بیان بین الصلاتین
علت ترک مکه توسط امام حسین علیه السلام در ایام حج 
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
امام صادق علیه السلام فرموند : امام حسین ( علیه السلام ) قبل از روز هشتم ذی الحجه از مکه خارج شد در حالی که با احرام عمره ، به قصد انجام عمره وارد مکه شده و عمره انجام داده بود (کافی ج 4، ص 536) بنابراین امام حسین ( علیه السلام ) اصلا حج تمتع واجب را شروع نکرد نه اینکه نیمه رها کرد.
اما چرا در این شرایط زمانى ویژه - که اوج حضور حاجیان و بهترین فرصت تبلیغى است – ناگهان مکّه را ترک کرد؟
1. اظهار نارضایتی شدید از حکومت یزید
با توجه به اهمیت حج، و شخصیت امام حسین علیه السلام و بهره‌مندی ایشان از پایگاه وسیع اجتماعی، حرکت امام از این که غیر منتظره و برخلاف معمول بود، باعث جلب توجه همگان شد. برای همین پرسش پدید آمد که چرا در حالی که همگان خود را آماده می‌کردند به عرفات و منا روند و اعمال حج را به جا آورند، فرزند پیامبر و بهترین راهنمای حاجیان و شایسته ترین افراد برای انجام مناسک حج، مکه را ترک میکند؟! حتماً به عنوان اعتراض به حکومت یزید این حرکت صورت گرفته، یا حکومت برای امام مشکلی درست کرده که فرزند فاطمه نتوانسته است در حرم امن الهی، مناسک حج را به جا آورد! حرکت امام، بزرگ‌ترین گام تبلیغاتی و فرهنگی در اعتراض به حکومت ستم‌پیشه و فاسد یزید به شمار می‌آمد.
2. توطئه قتل امام:حرکت امام از مکه به کوفه در روز ترویه برای بسیاری ایجاد سؤال کرد و آنان از حضرت علت این کار را پرسیدند، از جمله ابن عباس، که حضرت فرمود: «کشته شدن در مکانى دیگر براى من دوست داشتنىتر از کشته شدن در مکّه است».( البدایة و النهایة، ج 8، ص 159)
نیز به عبداللَّه بن زبیر فرمود: «به خداوند سوگند! اگر یک وجب خارج از مکّه کشته شوم، براى من دوست داشتنى تر است تا آن که داخل مکّه کشته شوم. ».( وقعة الطف، ص 152)
نیز به برادرش محمد حنفیه، به صراحت از ترور خویش توسط یزید در محدوده حرم امن الهى سخن به میان آورد .( لهوف، ص 82) در بعضى از متون آمده که یزید، عدهاى را با سلاحهاى فراوان براى ترور امام به مکّه فرستاد.( لهوف، ص 82)
3. هتک حرمت حرم: اگر امام در حرم الهی (مکه) کشته می‌شد، حرمت حرم شکسته می‌شد، گرچه در این میان گناه بزرگ از آن قاتلان و جنایتکاران اموى باشد.حضرت این مطلب را در برخورد با عبداللَّه بن زبیر به صراحت بیان مىدارد و مىفرماید:.«پدرم (على علیه السلام) براى من نقل کرد که در مکه قوچى است که به وسیله آن حرمت شهر شکسته مىشود و من دوست ندارم که مصداق آن قوچ باشم».(( الکامل فى التاریخ، ج 2، ص 546)
4. نامه مسلم در آن ایام به امام رسید از طرفی در همین زمان عده زیادی برای انجام مناسک حج به مکه آمده بودند و بهترین زمان برای آغاز این سفر مهم و سرنوشت‌ساز هشتم ذی‌حجه بود تا اطلاع‌رسانی صحیح از اهداف این سفر صورت گیرد لذا امام روز هفتم ذی‌حجه با خطبه‌ای غرا، آغاز سفر و هدف مهم خود را به اطلاع مردم رساندند و روز هشتم ذی‌حجه از مکه خارج شدند.
