بیان بین الصلاتین
عوامل مغفرت در قران 
گفتار روز
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن تقوا را عامل مغفرت میداند و می فرماید:
إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً وَ یُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ:
اگر تقوای الهی پیشه کنید، براى شما [نیروى] تشخیص [حقّ از باطل] قرار مى دهد و گناهانتان را از شما مى زداید و شما را مى آمرزد (آیه 29 انفال)
توضیحات
در قرآن عواملی برای مغفرت بیان شده است، از جمله:
1. ایمان. «آمنّا بربّنا لیغفر لنا (73 طه)
2. پیروی از انبیا. «فاتّبعونی... یغفر لکم(31 آل عمران)
3. عفو و گذشت از مردم«و لیعفوا.... یغفراللّه لکم(22 نور)
4. قرض الحسنه و وام دادن به مردم. «ان تقرضوا اللّه... یغفر لکم(17 تغابن)
5. عبادت. «أنِ اعبدواللّه... یغفر لکم(3و4 نوح)
6. پرهیز از گناهان کبیره. «اِن تجتنبوا کبائر.... نکفّر عنکم سیئاتکم(31 نساء)
7. دعا و استغفار خود انسان. «ظلمتُ نفسی... فغفر له(16 قصص)
8. دعای اولیای خدا برای انسان. «یا أبانا استغفر لنا(97 یوسف)
خداوند همه گناهان ما را ببخشاید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که حضرت فرموده اند:
طُوبَى لِمَنْ ظَمَأ أوْ جَاعَ لِلّهِ أولَئِکَ ٱلَّذِینَ یَشْبَعُونَ یَوْمَ ٱلْقِیَامَةِ.
خوشا بحال کسانى که براى خدا گرسنگی و تشنگی را تحمل کرده‌اند اینان در روز قیامت سیر مىشوند. (وسائل الشیعه، ج7 ص: 299)
توضیحات
چند نکته درباره نماز و روزه مسافر:
1. کسی که در ماه رمضان مسافر است و در سفر نماز های چهار رکعتی اش را باید دو رکعتی بخواند هیچ روزه ای نمی تواند بگیرد ولی نمازهایی که در وطنش قضا شده است می تواند در مسافرت بخواند اما باید به صورت کامل بخواند.
2. اگر کسی بعد از اذان ظهر از وطن یا جایی که قصد ده روز کرده است مسافرت کند روزه اش صحیح است ولی نمازش را چنانچه نخوانده باید در حال سفر شرعی شکسته بخواند.
3. کسی که در ماه رمضان، قبل از ظهر، به وطن خودش یا جایی برسد که می خواهد ده روز بماند چنانچه در حال مسافرت مبطلات روزه را انجام نداده مثلا چیزی نخورده باید نیت روزه کند و روزه بگیرد. (رساله مراجع م1714 و م1721 و م1722)
خداوند متعال سفر همه مسافرین بویژه زائرین حضرت رضا علیه السلام را بی خطر فرماید به صلوات بر محمد و آل محمد.
مصرف خمس
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در روایتی می فرمایند:
إنَّ ٱلْخُمُسَ عَوْنُنَا عَلَی دِینِنَا ...فَلَا تَزْوُوهُ عَنَّا وَ لَا تَحْرِمُوا أَنْفُسَکُمْ دُعَاءَنَا.
پرداخت خمس کمکی در (تبلیغ) دینمان است پس از آن دریغ نکنید و خودتان را از دعای ما محروم نسازید. (الکافی(ط-الاسلامیه) ج1 ص: 548)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره حکم شرعی مصرف خمس:
1. یکی از واجبات مالی که عبادت هم می باشد، پرداخت خمس است؛ و کسی که خمس بر او واجب می شود باید آن را دو قسمت نماید: یک قسمت آن سهم امام زمان علیه السلام است که در زمان کنونی هر کسی باید به دفتر مرجع تقلید خودش پرداخت کند یا با اجازه دفتر مرجع تقلید به مصرف خاصی برساند. که مرجع تقلید هر فردی به عنوان نائب امام زمان علیه السلام شناخته می شود؛ و یک قسمت دیگر سهم سادات فقیر شرعی است که به نظر اکثر مراجع این قسمت هم باید به دفتر مرجع تقلید یا با اجازه دفتر مرجع تقلید به سید فقیر پرداخت شود.(مشهور به فتوا یا احتیاط) (مخالف: سیستانی: پرداخت سهم سادات نیاز به اجازه ندارد). (توضیح المسائل مراجع م 1834)
2. سوالی که در این ایام پرسیده می شود این است که آیا خود انسان می تواند خمس را برای کمک به نجات بیماران و خانواده های کسانی که عزیزانشان را در اثر بیماری کرونا از دست داده‌اند، استفاده کند؟
در جواب عرض می شود که این کار باید با اجازه از دفتر مرجع تقلید باشد؛ البته برخی از مراجع عظام تقلید از جمله آیت الله شبیری زنجانی و آیت الله صافی گلپایگانی، نصف سهم امام را اجازه داده اند و آیت الله مکارم شیرازی نیز یک سوم سهم امام را اجازه داده اند که در این راه استفاده شود.
