بیان بین الصلاتین
شرایط اجاره 
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت باقر علیه السلام درباره کسی که برای حفظ آبروی خودش و رفاه خانواده و کمک کردن به همسایه اش کار می کند و دنبال امور دنیوی می رود، می فرمایند: لَقَی اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیامَـﺔِ وَ وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَیْلَـﺔَ الْبَدْرِ.
روز قیامت خداوند را ملاقات می کند، در حالی که چهره‌اش همانند ماه شب چهارده می‌درخشد. ( تهذیب الاحکام (تحقیق خرسان) ج6 ص324)
توضیحات
چند نکته در مورد قرارداد اجاره:
1. قرارداد اجاره شرایطی دارد از جمله اینکه باید در موقع قرارداد مدت اجاره و مبلغ اجاره کاملا مشخص باشد و چنانچه شرایط اجاره رعایت نشود، اجاره باطل است و سکونت در آن مکان که اجاره اش بر طبق موازین شرعی باطل است، فقط با اجازه مالک خانه صحیح است.
2. قرارداد اجاره صحیح یک طرفه قابل فسخ نیست بنابراین چنانچه مستاجر بخواهد یکطرفه بدون توافق با صاحبخانه قرارداد را فسخ کند و مسکن را تخلیه کند باز هم باید اجاره باقی مانده مدت را بپردازد همانطور که صاحب خانه حق ندارد به بهانه این که مثلا فرزندم می خواهد آنجا سکونت کند مستاجر را بیرون کند.
3. بعد از تمام شدن مدت اجاره، مستاجر حق ندارد بدون رضایت صاحب خانه در آن خانه توقف و سکونت کند و چنانچه بدون رضایت مالک سکونت کند کارش گناه و نمازش در آن مکان باطل و ضامن اجاره مدت سکونت می باشد. .(رساله مراجع م 2190 و 2191 و2193 و 2195 و 2196 و 2211)
خداوند متعال موجبات خانه دار شدن مستاجرین را تسهیل فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
در احادیث رسیده از امام رضا ( علیه السلام ) به وفور درباره خوشخویی سخن به میان آمده که برخی ذکر میشود:
1. سنگینترین عمل: امام رضا ( علیه السلام ) می فرمایند: ما من شیی اثقل فی المیزان من حسن الخلق ؛ در ترازوی عمل آدمی در روز قیامت ،چیزی برتر از حسن خلق نهاده نمی شود. ؛ نیز فرمود: در ترازوی عمل چیزی سنگین تر از خلق نیکو نیست. ( عیون اخبار الرضا(ع) ج 2 ص 37)
2. زن ندادن به بد اخلاق: فردی در در نامهای به حضرت رضا علیه السلام نوشت یکی از بستگانش به خواستگاری نزدش آمده ولی شخص بداخلاق و درشتخویی است. حضرت در پاسخ فرمود: اگر این چنین است با او وصلت مکن. (وسائل الشیعه، ج14، ص54)
3. نابودی عمل: امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرماید: بد اخلاقی عمل را تباه می کند، چنانکه سرکه عسل را تباه می کند. (عیون اخبار الرضا(ع) ج 2 ص 37)
4. بیشترین عامل بهشتی شدن: امام رضا ( علیه السلام ) می فرماید: از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم درباره ی بیشترین چیزی که به وسیله ی آن (افراد) داخل بهشت می شوند سؤال شد. حضرت فرمودند: تقوای الاهی (پرهیزگاری) و خوش اخلاقی.( عیون اخبار الرضا علیه السلام ج 2 ص 38)
5. نزدیکترین فرد به پیامبر: امام رضا علیه السلام به نقل از جدشان می فرماید: نزدیک ترین شما به من در روز قیامت، خوش اخلاق ترین شما و بهترین شما نسبت به اهلش است (عیون اخبار الرضا(ع)، ج2، ص38)
خداوند به همه اخلاق خوش عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
مصرف وام تسهیلات
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت أمیرالمومنین علی علیه السلام در روایتی می فرمایند: ...لَا یَقعُدَنَّ فِی السُّوقِ إلَّا مَن یَعقِلُ الشّرَاءَ وَ البَیعَ.