خداوند توفیق فهم معارف دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اهمیت علم آموزی
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام از رسول گرامی صلی الله علیه و اله در روایتی می فرمایند: فَضْلُ الْعَالِمِ عَلَى الْعَابِدِ کَفَضْلِ الْقَمَرِ عَلَى سَائِرِ النُّجُومِ لَیْلَةَ الْبَدْرِ.
برترى عالم بر عابد مانند برترى ماه شب چهارده است بر ستارگان. (الکافی (ط- الإسلامیة)، ج1، ص: 34)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره یادگیری مسائل دین:
1. مسائلى را که انسان غالبا به آنها احتیاج دارد واجب است، یاد بگیرد.مانند احکام نماز، روزه و یا احکام معاملات مثل احکام خرید و فروش یا گرفتن وام و تسهیلات را برای کسانی که مورد احتیاجشان هست.(رساله مراجع م 11)
2. در بسیاری از احکام و مسائل دینی ندانستن و جهل عذر محسوب نمی شود مثلا اگر کسی به جهت ندانستن و جهل به مساله؛ وضو یا غسل را باطلی بجا آورده باشد یا ارکان نماز را کم یا زیاد کند، نمازی که با وضو یا غسل باطل بجا آورده باطل است و دوباره باید نماز را بخواند یا کسی که مثلا توانایی ایستادن دارد هر چند به کمک تکیه بر دیوار یا صندلی، ولی نماز را نشسته می خواند نماز هایی که به این صورت خوانده باید دوباره بخواند.هر چند از مساله آگاه نبوده است.(رساله مراجع1264)
3. در معاملات و قراردادهای شرعی مثل قرارداد وامهای بانکی اگر کسی نداند قراردادش صحیح است یا خیر، نمی تواند در مالی که از چنین معامله مشکوکی بدست آورده تصرف نماید. (رساله مراجع م 2052)
خداوند متعال توفیق علم آموزی و عمل به آن را به همه عنایت کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
تسلیت ایام
مقام معظم رهبری حفظه الله فرمودند: «اگر مسئولان و مردم بتوانند ارزش و آقایی دلار را در زندگی اقتصادی بشکنند، کشورهای دیگر را نیز نجات داده‌اند و برای آنها الگو خواهند شد. ۹۵/۶/۲۸»
کشور ما در جنگ اقتصادی قرار دارد و اتاق جنگ دشمن، وزارت خزانه داری آمریکاست و حجم زیادی از تجارت کشور وابسته به دلار است و از طرفی، دلار واحد پولی کشوری است که دشمنی درجه یک و دیرینه با کشور ما دارد و با اراده ای اندک می تواند اقتصاد کشور را به هم بریزد.
یکی از مهمترین عوامل مشکلات اقصادی جامعه ما، دلار آمریکاست که با حذف دلار از چرخه معاملات مثل کشورهای(برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) می توان تحریمها را بی اثر کرد و امام باقر علیه السلام در زمان خودشان با دستور حذف دینار روم(غرب آن زمان) جامعه را به سوی اقتصادی مستقل وخود کفا حرکت دادند که قضیه از این قرار بود که:
در زمان عبدالملک، سکه های رایج میان مسلمانان، سکه های رومی بود که برروی آن شعار مسیحیت نوشته شده بود وعبدالملک بعد از متوجه شدن دستور حذف آن نوشته ها را داد،ولی پادشاه روم از متوجه شدن حذف نوشته ها گفت:اگر دوباره چنین کنید توهین به پیامبر اسلام را درسکه ها ضرب خواهد کرد که عبدالملک از امام مشورت خواست که امام باقر علیه السلام فرمود: دستور بده درهم و دینارهای فراوانی با شعار اسلامی بسازند و از مردم بخواه تا از این پس با این سکه ها معاملات خود را انجام دهند و مبادلات اقتصادی را با سکه های رومی ممنوع و دارای مجازات اعلام کن.در ظرف چند ماه، رهنمودهای امام باقر علیه السلام بخوبی عملی گردید و سکه های اسلام در روابط اقتصادی به کار گرفته شد.آن گاه عبد الملک به پادشاه روم نوشت، اگر می خواهی تهدیدهایت را عملی کن!