خداوند متعال به حق حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام توفیق انجام وظایف دینی را به همه عنایت بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم
رسول خدا (ص) فرمود: از نشانه های قبولی حج این است که انسان هنگامی که از زیارت خانه خدا به وطن باز می گردد، از گناهانی که بر آن پایبند بوده است برگردد، و اگر از حج برگشت و بر اعمال زشتی که قبل از رفتن انجام می داد پافشاری داشته باشد، نشانه این است که حج او مردود و مورد قبول خداوند نیست(مستدرک الوسائل، ج 10، ص 166)
همین ملاک در زیارت ائمه نیز هست.
دومین علامت قبولی زیارت : عمل کردن و داشتن شرایط قبولی زیارت است ازجمله: قبول ولایت: هر که ولایت ما را نپذیرد و به رهبری ما گردن ننهد، خدا عملی را از او بالا نمی برد».( کافی: ج 1، ص430)
امام رضا فرمود: (کلمه لااله الاالله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی بشروطها و انا من شروطها) یعنی عبادت و توحید زمانی موثر است که ولایت امام زنده(انا) را قبول کند
خداوند زیارت ما را به کرمش قبول بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:
لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها لَها ما کَسَبَت وَ عَلَیها مَا اکتَسَبَت.
خداوند هیچ کس را، جز به اندازه تواناییش، تکلیف نمی‌کند. (انسان) هر کار (نیکی) را انجام دهد، برای خود انجام داده؛ و هر کار (بدی) را مرتکب شود، به زیان خود اوست. (سوره بقرة آیه ۲۸۶)
توضیحات
چند نکته درباره روزه دخترانی که تازه به سن بلوغ رسیده اند:
1. اگر روزه برای چنین دخترانی ضرر دارد مثلا اگر دختر خانمی روزه بگیرد دچار مریضی می شود یا اینکه ترس مریضی را به همراه داشته باشد، نباید روزه بگیرد.
2. اما اگر روزه ضرر ندارد ولی چنانچه در بین روز دچار ضعف شدید می شوند باید از اول روز روزه بگیرند و هنگامی که به جهت ضعف شدید یا احساس تشنگی خیلی زیاد ادامه روزه برای آنها سختی بسیار زیادی داشته باشد، که معمولا قابل تحمل نباشد، طبق نظر برخی مراجع مانند امام خامنه ای می توانند افطار کنند و طبق نظر برخی باید آب یا غذا به مقدار ضرورت استفاده کنند و در هر صورت روزه اش باطل می شود. (مشهور: فتوی یا احتیاط واجب امساک کند. مخالف: حضرت امام، رهبری، مکارم: امساک در بقیه روز واجب نیست.) و بعدا هم به نظر اکثر مراجع باید قضای روزه را بگیرد.(مشهور. مخالف: خویی، تبریزی، مکارم: اگر تا ماه رمضان آینده توانایی قضا نداشت دیگر قضا واجب نیست و پرداخت مد طعام کافی است.)
3. چنین دخترانی اگر بتوانند با استفاده از راههای متعارف خود را تقویت کنند که بتوانند روزه بگیرند در این صورت باید روزه خود را بگیرند مثل اینکه سحریِ مقوی بخورند یا فعالیت بدنی خود را در طی روز کاهش دهند یا استراحت بیشتر داشته باشند، انجام چنین کارهایی لازم است. (رهیافت روزه 6 ص 28 رساله مراجع م 1581)
خداوند متعال توفیق عمل به تکالیف الهی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت باقر علیه السلام درباره کسی که برای حفظ آبروی خودش و رفاه خانواده و کمک کردن به همسایه اش کار می کند و دنبال امور دنیوی می رود، می فرمایند:
لَقَی اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیامَـﺔِ وَ وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَیْلَـﺔَ الْبَدْرِ.
روز قیامت در هنگام ملاقات با حضرت حق، چهره‌اش همانند ماه شب چهارده می‌درخشد. ( تهذیب الاحکام (تحقیق خرسان) ج6 ص324)
توضیحات
در وضعیت کنونی که اقتصاد دچار رکود شدیدی شده است، افرادی هستند که منزل یا مغازه ای را اجاره کرده اند و نتوانسته اند اجاره بها را پرداخت کنند و اجاره بها به تعویق افتاده است؛ که در نتیجه ممکن است صاحب منزل یا صاحب مغازه بگوید راضی نیستم در منزل بمانی یا در مغازه کار کنی، در این صورت وظیفه مستأجر چه می شود؟
در جواب این سوال باید به چند نکته توجه کرد:
نکته اول: قرارداد اجاره صحیح، یک طرفه قابل فسخ نیست بنابر این چنانچه مستاجر بخواهد یکطرفه بدون توافق با صاحبخانه قرارداد را فسخ کند و مسکن را تخلیه کند باز هم باید اجاره باقی مانده مدت را بپردازد همانطور که صاحب خانه حق ندارد به بهانه این که مثلا فرزندم می خواهد آنجا سکونت کند مستاجر را بیرون کند.
نکته دوم: تا زمانی که قرارداد اجاره فسخ نشده باشد یا مدت آن به پایان نرسیده باشد، مستاجر حق سکونت در منزل و حق استفاده از مغازه را دارد، و اینکه صاحب منزل یا صاحب مغازه بگوید راضی نیستم، اثری ندارد؛ البته اگر مستاجر توانایی پرداخت اجاره بها را دارد باید فورا آن را پرداخت کند و اگر کوتاهی کند معصیت کرده است و اگر توانایی پرداخت ندارد باید در اولین فرصت که توانایی پیدا کرد آن را پرداخت کند. و در مقابل نیز موجر باید تا هر وقت مستاجر توانایی پرداخت اجاره بها را ندارد، به او مهلت بدهد و نمی تواند بگوید راضی نیستم مستاجر در خانه زندگی کند و یا از مغازه استفاده کند.