در بازار ننشیند (شروع به‌کسب نکند ) مگر کسی که قبلا آداب و احکام خرید و فروش را آموخته باشد. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج5، ص: 154)
توضیحات
دو نکته درباره وام و تسهیلات:
1. اگر به کسی پولی قرض داده شود و در مقابل شرط اضافی و سود کند ربا و حرام است و فرقی بین بانک و غیر بانک نمی کند و اگر گرفتن سود بر اساس یک معامله شرعی مثل خرید و فروش نسیه و یا شراکت صحیح و مانند این دو باشد، اشکال ندارد. مثلا فردی نیاز به ماشین دارد به نظر تعدادی زیادی از مراجع می تواند با مراجعه به بانک و با گرفتن تسهیلات خودرو هم صاحب ماشین شود و هم سود پرداختی صحیح است به این صورت که مشتری وجه وام را به وکالت از بانک، ماشینی را نقدا برای بانک خریداری کند و هنگامی که ماشین را خریداری کرد از طرف بانک همان ماشین را به صورت نسیه با سود و اقساط مشخص به خودش بفروشد. ( مخالف :ایت الله سیستانی بین بانک دولتی و مشترک و بین غیر دولتی فرق می گذارند و برخی از مراجع مانند ایت الله بهجت وام دریافتی را صحیح نمی دانند مگر اینکه در برابر سود معامله ای با بانک انجام گیرد.؛ سیستانی استفتائات س 357رساله دانشجویی ج16 ص360 )
2. اگر در قرارداد شرکت ، مضاربه و وکالت مصرف خاصی معین شده باشد مثل خریدخانه یا ماشین و... بایدپول در همان مورد معین شده، مصرف شود تا اینکه پرداخت سود مبتلا به مشکل شرعی نشود. (استفتائات بهجت بانکها و موسسات دولتی و اعتباری س3990 و3997 ؛ جامع المسائل فاضل ج2،س 1015؛ مقام معظم رهبری اجوبه س1924مسائل جدید ج4 ص1553 )
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: أحسَنُ النّاسِ إیماناً أحسَنُهُم خُلُقاً و ألطَفُهُم بِأهِلهِ : نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش اخلاق ترینِ آنها و مهرورزترین شان با خانواده خود است. (بحار، ج ۷۱، ص ۳۸۷)
در روایات فضایل و اثرات زیادی برای خوش اخلاقی در خانواده ذکر شده که برخی را ذکر می کنیم:
1. رسیدن به مقام صدّیقان و شهیدان: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: به اهل و عیال خود خدمت نکند مگر صدّیق یا شهید یا مردی که خداوند خیر دنیا و آخرت او را بخواهد.(بحار، ج ۱۰۴، ص ۱۳۲)
2. نزدیکی به پیامبر در قیامت: پیامبر اعظم (صلوات الله علیه و آله) فرمودند: نزدیکترین شما به مقام و جایگاه من در روز رستاخیز... همانانند که با همسرانشان بهتر رفتار کنند. (وسائل الشیعه، ج 8، ص 507)
3. افزایش طول عمر: امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس با خانواده‌اش نیک رفتار باشد، خداوند بر عمرش بیفزاید.( کافی، ج 8، ص 219)
4. ثوابی برابر اعتکاف : پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم : نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی تر از اعتکاف [و نشستن] در این مسجد من است .»( تنبیه الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۲)
5. آمرزش گناهان: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم :خدمت مرد به اهل و عیال از روی محبت و اشتیاق، کفاره گناهان بزرگ اوست که غضب پروردگار را خاموش می‌کند.(بحار، ج ۱۳، ص ۱۳۳)
خداوند به همه اخلاق خوش عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند: ...أَعْدَلُ النَّاسِ مَنْ رَضِیَ لِلنَّاسِ مَا یَرْضَى لِنَفْسِهِ وَ کَرِهَ لَهُمْ مَا یَکْرَهُ لِنَفْسِه... .
عادل ترین مردم کسى است که براى مردم همان را بپسندد که براى خود مى پسندد و براى آنان نپسندد آنچه را براى خود نمى پسندد. (من لایحضره الفقیه، ج4 ص: 395)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره حکم شرعی رعایت قوانین:
1. قوانینی که تخلف از آن سبب اختلال در نظم جامعه شود مانند قوانین راهنمایی و رانندگی یا سد معبر یا قوانینی که کیفیت استفاده از بیت المال و اموال را بیان می کند رعایت چنین قوانینی شرعا واجب است. (بنا بر فتوی یا احتیاط واجب) (اجوبه الاستفتائات، س1983و س1987 و س1989 ؛ آیه الله سیستانی، فقه برای غرب نشینان س235 ، برگرفته از قوانین دولتی ؛ مسائل جدید جلد 3ص63 تبریزی: مخالفت با مقررات که مخل به نظام باشد جایز نیست. استفتائات ج2 ص499وس1039)
2. حتی اگر قانونی برای جلوگیری از اختلال در نظم نباشد یا برای کیفیت استفاده از بیت المال هم نباشد مثل قانون ممنوعیت از ماهواره باز هم به نظر اکثر مراجع عظام تخلف از قوانین و مقررات و دستورات دولت اسلامى که به طور مستقیم توسط مجلس شوراى اسلامى تصویب شده است و مورد تأیید شوراى نگهبان قرار گرفته اند، براى هیچکس جایز نیست. البته در برخی از موارد علاوه بر این که مخالفت قانون است فرد شرعا بدهکار و مدیون هم می شود مانند کم کاری و رشوه گرفتن و استفاده غیر‌قانونی از بیت المال و اموال عمومی مثل آب و برق و گاز و غیره. (اجوبه الاستفتائات، س1249 و س1983و س1987 و س1989 ؛ آیه الله سیستانی، فقه برای غرب نشینان س235 ، برگرفته از قوانین دولتی ؛ مسائل جدید جلد 3ص63 تبریزی: مخالفت با مقررات که مخل به نظام باشد جایز نیست. استفتائات ج2 ص499وس1039 ؛ مکارم، استفتائات ج3 س1797و 1798 و 1801و1161و1583 ؛ بهجت استفتائات ج4 س6513 ؛ فاضل جامع المسائل ج1س917)
خداوند متعال توفیق عمل به وظایف شرعی را به ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمدو آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: أن خَلَقَ لکُم مِن أنفسکُم أزواجاً لتسکُنُوا إلیها وَ جَعَل بینَکُم مَوَدَّه وَ رَحمَهً : از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنان سکون و آرامش یابید و بین شما رحمت و صمیمیت قرار داد. (آیه 21سوره مبارکه روم)
یکی از اهداف اصلی اسلام سلامت جامعه است، و ازدواج فواید فردی و اجتماعی زیادی دارد که به برخی اشاره میشود:
1. ایجاد سکون و آرامش واقعی: امام سجاد علیه السلام می فرمایند: «حق همسر، این است که بدانی خدا، او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و بدانی که این خود نعمتی است از جانب خداوند به تو است. پس او را گرامی بدار و با او مهربان باش.» (بحار، ج 74، ص 5)
2. افزایش ایمان: به عقیده بزرگان دین، کسی که ازدواج می کند ایمانش افزایش می یابد. امام صادق (علیه السلام): دو رکعت نمازی که متأهل بخواند برتر از هفتاد رکعتی است که فرد بی‌همسر اقامه کند. (تهذیب، ج7، ص239)
3. تکامل فرد و تکمیل دین : پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « هر کس در ابتدای جوانی ازدواج کند شیطان فریاد میزند: فریاد از او، فریاد از او، دو سوم دینش را از دستبرد من نگاه داشت.» (وسائل، ج 20، ص 17)
زمانی که افراد ازدواج می کنند از بسیاری از انحرافات و فسادهای اخلاقی در امان می مانند. همین امر آنها را در رسیدن به تکامل روحی و حفظ دین یاری می رساند.