پادشاه روم که از رواج سکه های اسلامی مطلع شده بود، عملی ساختن تهدیدهای خود را بی ثمر یافت و از آن صرف نظر کرد( تاریخ تمدن اسلام، جرجی زیدان، ص 106 )
خداوند رزق حلال به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام. در روایت است که یکی از یاران حضرت هادی علیه السلام خدمت آن حضرت رسید و حضرتش به ایشان فرمودند: إِنَّ الْحَرَامَ لَا یَنْمِی وَ إِنْ نَمَى لَا یُبَارَکُ لَهُ فِیهِ ...
.یعنی حرام رشد و نموی ندارد، اگر هم داشته باشد برکتی در آن نیست... (کافى(ط-الاسلامیه) ج 5، ص 125)
توضیحات
خرید و فروش و نگهداری برخی کالاها باطل و حرام است:
1. خرید و فروش و نگهداری چیزی که استفاده معمولی آن در حرام است؛ مثل وسایل قمار، کتب و مجلات و سی دی های منحرف کننده و ضد اخلاق. وسائل مختص موسیقی حرام، صلیب، انگشتر طلای مردانه، مواد مخدر. (اجوبه الاستفتائات سوال447 ؛ منهاج الصالحین، ج 2 م 9 ؛ استفتائات حضرت امام، ج2 ص: 8 س13و14)
2. خرید و فروش و نگهداری وسایلی که ترس این باشد که خود، خانواده یا دیگران از آن استفاده حرام کنند؛ مثل ماهواره. (البته ماهواره اگر مطمئن به استفاده غیر حرام باشد باز هم استفاده اش در کشورمان جایز نمی باشد چرا که استفاده از ماهواره منع قانونی دارد.) (اکثر مراجع؛ رساله مراجع مساله 2055 ؛ مسائل جدید ج1 ص71 ؛ منهاج الصالحین، ج2 م 10 ؛ مسائل منتخبه م647)
3. خرید و فروش وسایلی که مشترک میان استفاده حلال و حرام است مانند گوشیهای موبایل فقط در صورتی استفاده از آنها جایز است که در راه حلال استفاده شود. (تحریر الوسیله، مکاسب محرمه م15)
خداوندمتعال توفیق ترک حرام را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
تسلیت ایام
جابر؛ علت باقر نامیدن امام محمدباقر علیه السلام را از پیامبر این گونه نقل میکند که پیامبر فرمود: و یبقرالعلم بقراً:شکافت علم را شکافتنی و آشکار ساخت آن را. (کافی،ج ١ ،ص ٤٦٩)
برخی از فضایل امام باقر علیه السلام را خدمت شما عرض میکنیم:
1. حلم امام: روزی شخصی نصرانی رو به امام کرد و با وقاحت تمام گفت: «انت بقر» ولی امام علیه السلام با کمال آرامش فرمود: « نه، من باقر هستم .» نصرانی گفت: «تو فرزند آن مادری هستی که آشپز بود .» امام علیه السلام در جواب فرمود: آشپزی حرفه ایشان بوده است .» سپس آن نصرانی با کمال بی شرمی گفت: تو فرزند کنیز سیاه بدزبان هستی . امام علیه السلام فرمود: « اگر تو راست می گویی خداوند او را ببخشد و اگر دروغ می گویی خداوند تو را ببخشد .» آن نصرانی وقتی چنین برخوردی را از امام دید از رفتار خود پشیمان شده و مسلمان شد .( بحار،ج 46، ص 289 )
2. زحمت در طلب رزق: در گرماى شدید تابستان محمدبن منکدر که خود را از زهاد و عباد و تارک دنیا مى دانست امام را در حال خستگى شدید در انجام کارى مى بیند گمان مى کند امام خود را براى طلب دنیا این گونه به زحمت انداخته، لذا به نصیحت مىپردازد و مى گوید آیا سزاوار است مرد شریفى مثل شما در این گرماى طاقت فرسا در طلب دنیا بیرون بیاید، اگر خداى نخواسته در این حال مرگ شما را فرا رسد چه وضعى براى شما پدید خواهد آمد؟ شایسته نیست شما به دنبال دنیا بروید و خود را به رنج و زحمت بیندازید.