نکته سوم: بعد از تمام شدن مدت اجاره، مستاجر حق ندارد بدون رضایت صاحب خانه در آن خانه توقف و سکونت کند و چنانچه بدون رضایت مالک سکونت کند کارش گناه و نمازش در آن مکان باطل و ضامن اجاره مدت سکونت می باشد. (رساله مراجع م 2190 و 2191 و2193 و 2195 و 2196 و 2211)
خداوند متعال موجبات خانه دار شدن مستاجرین را تسهیل فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
امیرالمؤمنین (ع) می فرمایند:«تَعَلِّمُوا الْقُرآنَ فَاِنَّهُ رَبیعِ الْقُلُوبِ:
قرآن را بیاموزید که آن بهار دل ها است (وسائل ، ج 12، ص 244)
توضیحات
برخی از اثرات تلاوت قرآن عبارتند از:
1-کفاره گناهان: انسان در زندگی گاه دچار گناه و لغزش های کوچک و بزرگ می شود که برخی از آنان کفاره دارد، تلاوت قرآن کفاره گناهان است. قرآن بخوان که خواندن قرآن کفاره گناهان، سپر آتش و امان از عذاب الهی است. (وسایل الشیعه، ج4، ص 839)
2- افزایش برکت خانه: امام صادق(ع) از امیر مؤمنان على(ع) چنین نقل مى کند: «خانه اى که در آن قرآن تلاوت و یادى از خدا شود، برکتش زیاد شده، ملائکه در آن جا حاضر مى شوند و شیاطین را دور مى کنند ... .( کافى، ج 2، ص 575 )
3- استجابت دعا: امام باقر(ع) فرمود: «دعا را هنگام چهار چیز غنیمت بشمارید: قرائت قرآن و ...( کافى، ج 2، ص 448)
4-پاداش انبیاء: پیامبراکرم(ص) فرمود: «هرکس براى رضاى خدا و آگاهى عمیق در دین، قرآن بخواند، ثواب ملائکه و انبیا و رسولان را خواهد داشت.»( وسائل الشیعه، ج 6 ، ص 184)
خداوند ما را جزء عاملان به قرآن قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن مجید می فرمایند:
مَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْر.
هر آن کس که مریض است و یا به مسافرت رفته است قضای روزه اش را بعدا بجا آورد، چرا که خداوند برای شما آسانی را اراده کرده است و نخواسته شما را به سختی بیاندازد. (سورة بقره، آیه 185)
توضیحات
چند نکته درباره احکام روزه بیمار:
1. کسی که می داند روزه برایش ضرر دارد اگر چه دکتر بگوید روزه ضرر ندارد باید روزه نگیرد و اگر روزه بگیرد صحیح نیست و کسی که می داند روزه برای او ضرر ندارد اگر چه دکتر بگوید ضرر دارد باید روزه بگیرد.
2. اگر انسان احتمال قابل توجهی بدهد که روزه برایش ضرر دارد بطوری که این احتمال ضرر، سبب ترس ضرر برای روزه دار شود نباید روزه بگیرد. مثلا اگر از گفته پزشک متخصص یا بر اساس تجربه ای که داشته، بترسد که روزه گرفتن برایش ضرر دارد، نباید روزه بگیرد هر چند اطمینان به ضرر نداشته باشد.
3. شیوع بیماری کرونا به خودی خود مجوزی برای ترک روزه در ماه رمضان نمی شود و افرادی که سالم هستند، نمی توانند به صرف شیوع این بیماری، این واجب الهی را ترک کنند و واجب است در ماه رمضان روزه بگیرند. (رساله مراجع م 1728 و 1743 و 1744)
خداوند متعال توفیق بندگی در ماه رمضان را به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایتی حضرت صادق علیه السلام می فرمایند:
مَنْ تَصَدَّقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بِصَدَقَةٍ صَرَفَ اللَّهُ عَنْهُ سَبْعِینَ نَوْعاً مِنَ الْبَلَاءِ.
هر کس در ماه رمضان صدقه اى بدهد خداوند متعال هفتاد نوع بلا را از او دور می کند. (وسائل الشیعة، ج9، ص: 404)
توضیحات
رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای در قسمتی از سخنرانی نیمه شعبان نسبت به قشر مستضعف جامعه که در وضعیت کنونی که جهان با ویروس منحوس کرونا درگیر است فرمودند: عده ای زندگی شان به سختی می گذرد، کسانی که دستشان باز است و توانایی دارند در این زمینه فعالیت وسیعی را شروع کنند. ماه رمضان ماه انفاق، ایثار و کمک به مستمندان است، چه خوب است رزمایشی در کشور برای کمک همدلانه به نیازمندان و فقرا بوجود بیاید. (21/1/1399)
لذا از آنجایی که ماه مبارک رمضان، ماه همدلی است و صدقه دادن در این ماه بسیار سفارش شده است چند نکته کوتاه درباره صدقه و انفاق:
1. در روایات نسبت به صدقه مستحبی و کمک مالی به دیگران سفارش زیادی شده، به خصوص در مورد پدر و مادر و سایر نزدیکان و همسایه ها.
