبل از ماه رمضان سال جدید روزه قضای خودش را بگیرد. (2) و چنانچه فرد توانایی روزه گرفتن داشته و بدون عذر روزه قضا را نگیرد علاوه بر لزوم قضای روزه در سالهای بعد، باید یک بار به تعداد روزه های قضای همان سال کفاره تاخیر بدهد یعنی به ازاء هر روز 750 گرم نان یا برنج و مانند اینها به فقیر بدهد. (3)
3. کسی که می داند روزه قضا دارد اما تعدادش را نمی داند به فتوای اکثر مراجع تقلید همان مقدار حداقل یقینی را، بجا بیاورد کافی است. مثلا فردی می داند روزه قضا دارد اما نمی داند پنج روز است یا هفت روز، همان پنج روز یقینی را بجا بیاورد، کافی است. (4)
خداوند متعال به همه ما توفیق انجام وظایف دینی را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (رساله مراجع م 1563)
(2) حضرت امام، رهبری، گلپایگانی، وحید: احتیاط واجب. فاضل، مکارم: فتوی. خویی، سیستانی: احتیاط مستحب (جزوه روزه ص158 و رساله آموزشی رهبری، احکام روزه قضا م 6)
(3) نکته: نسبت به لزوم کفاره تاخیر در جایی که با عذر روزه قضا را نگرفته، تفاوت فتوی وجود دارد.
(4) آیت الله مکارم: کسی که چند روزه از او قضا شده و شماره آنها را نمی‌داند، مثلاً نمی‌داند دو تا بوده یا سه تا کافی است مقدار کمتر را انجام دهد و اضافه بر آن واجب نیست، هرچند احتیاط مستحب است، اما اگر قبلاً شماره آنها را می‌دانسته، ولی به واسطه سهل انگاری فراموش کرده، احتیاط واجب آن است که مقدار بیشتر را انجام دهد. (رساله مراجع م 1679 ؛ مکارم، سایت، استفتائات، احکام روزه قضا)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت کاظم علیه السلام می‌فرمایند: إِنَ الصَّلَاةَ فِی الصَّفِ الْأَوَّلِ کَالْجِهَادِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ
نماز در صفِ اولِ جماعت، مانند جهاد در راه خداست. (من لایحضره الفقیه ج1 ص385 ح1140)
توضیحات
امروز قصد دارم چند مساله شرعی درباره احکام نماز جماعت، خدمتتان عرض کنم:
1. در نماز جماعت، بعد از تکبیرِ امام، اگر صف جلو آماده‌ی نماز و تکبیر گفتنِ آنها نزدیک باشد، کسانى که در صف بعد ایستاده اند، مىتوانند تکبیر بگویند. (1)
2. کسی که مسافر است و یا دیر به جماعت رسیده، اگر بخواهد در رکعت سوم یا چهارم اقتدا کند، چنانچه در حالی که امام ایستاده، بخواهد اقتدا کند، باید حمد و سوره را آهسته بخواند، و اگر برای خواندن سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام کند و به فتوای تعداد زیادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه‌ای، در رکوع، خود را به امام جماعت برساند. (2)
3. اگر می‌داند که برای خواندن حمد، زمان کافی ندارد (بنا بر احتیاط واجب) باید صبر کند تا امام به رکوع برسد، بعد اقتدا کند؛ لذا در حالی‌که امام بعد از تکبیر در حال رفتن به رکوع است نیز اقتدا نکند. (3)
نکات و مسائل شرعی دقیق و جزئی هستند و در برخی موارد هم، نظرات مراجع متفاوت است که عزیزان لازم است مطابق نظر مرجع خودشان عمل کنند؛ سامانه تلفنی 32020 با پیش شماره 051 به صورت شبانه روزی آماده پاسخگویی و خدمت می‌باشد که می‌توانید سوالات فقهی و اعتقادی‌تان را به صورت تلفنی مطرح کنید.
قبولی طاعات و عبادات، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (ولى احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود. مشهور؛ مکارم: انتظار کشیدن خلاف احتیاط است. بهجت: زودتر تکبیر گفتن بر خلاف احتیاط است.) (رساله مراجع م 1418 ؛ بهجت استفتائات ج2 س2672)
(2) (امام خامنه‌ای، آیات عظام خوئی، بهجت، فاضل، تبریزی، سیستانی، مکارم، وحید: خودش را به رکوع برساند. آیت الله سیستانی: اگر برای تمام حمد وقت ندارد، حمد را قطع کند و با امام به رکوع برود.) (امام خامنه‌ای، سایت ادمین، استفتاء شخصی ؛ رساله مراجع م1442)
(3) (رساله مراجع م 1441)