امام علیه السلام می فرمودند: اگر مرگ من در همین حال برسد و من بمیرم، در حال عبادت و انجام وظیفه از دنیا رفته ام، زیرا این کار، عین طاعت و بندگى خدا است. تو خیال کرده اى که عبادت منحصر به ذکر و نماز و دعاست من زندگى و خرج دارم اگر کار نکنم باید دست حاجت به سوى تو و امثال تو دراز کنم.(منتهى الآمال،ج 2،ص 91)
3. صدقات فراوان : امام صادق (علیه السلام) فرمود: « خدمت پدرم رسیدم. آن حضرت مشغول صدقه دادن به فقرا بود و هشت هزار دینار طلا به آنها صدقه داد و خانواده ای یازده نفری را خرید و آزاد کرد.( بحار، ج 46، ص 286 -305)
خداوند ما را جزء شیعیان حقیقی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم .بسم الله الرحمن الرحیم. از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که می‌فرمایند: مَنْ عَرَفَ حَقَّنَا وَ أحَبَّنَا فَقَدْ أحَبَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی.
هر کس حق ما را شناخته و ما را دوست بدارد در حقیقت خداوند تبارک و تعالی را دوست داشته است.(کافی، ج8،ص 129)
توضیحات
دو نکته درباره اسماء متبرکه:
1. اسم خدای متعال به هر زبانی که باشد و صفات خاص او و خطوط قرآن نباید بدون وضو لمس شود و نیز بنابر احتیاط (واجب یا مستحب) اسامی اهل بیت و انبیاء علیهم السلام نباید بدون وضو لمس شود، لذا لباسی که روی آن اسم ائمه علیهم السلام نوشته شده، به نظر اکثر فقها بنابر احتیاط واجب نباید بدون طهارت و وضو لمس شود. البته مس و لمس ترجمه قرآن بدون وضو اشکال ندارد.
2. برای محو کردن کلمات متبرکه مانند قرآن و نام خداوند تبارک و تعالی و آیاتی که در کتابها و مجلات چاپ شده می توان به یکی از روشهای زیر عمل نمود:
الف: دفن کردن در جایی که بی احترامی نشود. ب: در میان آب جاری پاک انداخته شود. ج: بوسیله آب یا چیز دیگری خمیر شود.