2. در مصرف صدقه مستحبی فقیر بودن یا سید نبودن شرط نیست بلکه می توان صدقه مستحبی را به فقیر یا ثروتمند یا سادات با حفظ احترام پرداخت کرد. اما سعی شود صدقات به فقرایی که متدین و عفیف هستند پرداخت شود. (اجوبه س1822 ؛ منهاج ج 2 م 1607)
3. صدقه‌ای که از مال خود انسان بوده و کنار گذاشته یا در قلک یا صندوق شخصی جمع آوری نموده تا وقتی به فقیر تحویل نداده در اختیار خودش است و می‌تواند عوض کرده و به هر مصرفی می‌خواهد برساند اما بعد از انداختن پول به صندوقهای مربوط به موسسات خیریه یا کمیته امداد امام خمینی ره، احتیاط آن است که به آنها دست نزند و باید آن را به همان مؤسسه و خیریه تحویل‌‌دهد. (به نظر اکثر مراجع معظم تقلید؛ وحید: احتیاط این است که بر ندارد. رهبری: اگر صندوق در اختیار شما باشد مانع ندارد. مکارم: اشکال ندارد.) (تحریر الوسیله، القول فی الصدقه م 1و 2 ؛ منهاج سیستانی ج 2 م1605 ؛ آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات ج3 سوال343 ؛ استفتاء خصوصی. جزوه کاوشی در احکام ص94)
4. همان طور که صدقه دادن مستحب است، واسطه شدن و کمک کردن در رساندن صدقات به اهلش و نیازمندان مستحب است و در روایت است که به واسطه ی کار خیر هم پاداش صدقه دهنده، عطا می شود. (حضرت امام، تحریر الوسیله کتاب الصدقه ؛ آیت الله سیستانی، منهاج الصالحین)
خداوند متعال توفیق انفاق در راه خودش را به همه عنایت کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. رسول خدا صلی الله علیه و آله به مناسبت فرا رسیدن ماه رمضان در خطبه ای فرمودند: أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَیَّامِ وَ لَیَالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیَالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّهِ أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَاب... .
اى مردم، همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‌ها و روزهایش برترینِ روزها، شب‌هایش برترینِ شب‌ها و ساعاتش برترینِ ساعات است. ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده‌اید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده‌اید. نَفَس‌هایتان در آن، تسبیح است، خوابتان در آن، عبادت، عملتان در آن، پذیرفته و دعایتان در آن، مورد اجابت است. (وسائل الشیعة، ج10، ص: 313)
توضیحات
اى مردم، همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است؛ ماهى که نزد خدا برترینِ ماه‌ها و روزهایش برترینِ روزها، شب‌هایش برترینِ شب‌ها و ساعاتش برترینِ ساعات است. ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده‌اید و از شایستگانِ کرامت الهى قرار داده شده‌اید. نَفَس‌هایتان در آن، تسبیح است، خوابتان در آن، عبادت، عملتان در آن، پذیرفته و دعایتان در آن، مورد اجابت است. (وسائل الشیعة، ج10، ص: 313)
یکی از سؤالاتی که بسیار زیاد سوال می شود این است که در شرایط کنونی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده است، روزه گرفتن در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
در جواب باید به چند نکته توجه کرد:
1. روزه به عنوان یک تکلیف الهی در حقیقت نعمت خاص خداوند بر بندگان است و از پایه های تکامل و اعتلاء روحی انسان به شمار می رود و بر امت های پیشین نیز واجب بوده است.
از آثار روزه پدید آمدن حالت معنوی و صفای باطن، تقوای فردی و اجتماعی، تقویت اراده و روحیه مقاومت در برابر سختی هاست و نقش آن در سلامت جسم انسان نیز روشن است و خداوند اجر عظیمی برای روزه داران قرار داده است.
2. روزه از ضروریات دین و ارکان شریعت اسلام است و ترک روزه ماه مبارک رمضان جایز نیست مگر آنکه فرد، گمان عقلایی پیدا کند که روزه گرفتن موجب ایجاد بیماری و یا تشدید بیماری و یا افزایش طول بیماری و تأخیر در سلامتی می شود، که در این موارد روزه ساقط است ولی قضای آن لازم است. بدیهی است در صورتی که این اطمینان از گفته پزشک متخصص و متدین نیز به دست آید، کفایت می کند.
3. بنابر این اگر فردی نسبت به امور یاد شده خوف و نگرانی داشته و این خوف منشأ عقلایی داشته باشد، روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.(رهبری، سایت لیدر، حکم روزه ماه رمضان هنگام شیوع ویروس کرونا ؛ سیستانی، سایت، استفتائات، روزه ماه رمضان در روزهای انتشار ویروس کرونا ؛ مکارم، سایت، حکم روزه در شرایط شیوع بیماری کرونا ؛ شبیری، سایت، روزه ماه رمضان در دوران شیوع کرونا ؛ رساله مراجع م 1744 ؛ عروه، کتاب الصوم، فصل فی شرائط صحه الصوم، الامر السادس)
4. کسی که به جهت عذری روزه نمی گیرد مانند مسافر بودن یا مریض بودن یا عذرهای دیگر نباید در برابر عموم تظاهر به روزه خواری کند حتی برای چنین افرادی مکروه است که در روز ماه رمضان در خوردن و آشامیدن خود را کاملا سیر کنند. (رساله مراجع، م 1749 ؛ رهبری، استفتاء خصوصی، شماره استفتاء 779214 تاریخ 27/3/1396 ؛ مکارم، استفتائات سایت، مبطلات روزه، خوردن وآشامیدن، حکم افطار در ملأ عام برای فرد معذور)
خداوند متعال توفیق عمل به وظایف دینی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن درباره روزه می فرماید:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ: :
ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.(183بقره)
توضیحات
نکاتی از این آیه برداشت میشود که عرض میشود:
1-فرموده «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» نه : «یا أَیُّهَا النَّاس» یعنی ای مردم؛ یعنی برای روزه دار ارزش قائل شده است. لحن عاطفه انگیز است. مثل اینکه آدم بگوید که استاد عزیز! پسر عزیز! مردم محترم! لقب خوب طرف را وادار می کند که گوش بدهد. اینکه شما برای نماز خواندن بچه ی خود را با احترام صدا کنی یا بی احترام صدا کنی، تاثیر دارد.