4. افزایش روزی : پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: «هرکس ازدواج را از ترس فقر و تنگدستی ترک کند به خدا سوءظن برده است، زیرا خداوند می فرماید: اگر(زن و شوهر) فقیر باشند، خدا هرکدام را از کرم خود بی نیاز می کند. » ( وسائل، ج20، ص28)
5. تداوم نسل: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: «ازدواج کنید که فردای قیامت به فراوانی شما بر دیگر امت ها افتخار کنم.» (مستدرک الوسایل، ج 14، ص149)
خدواند اسباب ازدواج را برای جوانان فراهم نماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است شخصی که آرد فروش بود نزد حضرت صادق علیه السّلام آمد، حضرت به او فرمودند: إِیَّاکَ وَ الْغِشَّ فَإِنَّ مَنْ غَشَّ غُشَّ فِی مَالِهِ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ مَالٌ غُشَّ فِی أَهْلِهِ.
به تو سفارش مى‌کنم غش نکنى؛ چون هرکس به دیگرى چیز ناخالصى را بفروشد، دیگران نیز مال ناخالص و مغشوش به او مى‌فروشند، و اگر ثروتى نداشته باشد در مورد خانواده‌اش با او غش و خیانت مى‌شود. (کافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج5 ؛ ص160)
توضیحات
نکاتی درباره غش در معامله:
غِشّ در معامله حرام است و غش آن است، در کالایی که داد و ستد می شود فریبی بکار برود ،که دارای مصادیقی است:
1. مخلوط کردن جنس خوب با جنس بد به طوری که مشتری متوجه نشود، مثل مخلوط نمودن برنج درجه یک و درجه سه یا گردوی پارسالی با امسالی.
2. مخلوط کردن جنس با چیز دیگری غیر از آن جنس مانند مخلوط کردن شیر با آب یا عسل با شیره نبات
3. صورت ظاهری خوبی به جنس دادن مانند آب زدن به سبزی کهنه که تازه جلوه کند.
4. مخفی کردن عیب جنس در صورتی که مشتری به فروشنده اعتماد داشته باشد که از او مخفی نمی دارد.
5. جنسی را به عنوان جنس دیگر فروختن مثل فروش بدلیجات به عنوان طلا. که در این صورت اخیر علاوه بر حرام بودن، معامله باطل نیز می باشد. (مسأله 2055 مراجع و تحریر ج2 مسأله 17 کتاب مکاسب)
خداوند متعال روزی حلال و با برکت به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
اسلام به ازدواج عنایت و تأکید فوق العاده ای دارد؛ به طوری که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
«ما بُنی بِناءً فی الإسلام أحبّ إلی الله عزّوجلّ من التّزویج (وسایل الشیعه؛ج 14، ص 3) هیچ چیزی نزد خداوند محبوبتر از ازدواج نیست».
1. مباهات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به ازدواج: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:« ازدواج کنید و تشکیل خانواده بدهید و تولید نسل نمایید، که من در روز قیامت به شما مباهات می کنم، حتی به طفل کوچکی که سقط شده باشد.»( معانی الأخبار ؛ ج 1 ، ص 291)
2. خروج از سنت پیامبر با ترک ازدواج : النکاح سنتى فمن رغبتى عن سنتى فلیس منى: ازدواج سنت و آیین من است و هر که به سنت من پشت کند از من نیست. (جامع الأخبار، ص 101)
3. عامل تکمیل دین: ازدواج غیر از ایجاد نظم در زندگی، وسیله ای برای حفظ و تکمیل دین است. بدان دلیل، ازدواج تکمیل کننده ایمان است که به وسیله آن، بسیاری از گناهان از وجود آدمی ریشه کن می شود و راه برای سعادتمندی او از هر سو فراهم می گردد. لذا، رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر کس ازدواج کند نیمی از دینش را باز یافته است. (أمالی طوسی ؛ ج 1 ، ص 518)
4. عامل حفظ پاک دامنی و کسب اخلاق نیک: ازدواج از نظر اسلام وسیله ای برای پاک دامنی و پاک دامن زیستن است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: ازدواج کن تا پاک دامن باشی (وسائل،ج 20، ص 35)و در سخنی دیگر، فرمودند: مردان را زن دهید تا خدا اخلاقشان را نیکو، ارزاقشان را وسیع و جوانمردیشان را زیاد گرداند. ( بحارالانوار، ج 103، ص 222 )
خداوند زمینه ازدواج جوانان را فراهم بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از امام موسى کاظم علیه السلام روایت شده که می فرمایند: ...اَداءُ الاَمانَةِ وَ الصِّدقُ یَجلِبانِ الرِّزقَ، و َالخیانَةُ و َالکَذِبُ یَجلِبانِ الفَقرَ وَ النِّفاقَ... .