خداوند متعال توفیق عمل به وظائف شرعی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: «فیِ جَنَّاتٍ یتَسَاءَلُونَ• عَنِ الْمُجْرِمِینَ• مَا سَلَککمُ‌ْ فیِ سَقَرَ• قَالُواْ لَمْ نَک مِنَ الْمُصَلِّینَ»«آنها در باغهای بهشتند و از مجرمان سؤال می‌کنند. چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟! می‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم».(آیات 40-43 مدثر)
عواملی در ترک نماز وجود دارد که برخی را خدمت شما عرض می کنیم:
1. گناهان: .در دعای ابوحمزه ثمالی، امام سجاد علیه السلام به بررسی عوامل بی رغبتی نسبت به نماز و مناجات پرداخته و به خداوند عرض می کند:"خدایا چه شده است که هرگاه با خود می گویم که آماده نماز شوم و مناجاتی با تو داشته باشم،کسالت را در هنگام نماز بر من مسلط می نمایی؟و لذت مناجات را از من سلب می کنی... شاید به جرم و گناهم مرا مجازات نموده ای؟( بحار، ج 14، ص 310)
2. عدم شناخت و بی مهری به خداوند:خدا به حضرت موسی علیه السلام فرمود: اگر ببینی آنان را که درون شب برای من نماز می خوانند گویا من درپیش چشمان آنانم و با من به گفتگو نشسته اند... ای فرزند عمران،خطا می کند و دروغ می گوید آن کس که می پندارد مرا دوست دارد اما همینکه شب فرا می رسد می خوابد.آیا هر محبی سخن گفتن در خلوت با محبوب خود را دوست نمی دارد(بحار،ج87.،ص139)
3. دوستان بد:یکی از عوامل اصلی در ترک نماز دوستان بد هستند،چون دوست بر عقادی دوست اثر فراوانی دارد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: افراد تابع عقیده دوست خود هستند، پس مواظب باشید که با چه کسی دوست می شوید".( مستدرک؛ ج 2،ص 63)
4. عدم شناخت درست از آثار سبک شمردن یا ترک نماز: اگر افراد به اهمیت نماز آگاه شوند و بدانند نماز ستون دین و بازدارنده از فحشا و منکرات است و سستی در انجام نماز چه پیامدهایی دارد، قطعاً سستی نخواهند کرد.
خداوند ما را جزء نماز گزارن واقعی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایتی حضرت صادق علیه السلام می فرمایند: إِنَّ أَشَدَّ مَا فِیهِ النَّاسُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَنْ یَقُومَ صَاحِبُ الْخُمُسِ فَیَقُولَ یَا رَبِّ خُمُسِی... .
سخت ترین و شدیدترین حالی که در روز قیامت به مردم دست می دهد آن است که مستحقان خمس برخیزند و بگویند: پروردگارا خمس ما را از کسانی که خمس پرداخت نکرده اند بگیر. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج1، ص: 547)
توضیحات
چند نکته درباره احکام خمس:
1. یکی از صدقات واجب و عبادتهای مالی پرداخت خمس است.
2. کسی که دارای درآمدی هست، از جهت شرعی سال خمسی او مشخص است هر چند محاسبه خمس را انجام ندهد، که برای ملاک شروع سال خمسی هر بزرگواری باید طبق نظر مرجع تقلیدش عمل کند مثلا کسی که مقلد امام خامنه ای است و حقوق بگیر است، از تاریخ اولین حقوقی که دریافت می کند، سال خمسی او شروع می شود و یک سال بعد همان تاریخ انتهای سال خمسی اوست، آنچه از درآمدهایش در انتهای سال خمسی باقی مانده، باید خمس آن را پرداخت کند؛ فرقی نمی کند آنچه از درآمد باقی مانده، پول نقد باشد یا کالاهای مصرفی باشد و مصرف نکرده باشد. (توضیح المسائل مراجع م 1765و 176.)
3. انسان مخیر است سال خمسی را به سال قمری یا شمسی تعیین کند. (توضیح المسائل مراجع م 1766)
4. کنار گذاشتن خمس، کفایت از اداء وظیفه نمی کند مگر اینکه به دفتر مرجع تقلید پرداخت کند یا برای تاخیر در پرداخت از مرجع تقلید یا نماینده مرجع تقلید اجازه بگیرد. (توضیح المسائل مراجع م 1834)
خداوند توفیق انجام وظیفه شرعی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: یَأَایُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَ ابْتَغُواْ إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ: ای کسانیکه ایمان آوردید،از خدا پروا نموده و برای نزدیک شدن به او وسیله بجوئید (آیه 35 مائده)
توسل در لغت به معنای «تقرب و نزدیکی» و نیز به معنای «آنچه با او تقرب حاصل می شود، می باشد و در اصصلاح ، به آن عملی می گویند که پیامبر یا یکی از ائمه را در درگاه خداوند وسیله قرار می دهند تا از خدا حاجت و بخشش گناهان خویش را طلب کنند و آنها را شفیع نزد خداوند قرار دهند.