2-بعد می فرماید: «کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» ادیان دیگر هم روزه دارند. روزه مخصوص اسلام نیست.وقتی سختی و مشکلی همگانی شد،تحمل مشکل کم میشود
3-فلسفه روزه چیست؟ «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»یعنی روزه باعث تقوامیشود.
4-در ادامه آیه آمده است: «أَیَّاماً مَعْدُوداتٍ»یعنی همیشگی نیست و فقط 30 روز است و از لحاظ روانشناسی کم نشان دادن باعث راحتی مشکل و سختی میشود.
خداوند ما را جزء روزه داران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت است که می‌فرمایند:
مَنْ أَکَلَ الرِّبَا... لَمْ یَزَلْ فِی لَعْنَةِ اللَّهِ وَ الْمَلَائِکَةِ مَا کَانَ عِنْدَهُ قِیرَاطٌ.
هر کس ربا بخورد تا زمانی که قیراطی (مقدار کمی) از مال ربا نزدش باشد، پیوسته در لعنت و نفرین خداوند متعال و فرشتگان خواهد بود. (وسائل الشیعة؛ ج18، ص: 122)
توضیحات
چند نکته کوتاه در مورد ربا:
1. یکی از گناهان بزرگ که به عنوان جنگ با خدا معرفی شده ربا دادن و ربا گرفتن است؛ باید توجه شود همانطوری که ربا حرام است ولی هر سود و درصدی حرام نیست بلکه اگر سود و منفعتی که از طریق معاملات شرعی همچون وکالت در تجارت یا مضاربه یا مشارکت یا معامله نسیه نصیب انسان شود، مانعی ندارد. (اجوبه الاستفتائات س1913 ؛ استفتائات آیت الله سیستانی س 355)
2. سود ربوی در سه مورد ممکن است بدست آید، یکی از آن موارد قرض است یعنی اگر به کسی قرض داده شود و در ضمن قرض به صورت صریح یا ضمنی شرط سود و منفعت شود حرام است و معنای شرط سود این است که قرض گیرنده ملزم به پرداخت سود باشد که اگر سود را پرداخت نکند مورد اعتراض قرض دهنده قرار می گیرد. (رساله مراجع، مساله 2283 ؛ تحریر، کتاب قرض م9 ؛ منهاج الصالحین ج2 م 1011)
3. سوالی که برخی از مؤمنین می کنند این است وام یک میلیونی را که دولت می خواهد پرداخت کند 4 درصد سود دارد، آیا در این مورد ربا پیش نمی آید؟
در جواب عرض می شود از آنجایی که این وام قرض الحسنه است، سودی که دریافت می شود اگر بابت کارمزد واقعی و هزینه های قرض دادن باشد به نظر تعدادی از مراجع از جمله امام خامنه ای، اشکالی ندارد. (صرفا جهت اطلاع: هر چند به نظر برخی از مراجع از جمله آیت الله سیستانی، در قرض شرط سود و هم شرط کارمزد، هر دو حرام است. البته به نظر آیت الله سیستانی راه حل برای حلال بودن در این مورد وجود دارد که همان حکم مجهول المالک را دارد.) (اجوبه الاستفتائات س 1786 ؛ استفتائات آقای سیستانی سؤال 356 ؛ سایت مکارم استفتائات، امور بانکی، کارمزد)
تعجیل در فرج آقا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است از حضرت رضا علیه السلام که می‌فرمایند:
إِنَّمَا أُمِرُوا بِالصَّوْمِ لِکَیْ یَعْرِفُوا أَلَمَ الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ فَیَسْتَدِلُّوا عَلَى فَقْرِ الْآخِرَة... .
مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند. (وسایل الشیعه ج 10 ، ص: 9)
توضیحات
چند نکته درباره نیت روزه:
1. روزه از عبادات است و لازم است که با نیت بجا آورده شود و در موقع نیت لازم نیست که به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند بلکه همین اندازه که اگر از فرد روزه دار پرسیده شود به چه علت مبطلات روزه را مرتکب نمی شود بگوید برای اطاعت از فرمان خدا (سیستانی: از روی تذل و بندگی در پیشگاه خداوند) از مبطلات روزه از اذان صبح تا مغرب خود داری می کنم، برای نیت کافی است. و نشانه داشتن نیت می تواند بلند شدن و سحری خوردن در نیمه شب به منظور روزه گرفتن باشد. هر چند برای روزه گرفتن سحری خوردن واجب نیست. (رساله مراجع م1550)
2. انسان از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نیت روزه فردا را داشته باشد، اشکالی ندارد. لذا اگر شب با نیت روزه ماه رمضان بخوابد و برای سحر هم بیدار نشود روزه اش صحیح است. (رساله مراجع م152)
3. انسان می تواند در شب اول ماه رمضان قصد گرفتن روزه همه ماه را بکند و لازم نیست این نیت هر روز ایجاد شود. (رساله مراجع م 1551)
خداوند متعال همه ما را جزء روزه داران واقعی ماه مبارک رمضان قرار بدهد به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
گفتار روز
سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم
پیامبر(ص) می فرمایند:
انّ الجنّه باباً یدعی الدّیان لا یدخل منه الّا صائمون:
برای بهشت دری است به نام ریّان که فقط روزه‌داران از آن در داخل می‌شوند.( بحار الانوار، ج 96، ص 252)
توضیحات
برخی از اثرات روزه عبارتند از:
1-ورود به بهشت: روزه یکی از راه‌ها و اسبابی است که خداوند برای در امان ماندن از آتش دوزخ قرار داده است. پیامبر(ص) درباره این حکمت و فلسفه روزه می‌فرماید: الصوم جنهْ من النار؛ روزه سپر آتش (جهنم) است؛ یعنى به واسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»(الکافى، ج 4، ص 162)
2-تعادل اقتصادی: امام صادق (ع) می‌فرماید: به راستی خداوند روزه را واجب کرده تا به وسیله او بین اغنیا و فقرا مساوات و برابری وجود آید و این برای آن است که ثروتمندانی که هرگز درد گرسنگی را احساس نکرده‌اند، به فقرا ترحم کنند. زیرا اغنیا هرگاه (خوردن و آشامیدنی) اراده کردند (و هوس هر نوع مأکولات و مشروبات کردند) برایشان میسر است. پس خداوند تبارک و تعالی (روزه را واجب کرد) که بین بندگانش از فقیر و غنی، برابری به وجود آورد و اینکه سرمایه‌داران مسلمان درد گرسنگی را لمس کنند تا بر ضعفاء رقّت آورند و بر گرسنگان عالم ترحم کنند.( وسایل الشیعه، ج 7، ص 3)
3- آمادگی برای سایر عبادت ها
موفقیت در گرفتن روزه، با قبول تمام سختی های آن، مقدمه حضور دائمی برای دیگر برنامه های آسان و انسان ساز را در او به وجود می آورد. از سویی دیگر تمرین یک ماهه، خود فرصتی برای انس هرچه بیشتر با برنامه های دینی خواهد بود. از این جهت پیامبر(ص) روزه را به منزله دروازه ورود به شهر بندگی دانسته و می فرماید: برای هر چیزی دری است و در عبادت روزه است.» (محجة البیضاء، ج2، ص122)
خداوند ما را جزء روزه داران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم-بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید:
(فَلَمّا نَسوا ما ذُکّروا بِهِ فَتَحنا عَلَیهِم اَبوَاب کُلِّ شَیءٍ):
پس هنگامی که فراموش کردند آنچه را به آن تذکر داده شده اند (مثل خدا و قیامت)، درهای همه چیز را به روی آنها گشودیم.(آیه 44 انعام)
توضیحات
خداوند در موردبرخورد با مردم به شیوه ها و سنتهای مختلف برخورد میکند، یکی از سنتها این است که به کفار و افرادی که گناه زیادی می کنند مهلت میدهد و نعمت فراوان میدهد تا آنها یاد خدا را فراموش کنند و با گناه بیشتر در قیامت عذاب بیشتری شوند.
در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که شخصی از امام معنای (سنستدرجهم من حیث لایعلمون-182 اعراف) پرسید. امام در جواب فرمود: این در باره بنده ای است که گناه می کند و در اثر آن نعمتهای تازه ای به او رو می آورد، واین نعمتها او را از استغفار از گناهش باز می دارد(کافی ،ج2،ص452)
پیامبر(ص) فرمودند: «زمانی که بنده‌ای هرچه درخواست انجام دهد و خداوند نیز به او عطا کند، در حالی که آن بنده بر انجام گناه پایبند است؛ این استدراج برای آن بنده است»( کافی، ج۲، ص۹۷)
فلسفه مهلت دادن به کفار و گنهکاران سرکش؛ ازدیاد در گناه و عذاب الهی است. خداوند می فرماید: «وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلی لَهُمْ خَیْرٌ ِلأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْمًا وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهینٌ؛ و البته نباید کسانی که کافر شده اند تصور کنند این که به ایشان مهلت می دهیم برای آنان نیکوست، ما فقط به ایشان مهلت می دهیم تا بر گناه خود بیفزایند و آنگاه عذابی خفت آور خواهند داشت.»( آل عمران، آیه 178 ) یعنی خداوند به کفار مهلت می دهد و این مهلت در حقیقت یک بستر آزمایشی است که انها خود را در آن محک بزنند. اما آنها به سوء اختیار خود راه گمراهی را بر می گزینند و فریب امهال الهی را می خورند و غرق در گناه می شوند. به بیان دیگر این ازدیاد گناه، نتیجه و عاقبت غفلت آنها از هشدارهای خداوند است.