اداى امانت و راستگویى روزى را زیاد مى کند و خیانت و دروغگویى باعث فقر و نفاق مى شود. (تحف العقول ص403)
توضیحات
چند نکته در مورد اشیاء پیداشده:
1. بر انسان لازم نیست مالی که پیدا شده را بردارد بلکه برداشتن شیئی که پیدا شده مثل پول، کفش، طلا و گوشی کراهت دارد و بهتر است انسان برندارد. (صرفا جهت اطلاع: آیت الله سیستانی: کراهت در جایی است که احتمال اینکه صاحب مال دنبال آن بیاید باشد.)
2. اگر مالی که برداشته نشانه‌ای نداشته باشد که بواسطه آن صاحبش معلوم شود احتیاط است (جهت اطلاع بیان‌کننده: احتیاط واجب یا مستحب) با اجازه مجتهد، آن را از طرف صاحبش به فقیر صدقه بدهد.
3. اگر نشانه ای دارد که بواسطه آن می تواند صاحبش را پیدا کند و ارزش آن به مقدار حدود 5/2 گرم نقره یا بیشتر باشد باید تا یک سال مرتب اعلام کند به این صورت که هفته اول هر روز و هفته‌های بعد هر هفته ای یک بار اعلام کند و نباید در اطلاع رسانی سهل انگاری نماید و چنانچه بعد از یکسال اطلاع رسانی صاحبش پیدا نشود میتواند آنها را برای خود بردارد به قصد اینکه هر وقت صاحبش پیدا شد عوضش را بدهد یا به صورت امانت برای صاحبش نگهداری کند یا صدقه بدهد. (رساله مراجع م2564-2574؛ منهاج الصالحین سیستانی ج 2م643، تحریر م5. (منهاج: ج2م766 و تحریر القول فی لقطه غیر الحیوان م 5. منهاج خویی و وحید م 643)
خداوند متعال روزی حلال به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
در روایات ما دلایل مختلف و فراوانی برای برتری علم نسبت به ثروت بیان کرده اند.
در حدیثی آمده است: علم از هفت جهت بر مال و ثروت برتری دارد:
1. علم میراث پیامبران و مال میراث فرعونیان است.
2. علم با بخشیدن و خرج کردن کم نمی شود ولی مال با خرج کردن کاسته می گردد.
3. مال محتاج به نگهبان و محافظ (بانک و صندوق امانات و ...) است ولی علم خود محافظ و نگهبان صاحبش یعنی فرد عالم است.
4. علم وقت مرگ با انسان همراه است و با او منتقل می شود (یعنی دارائی و ثروتی است که حتی وقت مردن نیز از او جدا نمی شود) ولی مال در وقت مرگ انسان را رها می کند و باقی می ماند.
5. مال هم در دسترس کافر است و هم مؤمن ولی علم ویژه مؤمن است (البته این در مورد علم خاص یعنی علم توحید و معارف دین است که تنها مؤمن از آن بهره دارد و کافر از آن بی بهره است).
6. همه مردم به صاحب علم در امر دینشان محتاجند ولی همگی به صاحب مال نیازمند نمی باشند.
7. علم، انسان را در وقت عبور از پل صراط تقویت و یاری می کند ولی مال (اگر نامشروع و حرام باشد) مانع او از عبور می شود. (میزان الحکمه،ج۶، ص۴۵۴،ح۱۳۳۸۵)
خداوند ما را جزء عالمان و عاملان به دین قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن عزیز می فرماید: مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا کَثِیرَةً
کیست آن کس که به [بندگان] خدا قرض الحسنه بدهد تا [خدا] آن را براى او چند برابر بیفزاید؟ و خداست که [در معیشت بندگان] تنگى و گشایش پدید مى‌آورد؛ و به سوى او بازگردانده مى‌شوید. (سوره بقره آیه 245)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره قرض الحسنه:
1. اگر قرض دهنده و طلبکار طلب خود را مطالبه نماید، و زمان ادا دین هم رسیده باشد، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوراً آن را بپردازد و اگر تاخیر بیندازد گناهکار است. (توضیح المسائل مراجع م 2276)
2. هر چیزی که انسان قرض می دهد زمانی که می خواهد قرضش را پس بدهد چنانچه مثلی باشد و مشابهش در بازار فراوان باشد باید مثل و مشابه آنرا به قرض دهنده تحویل دهد مثلا اگر انسان به کسی یک سکه طلا قرض می دهد ، همان یک سکه طلا را طلبکار است هر چند قیمت سکه زمان قرض دادن و پس گرفتن قرض تفاوت پیدا کرده باشد ولی اگر انسان چیزی را قرض بدهد که مشابه و مثلش در بازار نیست مثل اینکه یک گوسفند قرض بدهد، به نظر تعداد زیادی از مراجع مثل حضرت امام وایت الله سیستانی قرض گیرنده قیمت روزی را که قرض گرفته بدهکار است.(حضرت امام آیات عظام صافی، سیستانی، خویی. مخالفین ایات عظام نوری و فاضل که قیمت روز ادا را معتبر می دانند.) (سید روح الله خمینی، تحریر الوسیلة و لطف الله صافی، هدایة العباد: کتاب الدّین و القرض، القول فی القرض، ص: 639م 8 ؛ سید علی سیستانی, منهاج الصالحین, ج2, م1010 و توضیح المسائل، م2240 ؛ ؛ خویی ، منهاج الصالحین، ج2، م 792؛ محمد فاضل لنکرانی، جامع المسائل (فارسى)، ج1، ص: 304س1176 ؛حسین نوری همدانی, استفتاء شخصی از سایت, کد 30621 )
خداوند متعال قرض همه مقروضین را ادا فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
هیچ مکتبی را در جهان- چه در شرق و چه در غرب، چه در گذشته و چه در حال- نمی‌توان سراغ گرفت که چون قرآن برای انسان ارزش و اهمیت قایل شده باشد.