در قرآن نمونه هایی از توسل نقل شده است،مثل درخواست فرزندان حضرت یعقوب علیه السلام از پدرشان تا نزد خدا برای آنها استغفار بجوید:( یَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا کُنَّا خَاطِئِینَ قالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُلکم-آیه 97 یوسف) و درخواست از پیامبر اسلام برای طلب استغفار نزد خدا برای مسلمانان نیز نقل شده است(آیه 64 نساء)
البته توسل به مرده با زنده فرقی ندارد،چون مرگ به معنای ازبین رفتن نیست و به معنای انتقال کامل از نقطه ای به نقطه دیگر است(وفات) و از طرفی خدا شهدا را زنده میداند(بَلْ أَحْیَاء عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ-آیه 169 آل عمران)
البته توسّل به اولیاى الهى به معناى مستقل دانستن آنها در تأثیر و رفع مشکلات نیست؛ بلکه از آنها به سبب آبرومندى و بندگى شایسته نزد خداوند، مى خواهیم تا از خداوند طلب کنند مثلا مشکل ما را مرتفع سازد و یا گناهان ما را بیامرزد.
خداوند ما را جزء شیعیان واقعی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که می فرمایند: اَلصَّدَقَةُ بِعَشرَهٍ وَ القَرضُ بِثَمانِیهَ عَشرَ... .
صدقه دادن، ده حسنه دارد و قرض دادن، هجده حسنه. (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج4، ص: 10)
توضیحات
چند نکته در مورد قرض:
1. قرض الحسنه دادن مستحب است اما قرض گرفتن، در صورت عدم احتیاج کراهت دارد و هر چه احتیاج انسان شدیدتر باشد کراهتش کمتر می شود.
2. اگر در قرض برای پرداخت آن مدتی قرار دهند، طلبکار نمی تواند زودتر از موعد، مطالبه کند ولی اگر مدت نداشته باشد طلبکار هر وقت بخواهد می تواند طلب خود را مطالبه نماید. (رساله مراجع م 2275)
3. اگر طلبکار طلب خود را مطالبه نماید، و زمان ادا دین هم رسیده باشد، چنانچه بدهکار بتواند بدهی خود را بدهد باید فوراً آن را بپردازد و اگر تاخیر بیندازد گناهکار است. (رساله مراجع م 2276)
4. هر چیزی که انسان قرض می دهد همان را طلبکار است مثلا اگر انسان به کسی یک سکه طلا یا یک دلار قرض می دهد، همان یک سکه طلا یا یک دلار را طلبکار است هر چند قیمت سکه یا دلار زمان قرض دادن و پس گرفتن قرض تفاوت پیدا کرده باشد اما اگر پول قرض بدهد همان پول را طلبکار است و نمی تواند پولی را که قرض داده است بر اساس ارزش طلا یا دلار پس بگیرد.