خداوند ما را به خودمان وانگذارد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید:
« صُنْعَ اللَّهِ الَّذی أَتْقَنَ کُلَّ شَیْءٍ»:
( این کار ) صنع و آفرینش خداوندی است که هر چیزی را محکم و استوار آفریده است (آیه 88 نمل)
توضیحات
از بررسی آیات و روایات به دست می‌آید، که اکثر قوانین اسلام بر اساس محکم‌کاری و استاندارد، پایه‌ریزی شده‌اند که به برخی از آنها اشاره میشود:
1- محکم کاری در اعتقادات: اگر اعتقادات بر مبنای باطل و مسایل خرافی پایه ریزی شود، باعث رشد و ترقی نمی شود؛ از این جهت در رساله های علمیه آمده است که اصول دین واعتقادات اصلی با عقل و دلیل مشخص میشود و باید فرد به یقین برسد.
2- مسائل علمی: پیامبر(ص) می‌فرماید: «قَیدُوا العِلمَ بِالکِتَابه ؛ دانش را با نوشتن در بند کشید.» (أعلامالدین، ص82) بشر امروز هر چه دارد از کتاب و نوشتن است و همه ذخایر علمی گذشتگان در نوشته‌های او جمع است؛ وگرنه هیچ‌گاه ممکن نبود علوم گذشتگان به آیندگان منتقل شود.
3-امور اجتماعی: درقرض و بقیه معاملات دستور اسلام بر نوشتن و محکم کاری است تا بعدا به مشکل نخورد. خداوند در بزرگ‌ترین آیه قرآن می‌فرماید: إِذَا تَدَاینْتُمْ بِدَینٍ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاکْتُبُوهُ (هنگامی که بدهی مدّت‌داری به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید و باید نویسنده‌ای از روی عدالت، (سند را) در میان شما بنویسد.» (آیه 282 بقره)
4- ساختمان سازی: امام صادق دربارة استحکام بنا می فرماید: « هر که ساختمانی بسازد و از آن کم بگذارد، ا جری ندارد (المحاسن، ج2، ص608)
تأکید این روایت بر این است که نباید به خاطر ارزان‌سازی، از نکات ایمنی و استحکام بنا کاست.
خداوند استحکام در دین و دنیا به ما عنایت بفرماید به برکت صلوت بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید:
«خُذْ مِنْ أمْوالِهِم صَدَقة تُطَهِّرُهُم وَ تُزَّکیهم بِها...»
«از اموال آنها صدقه‌ای بگیر تا به وسیله آن، آنها را پاک سازی و پرورش دهی. (توبه/ 103)
توضیحات
از آیات قرآن استفاده میشود صدقه دارای شرایطی می‌باشد که خدمت شما عرض میکنیم:
1- صدقه باید از اموال حلال و خوب و سالم باشد: أنْفِقُوا مِنْ طَیّباتِ ما کَسَبْتُمْ وَ: از قسمت‌های پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت حلال) به دست آوردید، انفاق کنید!» (آیه267 بقره)
2- بهتر است که صدقه و انفاق مخفی باشد. «وَاِنْ تُخْفُوها وَ تُؤتُوها الفُقَراءَ فَهُوَ خَیرٌ لَکُمْ » «هر گاه آنها را مخفی ساخته و به نیازمندان بدهید برای شما بهتر است.» (آیه271 بقره)
3- صدقه و انفاق همراه با آزار و منّت نباشد: لاتُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالمَنِّ :بخشش‌های خود را با منّت و آزار باطل نسازید (آیه264 بقره)
4- انفاق و صدقه باید با اخلاص باشد. «یُنْفِقُونَ أموالَهُمْ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللهِ» «کسانی که اموالشان را برای جلب خوشنودی خدا انفاق می‌کنند» (آیه265 بقره)
5- انفاق و صدقه از اموالی باشد که آنها را دوست داریم و مورد علاقه ماست. «لَنْ تَنالُوا البِرَّ حَتّی تُنْفِقُوا مِمّا تُحِبُّونَ...» «هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمی‌رسید مگر این که از آن چه دوست می‌دارید (در راه خدا) انفاق کنید(آیه92 آل عمران)
خداوند توفیق عمل به دستورات دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-
خداوند در قرآن می فرماید:
ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ:
مرا (با خلوص دل) بخوانید تا دعای شما را مستجاب کنم (آیه 60 غافر)
توضیحات
در روایات عواملی برای استجابت دعا ذکر شده است که برخی را ذکر می کنیم:
1. ایمان به خدا: اینکه باور داشته باشیم که همه امور به دست اوست و تا او نخواهد هیچ خیر و شری از ما دور یا به ما نمی رسد؛ از این روی خداوند در آیه تلاوت شده، می فرماید: [«مرا» بخوانید [و امید به دیگران نداشته باشید] تا دعایتان مستجاب شود. در روایت آمده: که هرگاه یکی از شما اراده کرد که از خداوند چیزی بخواهد و دوست داشت تا دعایش مستجاب شود، باید از همه مردم «ناامید» شود و فقط به او «امیدوار» باشد پس هرگاه این حالت را خداوند در قلب او دید هرچه او بخواهد خداوند به او عطا می کند. (وسائل ج 7، ص 143)
2. حضور قلب: موقع دعا حضور قلب داشته باشیم و با تمام وجود از او درخواست کنیم چرا که حکایت شده: دعایی که با بی توجهی و بدون حضور قلب باشد خداوند مستجاب نمی کند. (کافی، ج 2، ص 473)