1. قرآن انسان را جانشین خدا بر روی زمین می‌داند. إِنِّی جَاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً؛ و هنگامی که پروردگار تو به فرشتگان گفت: من بر روی زمین جانشینی قرار می‌دهم. ( سوره مبارکه بقره آیه 30)
2. خدا انسان را موجودی می‌داند که فرشتگان او را سجده کرده‌اند. إِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ : هنگامی که به ملائکه گفتیم برای آدم سجده کنید (سوره مبارکه بقره آیه 34)
3. مسخر بودن تمام عالم برای انسان: خدا انسان را به گونه‌ای آفریده است که بتواند همه نیروهای طبیعت را تسخیر کند و از آنها به نفع خود استفاده کند. -هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا؛ او کسی است که آنچه در زمین است برای شما آفرید. (سوره مبارکه بقره آیه 29)
4. قرآن انسان را ترکیبی از جسم و روح، ماده و معنا می‌داند. وی را موجودی می‌داند که حیات او تا ابدیت ادامه دارد«وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی» از روح خود در او دمیدم. (سوره مبارکه حجر آیه 29) اضافه روح خدا به انسان از نظر ادبی اضافه تشریفی است. یعنی چون انسان دارای شرافت وجودی است خداوند روح او را به خود نسبت داده است. همچنان که در مورد مسجد می‌گوییم خانه خدا
5. حیات یک فرد برابر با حیات تمام انسانهاست:از نظر قرآن انسان دارای آن چنان ارزشی است که حیات یک انسان مساوی است با حیات همه انسانها، و مرگ یک انسان مساوی است با مرگ همه انسانها. یعنی اگر کسی انسانی را بدون آن که وی کسی را عمداً کشته باشد، بکشد گویی همه انسانها را کشته است، و اگر فردی را زنده کند گویی همه انسانها را زنده کرده است.
مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا؛ (سوره مبارکه مائده آیه 32)
6. کرامت ذاتی انسان:از دیدگاه قرآن، انسان موجودی است که خداوند او را گرامی داشته و به او استعدادهایی داده است تا به واسطه آن بر بسیاری از مخلوقات برتری پیدا کند.-وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ ...وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا؛ ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و ... و بر بسیاری از مخلوقات خود او را برتری دادیم. (سوره مبارکه اسری آیه 70)
7. انسان امانت دار خداست: قرآن انسان را به عنوان موجودی که امانتدار خداست معرفی می‌کند، و این امانتداری نیز اختصاص به انسان دارد، چرا که همه موجودات جهان آفرینش به جز انسان از پذیرش آن سرباز زده‌اند.
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَینَ أَنْ یحْمِلْنَهَا :ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه کردیم. (اینها) از حمل آن سر باز زدند و از آن ترسیدند، و انسان آن را حمل کرد.(سوره مبارکه احزاب آیه 72)- البته امانت: ولایت الهی است که با تکالیف الهی وشناخت خدا به این مقام میرسد.
خداند توفیق بندگی خودش را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که فرمودند: اَلعِبادَهُ سَبعونَ جُزءاً اَفضَلُها جُزءاً طَلَبُ الحَلالِ.
عبادت هفتاد جزء است و بالاترین و بزرگترین جزء آن کسب حلال است ( الکافی (ط - الإسلامیة)، ج5، ص: 78)
توضیحات
چند نکته در مورد نقد و نسیه :
1. یکی از راههای کسب سود حلال، معامله نسیه است؛ خصوصیت معامله نسیه این است که کسب سود از این راه، قطعی و حلال است و صاحب سرمایه در ضرر طرف مقابل شریک نیست. بطور مثال شخصی که پول دارد می تواند با خرید نقدی جنس و فروش نسیه یا قسطی آن به قیمت بیشتر، سود حلال به دست آورد مثلا کسی ماشینی را بطور نقد به 30 میلیون خریداری کند و سپس یکساله به 33 میلیون بفروشد که 3 میلیون سود قطعی و حلال است.