خداوند متعال قرض همه مقروضین را ادا فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن درباره توبه کنندگان می فرماید: « الاّ الَّذینَ تابُوا مِن بَعدِ ذلِکَ وَ أصلَحُوا فَإنَّ اللهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ « مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند که خداوند بخشندة مهربان است.»(آیه 5 نور)
برای توبه ،شرایطی لازم است که برخی از شرایط: شرط اصلی و برخی از آنها شرط کمال است که در حدیثی از قول امام علی علیه السلام نقل شده است که فرمود:
«شخصى در حضور امام علیه السّلام بدون توجه لازم گفت: استغفر اللَّه، امام فرمود مادرت بر تو بگرید، مى دانى معناى استغفار چیست؟ استغفار درجه والا مقامان است، و داراى شش معنا است، اوّل- پشیمانى از آنچه گذشت، دوّم- تصمیم به عدم بازگشت، سوم- پرداختن حقوق مردم چنانکه خدا را پاک دیدار کنى که چیزى بر عهده تو نباشد، چهارم- تمام واجبهاى ضایع ساخته را به جا آورى، پنجم- گوشتى که از حرام بر اندامت روییده، با اندوه فراوان آب کنى، چنانکه پوست به استخوان چسبیده گوشت تازه بروید، ششم- رنج طاعت را به تن بچشانى چنانکه شیرینى گناه را به او چشانده بودى، پس آنگاه بگویى، استغفر اللَّه!( نهج البلاغه – قصار ۴۱۷)
علمای اخلاق گفته اند که چهار شرط اول از شرایط قبولی توبه است و دو شرط آخر کمال توبه است ، یعنی دست یافتن به بالاترین مقام و مرتبه توبه کننده گان( مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ج ۱ ص ۲۱۷)
روشن شد که توبه واقعی، پشیمانی و حسرت از گناه گذشته است که لازمه آن، عزم بر ترک آن در آینده وجبران مافات اعم از حقوق الهی و حقوق مردمی می باشد و وقتی توبه واقعاً انجام گرفت، به نظر همه علمای اسلام درپیشگاه خداوند مقبول است.
خداوند ما را جزء توبه کنندگان حقیقی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: وَ لِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَیْهِ سَبِیلًا وَ مَن کَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ.
براى خدا بر عهده مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانائى رفتن به سوى آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بى نیاز است. (سوره آل عمران آیه 97)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره احکام حج:
1. حج یکی از فروع دین و واجبات مهم مسلمانان است؛ که بر کسانی که شرایط وجوب آن را از جمله استطاعت را داشته باشند در عمر یک بار واجب می شود. (رساله مراجع م 2036)
2. هرگاه حج بر کسی واجب شود و انجام ندهد و استطاعتش از بین برود باید به هر طریقی که می تواند حج را بجا آورد اگرچه با قرض گرفتن باشد. (رساله مراجع م 2046)
3. کسی که حج قبلا بر او واجب شده و آن را بجا نیاورده وقتی از دنیا برود باید از اموالش به نیابت از او برایش حج انجام بدهند و لازم است در همان سال فوت، حج را ادا نمایند و تاخیر از آن جایز نیست و تا حج او را ندهند ورثه نمی توانند در اموال میت تصرف نمایند و در صورتی که میت مالی نداشته باشد بر ورثه او واجب نمی شود. (مناسک محشی م 99)
خداوند ان شاء الله زیارت بیت الله الحرام را نصیب و روزی همه بگرداند به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
علمای اخلاق به دنبال بحث توبه بحث ماندگاری توبه را هم مطرح نموده اند. کسانی که به توبه دست یافته اند نگران هستند که مبادا باز به گناه برگردند. برای ماندگاری توبه چند راهکار را خدمت شما عرض می کنیم:
1.دوری از عوامل گناه: مهمترین راه ،دوری انسان از عوامل ومقدماتی است که او را به گناه تشویق می کند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود : هرکس توبه کند اما دوستان بد خود را تغییر ندهد توبه نکرده است ( بحار،ج۶ ،ص ۲۱).اگر کسی می خواهد توبه اش واقعی باشد باید دوستان و جلساتش را عوض بکند.
2. رفتن به جلسات موعظه: انسان نیاز به موعظه دارد و باید معلم اخلاقی داشته باشد؛در شنیدن اثری است که در دانستن نیست. سیره بزرگان و علما نیز همیشه بر این بوده است که بیش از آنکه موعظه کنند به تأسی از رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم که به جبرئیل فرمود «عظنی یا جبرئیل» خود را در معرض موعظه اهل معنا قرار می‌دادند(من لا یحضره الفقیه، ج1، ص471)
3. مشارطه و مراقبه: براى استمرار توبه، برنامه زمانبندى شده براى مبارزه با گناه لازم است. این برنامه باید در ابتدا سبک و قابل اجرا و به تدریج جدىتر و سنگینتر باشد.- براى پایبندى به استمرار توبه، بازخواست از نفس و تعیین جریمه و اداى آن مثل دادن صدقه یا گرفتن روزه مؤثر است.