3. حضور در جمع مؤمنین: از امام صادق(ع) نقل شده: هیچ جماعت چهل نفری نیستند که دعا کنند مگر اینکه خداوند دعایشان را مستجاب می کند و ... (کافی، ج 2، ص 487) و خود ایشان هم به هنگام مشکلات زن و فرزندان را جمع می کرد و دعا می کرد و آنها آمین می گفتند. (کافی، ج 2، ص 487)
4. به صورت جمع دعا کردن و نه فقط برای خود دعا کردن :پیامبر اکرم(ص) : هرگاه شخصی از شما دعا کرد پس به صورت جمع دعا کند، چرا که برای همه خواستن، دعا را به استجابت نزدیک تر می کند. (کافی، ج 2، ص 487)
5. دعا برای دیگران: در این زمینه روایات و تأکیدات فراوانی رسیده است چنانکه حضرت زهرا(س) نیز شب تا به صبح را به عبادت و در حال دعای به دیگران می گذراند و می فرمود: «الجار ثم الدار» «اول همسایه بعد خودمان». (وسائل الشیعه، ج 7، ص 113) و در روایات فراوانی نقل شده که دعای به دیگران از جمله دعاهایی است که خداوند وعده استجابت آن را داده (کافی، ج 2، ص 509) و چندین برابر آن دعا را در حق خود دعا کننده مستجاب می کند. (کافی، ج 2، ص 508)
خداوند دعاهای ما را با خیر و مصلحت، استجابت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: « الدَّاعِی بِلَا عَمَلٍ کَالرَّامِی بِلَا وَتَرٍ»؛
«دعاکننده ای که بدون عمل است مثل کمان بدون زه می باشد. (غررالحکم، ص 193، ح 3767)
توضیحات
در روایات موانعی برای استجابت دعا ذکر شده است که برخی را عرض می کنیم:
1. تلاش نکردن : انسان باید در راستای همان دعایی که کرده تلاش و کوشش کند و گرنه دعای او مستجاب نخواهد شد.
و از این جهت در روایات آمده: شخصی که در خانه نشسته و از خدا درخواست رزق می کند خدا دعای او را مستجاب نمی کند. (کافی، ج 2، ص 511)
2. گناه: از امام باقر(ع) روایت شده: «گاهی بنده ای به درجه ای می رسد که بناست دعایش به زودی یا آینده نزدیک مستجاب شود ولی گناهی از او سر می زند، آنگاه خداوند به ملائکه خطاب می کند: حاجت او را برآورده نکنید چرا که او متعرض سخط من شد و مستحق محرومیت. (وسائل ج 7، ص 145)
3. ظلم به دیگران: خداوند به حضرت عیسی(ع) فرمود: به مردم بگو دعای کسی که به دیگران ظلم کرده را مستجاب نخواهم کرد. (عدة الداعی، ص 66)
4. خلاف حکمت و مصلحت بودن : از خداوند حکیم در حدیث زیبای قدسی حکایت شده: ای بندگان من در آنچه به شما امر کرده ام عبادت و بندگی مرا انجام دهید و مصالح خود را به من یاد ندهید، چرا که من عالم ترین به مصالح شما هستم و نسبت به مصالح شما بخل نمی ورزم. (تنبیه الخواطر، ص 350)
5. لقمه حرام : رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس لقمه‌ای از حرام بخورد، تا چهل شب نمازش قبول نمی‌شود و تا چهل صبح دعایش مستجاب نمی‌گردد»(بحار، ج ۶۳، ص ۳۱۴)
خداوند دعاهای ما را با خیر و مصلحت، استجابت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-
امام صادق علیه السلام درباره دعا کردن می فرمایند:
عَلَیْکُمْ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّکُمْ لَا تَقَرَّبُونَ بِمِثْلِهِ :
شما را سفارش مى کنم به دعا کردن، زیرا با هیچ چیز به مانند دعا به خدا نزدیک نمى شوید (کافى، ج 2 ، ص 467 ، ح 6)
توضیحات
برخی از آثار اخروی و معنوی دعا عبارتند از:
1-نجات از دوزخ: پیامبر(ص) می‌فرمایند: در قیامت امر میشود عده‌ای را به جهنم ببرند ، خداوند به مالک جهنم می‌فرماید: به آتش بگو پاهایشان را نسوزاند چونکه با آن به مساجد می‌رفتند، صورتشان را نسوزاند به خاطر وضو گرفتنشان و دستهایشان را نسوزاند چون هنگام دعا دستها را بالا می‌گرفتند (عوالی اللآلی، ج 1، ص 360)
2- محبوبیت نزد خدا: انجام هر عبادتی انسان را محبوب درگاه حق تعالی میکند و دعا یکی از آن عبادات و بلکه افضل آن است. خداوند در قرآن کریم از حضرت ابراهیم به خاطر دعاکردنش تعریف و تمجید میکند.(هود/75)و امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرمایند: »نزد خداوند متعال، مقام و منزلتی هست که کسی به آن نمی‌رسد مگر با درخواست و دعا(کافی، ج 2، ص466)
3- زنده شدن دل: امام علی ( علیه السلام ) فرمود: هر که به یاد خدای سبحان باشد , خداوند دلش را زنده و اندیشه و خردش را روشن گرداند . (میزان الحکمه / ج 4 / ص 1857)
4- سلامت ماندن از شیطان : امام على(ع) فرمود: بسیار دعا کن تا از گزند شیطان، در امان بمانى.( بحار، ج ۷۸، ص ۹)
خدواند دعاهای ما را برآورده به خیر کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