2. در معامله نسیه باید قیمت و مدت مشخص و معلوم باشد، فروشنده و خریدار می‌توانند ابتدا در مورد قیمت و مدت با هم صحبت کنند که به تناسب مدت، قیمت زیاد یا کم شود اما عقد معامله باید بر یک قیمت و مدت معین بسته شود.
3. مشتری با وجود توانایی باید بدهی خود را در موعد مقرر بپردازد و در صورت تاخیر در پرداخت، گرفتن مبلغ اضافی حرام‌است. (مراجع مسأله 2105 - 2108 ؛ جامع المسائل ج1 س 1041 اجوبه س 1592؛ امام ج2 استفتائات دین س 5؛ صافی جامع الاحکام ج2 س 1995- جامع المسائل فاضل ج1 س 1184)
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
چرا برخی از مرگ می ترسند؟
1. جهل :از امام جواد (علیه السلام)، سوال شد چرا مردم مرگ را دوست ندارند؟ حضرت فرمود :زیرا به حقیقت مرگ جاهل اند، اگر بدانند مرگ چیست و از دوستان خدا باشند مرگ را دوست خواهند داشت . سپس حضرت رو به سوال کننده کرد و فرمود: چرا کودک از خوردن دارو امتناع مى کند با اینکه دارو درد او را کاهش مى دهد و او را از بیمارى مى رهاند؟ آن شخص جواب داد: زیرا کودک فایده خوردن دارو را نمى داند. امام فرمود: به خدا سوگند! مرگ براى کسى که آمادگى دارد از آن داروى شفا دهنده مفیدتر است ... (معانی الاخبار، ص290)
2. ترس از حسابرسی اعمال:یکی دیگر از علل ترس از مرگ، بیم از حسابرسی اعمال است.این عامل به آن گروه از انسانها اختصاص دارد که از یک سو به معاد اعتقاد دارند و از سوی دیگر از اعمال خویش راضی نیستند.بدیهی است که این دسته از گنهکاران به شدت از مرگ می‌ترسند، شخصی از امام مجتبی ( علیه السلام ) پرسید: به چه دلیل ما مرگ را ناخوشایند می‌دانیم؟ امام ( علیه السلام ) پاسخ دادند:«زیرا شما آخرت خویش را (به دلیل گناهان و اعمال زشت) ویران ساختید و دنیای خود را آباد کردید و دوست نمی‌دارید که از آبادی به ویرانی روید.»( بحارالانوار، ج6، ص129)
3. .دلبستگی شدید به دنیا:یکی دیگر از عوامل مهم ترس از مرگ، دلبستگی شدید به دنیاست به گونه‌ای که از آخرت خویش کاملا غافل گردد و حیات دنیوی را هدف نهایی خود قرار دهد
امیرالمومنین على (علیه السلام) مى فرماید: مَنْ کانَتِ الدُّنْیا هِمَّتَهُ اِشْتَدَّ حَسْرَتُهُ عِنْدَ فِراقِها ... هر کس دنیا نهایت همتش شود هنگام جدایى از آن سخت حسرت مى خورد(من لا یحضره الفقیه، ج۴ ،ص ۳۸۲)
4. فراهم نساختن ره توشه آخرت: حضرت على (علیه السلام) در یکى از فرمایشات حکمت آمیزشان مى فرماید: (آه مِنْ قِلَّةِ الزّادِ وَ طُولِ الطَّریقِ وَ بُعْدِ السَّفَرِ وَ عَظیمِ الْمُورِدِ(نهج البلاغة صبحی صالح ،ص 481)آه از کـمـى تـوشـه [ى راه آخرت ] و طولانى بودن راه و دور بودن سفر و بزرگ بودن مقصد و محلّ ورود.
خداوند توفیق عمل به دستورات دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است از حضرت زهرا سلام الله علیها که فرمودند: ...فَرَضَ اللَّهُ الْإِیمَانَ تَطْهِیراً مِنَ الشِّرْکِ وَ الصَّلَاةَ تَنْزِیهاً عَنِ الْکِبْر... .
خداوند متعال ایمان را برای پاکیزگی از شرک قرار داد و نماز را برای دوری از تکبر و خود خواهی. ( من لا یحضره الفقیه ؛ ج3 ؛ ص568)
توضیحات
اگر کسی در حال نماز خواندن نسبت به رکعات نماز تردیدی برایش پیش بیاید مثلا نمی داند رکعت اول است یا سوم و احتمال بیشتر و گمان داشته باشد که رکعت سوم است، وظیفه اش چیست؟
در جواب عرض می شود: چنانچه انسان نسبت به رکعات نماز گمان داشته باشد، گمان در رکعات نماز، حکم یقین را دارد، مثلا اگر انسان در رکعات نماز نمی داند یک رکعت خوانده یا دو رکعت اما احتمال بیشتر بدهد که دو رکعت خوانده است، در این صورت بنا می گذارد که دو رکعت خوانده است. در همین زمینه به چند نکته عزیزان توجه کنند:
1. اینکه گمان در رکعات در حکم یقین است فرقی بین نمازهای دو رکعتی و سه رکعتی و چهار رکعتی ندارد. و همچنین فرقی ندارد در نمازهای واجب یومیه باشد یا در نمازهای واجب دیگر مثل نماز آیات.
2. بطور کلی چنانچه هر گاه انسان در رکعات نماز شک کرد نمی تواند بلافاصله نمازش را بهم بزند بلکه باید مقداری فکر کند تا شاید شکش برطرف شود و چنانچه مقداری فکر کرد و به یک طرف احتمال بیشتر بدهد بنا را بر همان طرف می گذارد. مثلا کسی که در نماز صبح شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت، مقداری فکر می کند چنانچه احتمال بیشتر بدهد که دو رکعت خوانده بنا را بر همان رکعت دوم می گذارد. و چنانچه بعد از فکر کردن به یک طرف احتمال بیشتر ندهد در این صورت به احکام شک در رکعات نماز عمل می کند.(رساله مراجع م 1166 و م 1234)
3. در حد تذکر عرض می کنم که حکم گمان در افعال نماز با حکم گمان در رکعات نماز متفاوت است.
خداوند متعال به همه ما توفیق حضور قلب در نماز را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن یکی از ویژگی‌های برجسته پیامبران را یاد مرگ می‌داند و می‌فرماید:«إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِکْرَى الدَّارِ»«ما آنها را با خلوص ویژه‌ای خالص کردیم و آن یادآوری سرای آخرت بود( آیه 46 سوره ص)
در روایات اثرات فراوانی برای یادآوری مرگ و قیامت ذکر شده است که به برخی اشاره می کنیم:
1. مانع انجام دادن کارهاى زشت میشود: «مرگ برهم زننده لذت ها، تیره کننده شهوت ها و نابودکننده آرزوها را به یاد آرید؛ آن گاه که به کارهاى زشت شتاب مى آرید»(نهج البلاغه ،خطبه ۹۹)
2. موجب انجام دادن اعمال و کردار نیک مى شود: «آن که مرگ را چشم داشت، در کارهاى نیک پاى پیش گذاشت. (نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۱)
3. کاهش دوستی دنیا: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :« مرگ را بسیار یاد کنید؛ زیرا یاد مرگ از میل و رغبت به دنیا می کاهد».
4. رضایت به مقدار کم دنیا: امام علی علیه السلام فرمودند: کسی که بسیار یاد مرگ کند، به مقدار کمی از دنیا راضی می شود. (نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۴۹)
چون حکایت دنیابه فرموده حضرت عیسی مثل : حکایت کسی است که از آب دریا می نوشد. هر چه بیشتر بنوشد، بر عطش او افزوده شود تا او را بکشد».
خداوند حب و دوستی دنیا را از دلهای همه برطرف بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند: مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهلِهِ زادَ اللَّهُ فی عُمرِهِ.
هر که به خانواده اش نیکى کند، خداوند بر عمرش بیفزاید. کافی (ط- الاسلامیه) ج8 ، ص219)
توضیحات
به مناسب روزه خانواده چند نکته کوتاه درباره احکام خانواده خدمت شما خوبان یادآوی می کنم:
1. در خانواده فرزندان باید از هر کاری که سبب اذیت پدر یا مادر می شود خودداری کنند لذا اگر رفتار و گفتار فرزندان سبب ناراحتی و اذیت پدر و مادر شود حرام است حتی اگر میان پدر و مادر مشاجره ای و نزاعی رخ بدهد، فرزندان حق ندارند به یکی از والدین اهانت یا بی احترامی کنند.
2. در خانواده، اعضای خانواده نمی توانند بدون اجازه و رضایت از اموال یکدیگر بردارند و تصرفی انجام دهند بنابر این اگر خانمی نفقه اش را از شوهر دریافت می کند یعنی شوهر خوراک و پوشاک و مسکن و سایر نیازهای متعارف خانم را تامین می کند، نمی تواند بدون اجازه شوهر در اموال شوهر تصرف کند یا از جیب شوهر پولی بردارد و چنانچه مرتکب چنین کاری شود علاوه بر اینکه گنهکار است، وجوهی را که برداشته باشد باید برگرداند و ضامن است حتی اگر شوهر نفقه زن را نمی دهد به نظر اکثر مراجع نمی تواند بطور مستقیم خودش از اموال شوهر بابت نفقه اش وجهی را بردارد و باید با اجازه حاکم شرع باشد.(مخالف: آیت الله سیستانی: اگر نفقه نمی دهد می تواند بردارد.)
3. اگر یکی از اعضای خانواده دارای عیبی هست، اظهار کردن این عیب به دیگران هر چند به اعضای دیگر خانواده باشد که از عیب اطلاع ندارند، غیبت است و جایز نیست.
خداوند به ما توفیق دوری از گناه و نیکی به خانواده را عنایت بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: «وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْض؛ [اعراف/96] و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان مى آوردند و تقوا پیشه مىکردند، برکت‌هایی از آسمان و زمین را بر آنها مىگشودیم»
در روایات، عوامل زیادی برای زیاد شدن روزی انسانها ذکر شده است که برخی اشاره می کنیم:
1. راستگویی و نیکی به والدین : پیامبر (صلی علیه و آله و سلم) فرمود: «به هر که راستگویى در گفتار، انصاف در رفتار، نیکى به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر مى افتد و روزیش زیاد مى‌شود. (أعلام الدین؛ ص365)
2. نیت خوب داشتن: امام باقر (علیه السلام ) می فرماید: هر که خوش نیت باشد، روزی اش افزایش می یابد. (بحار، ج ۵۷، ص ۱۷۵)
3. سحرخیزی و دنبال روزی رفتن در آغاز روز: پیامبر (صلی علیه و آله و سلم ) فرمود: «صبح زود در طلب روزى و حاجت‌هاى خود بروید، زیرا صبح خیزى مایه برکت و رستگاریست. (نهج الفصاحه، ص371)
4. نماز شب: امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: «َنماز شب، روزى را زیاد و قرض را ادا مى نماید. (ثواب‌الاعمال ،ص42)
خداوند رزق پاک و حلال به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن مجید می‌فرماید: وَ أَنکِحُوا الْأَیَامَى مِنکُمْ وَ الصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَ إِمَائِکُمْ إِن یَکُونُوا فُقَرَاء یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ.
مضمون آیه شریفه این است که می فرماید: مردان و زنان بی همسر را همسر دهید اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند آنان را از فضل خود بی‌نیاز میسازد، خداوند آگاه و دارای رحمت بی منتهاست. (سوره نور 32)
توضیحات
چند نکته درباره ازدواج و اهداف آن:
1. ازدواج کردن مستحب است و چنانچه بترسد با ازدواج نکردن به گناه می‌افتد ازدواج کردن واجب است و یکی از مهمترین اهداف ازدواج طبق آیات و روایات معصومین علیهم السلام افزایش نسل و گوینده کلمه لا اله الا الله و تربیت فرزند صالح است.و از آثار ازدواج افزایش رزق روزی است و طبق برخی روایات تشکیل خانواده و فرزند دار شدن سبب افزایش رزق و روزی است. (عروه الوثقی کتاب النکاح)
2. اگر در ازدواج فرزندی به وجود بیاید سقط آن حرام است هر چند در روزهای اول و در حد نطفه باشد. البته چنانچه جنینی حتی از راه حرام بسته شود باز هم سقطش حرام است و چنانچه کسی مرتکب گناه سقط جنین بشود باید توبه کند و تناسب سن جنین باید دیه پرداخت کند.
3. به نظر اکثر مراجع اگر کاری سبب جلوگیری دائمی از بارداری شود حرام است حتی اگر کاری که سبب جلوگیری موقت از بارداری میشود در صورتی که مستلزم نگاه یا لمس حرام بشود باز هم گناه و معصیت است. (اجوبه الاستفتاآت،سوال1266؛مسائل جدید ج1ص193و194و195ج4ص237و138؛بهجت س 6284؛ جامع المسائل ج1 س 1752- 1754؛ تحریرالوسیله، ج 2،کتاب المواریث، فی کفاره القتل، ص 606 رساله نوین، ج 3، ص 101، گلپایگانی، ارشاد السائل، ص 173،س 638 ، در خصوص مقدار مثقال به گرم نظر مقام معظم رهبری در استفتائات هیئت علمی است؛ بهجت س6233 ج4، مکارم؛ ج1 س 1496 و 1487، اجوبه س 1263 صافی جامع الاحکام ج1 س 1408، نوری ج2 ، س 876،تبریزی س 2099، امام ج3 س 12و تحریر ج2 دیه جنین، وحید منهاج ج3 م379، مسائل‌جدید‌ج1.ص193- 194- 195- ج4 ص237 و138، بهجت س 6284)
خداوند متعال توفیق عمل به وظائف به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
در قرآن ، فرزند یک «نعمت الهی» است که انبیای الهی آن را عاجزانه از خداوند درخواست کرده‌اند، و فرموده اند: رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً : «خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزه‌ای به من عطا بفرما(آیه 38 آل عمران)
2. در روایات نیز توصیه به فرزندآوری شده است؛ مثلاً پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «فرزند زیاد داشته باشید که من فردا [ى قیامت] به زیادى شما بر امتهای دیگر، مباهات مى‌کنم»( من لایحضره الفقیه، ج3، ص 481)
3. در نگاه توحیدی، همه چیز دست خداست، همان خدایی که یک نفر را روزی می‌دهد، روزی چند نفر را هم می‌رساند. بنابراین، کسی که بخاطر ترس از فقر، ازدواج نمی‌کند یا بیش از این بچه نمی‌آورد، در حقیقت، در رزاقیت و قدرت خدا شک دارد.
در جاهیلت، برخی به بهانه ترس فقر، فرزندان خود را می‌کشتند که امروزه به شکل سقط جنین درآمده است. قرآن با این کار مخالفت نموده و فرموده: «فرزندان خود را بخاطر ترس از افتادن به فقر، نکشید، این ما هستیم که هم آنها و هم شما را روزی می‌دهیم؛ کشتن آنها، گناه بزرگی است».(آیه 31 اسراء)
شخصی به امام کاظم (علیه السلام) نوشت که: پنج سال است بخاطر ترس از فقر، بچه‌دار نشده‌ام؛ حضرت فرمودند: «بچه بخواه، چرا که خداوند به آنها روزی می‌دهد»( کافی،ج6،ص3)
4. باید سبک زندگی را تغییر داد؛ و از اسراف و راحت طلبی اجتناب کنیم و بجای آن، فرهنگ قناعت و تلاش را جایگزین کنیم.
البته اینها به این معنا نیست که در خانه بنشینیم تا از آسمان، روزی برسد؛ خیر، باید تلاش کرد. بلکه خود حرکت و فعالیت ما نیز یک روزی و نعمتی از جانب خداست.
خداوند فرزند صالح به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