4. بداند شاهدانی او را میبینند: طبق قرآن، خدا،پیامبر،ائمه،ملائکه، زمان و مکان شاهدان اعمال ما هستند و اگر فرد بداند چه کسانی او را موقع گناه می بینند، مطمئنا از گناه جلوگیری میکند.
فردی به امام حسین علیه السلام گفت که من در برابر گناه نمی توانم مقاومت کنم . پایداری بر توبه چگونه است؟ امام فرمود :اگر می خواهی گناه بکنی، جایی را پیدا کن که خدا تو را نبیند.( بحار، ج 78، ص 126)
خداوند توفیق توبه حقیقی به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: أوَّلُ مَا یُحَاسَبُ بِهِ ٱلْعَبْدُ ٱلصَّلَاةُ فَإنْ قُبِلَتْ قُبِلَ مِنْهُ سَائِرُ عَمَلِهِ وَ إذَا رُدَّتْ رُدَّ عَلَیْهِ سَائِرُ عَمَلِه.
اولین عمل بنده که روز قیامت مورد محاسبه قرار می‌گیرد نماز است. اگر قبول شود سائر اعمال او هم قبول میشود و اگر نماز پذیرفته نشود سایر اعمال او هم پذیرفته نمیشود. (الفقیه، ج 1، 208)
توضیحات
برگرداندن نیت از نمازی به نماز دیگر در برخی موارد واجب است:
مورد اول: از نماز عصر به نماز ظهر، در صورتى که در بین نماز عصر متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است.
مورد دوم: از نماز عشا به نماز مغرب اگر در بین نماز عشا متوجه شود که نماز مغرب را نخوانده است واجب است نیّت را به نماز عشا برگرداند بشرط اینکه وارد در رکوع رکعت چهارم نشده باشد. (و اگر در رکوع رکعت چهارمِ نماز عشا متوجه شود به نظر عده ای از مراجع عظام نماز را تمام نموده و نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد. (رهبری: نزدیک‌تر به احتیاط آن است که مجدد نماز مغرب و عشا را بخواند. اراکی، خوئی، تبریزی: نماز باطل است. گلپایگانی، صافی، زنجانی: بنابر احتیاط واجب نماز را تمام کرده و بعد از نماز مغرب نماز عشاء را اعاده نماید.)
مورد سوم: و همین طور در قضای این دو که بر عهده او باشد و باید به ترتیب خوانده شود. (نماز ظهر و عصر، مغرب و عشاء از یک روز) و بر اثر فراموشى قبل از اداى نماز اول به خواندن نماز دوم مشغول شود. (اجوبه الاستفتائات س340 ؛ عروة الوثقی، النیه م20 ؛ رساله مراجع مساله 738)
خداوند توجه و حضور قلب در نماز را به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَر: نماز (انسان را) از زشتیها و گناه بازمی‌دارد(آیه 45 عنکبوت)
کوتاهی در نماز را میتوان با عللی از بین برد که برخی از علتها را خدمت شما عرض می کنیم:
1. شناخت بیشتر نسبت به نماز:پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: « اگر بدانی نماز چیست و با چه کسی نجوی و گفتگو می کنی خسته نمی شود و نمار را به اتمام نمی بری »( بحار ، ج74 ، ص 80 )
2. ترک دوستی و حب دنیا: حضرت مسیح علیه السلام می فرماید: دنیا پرست از عبادت و انس با خدا لذت نی برد در حالیکه حب مال در دل او است »-( بحارالأنوار، ج14، ص309) چرا که «حب الدنیا رأس کل خطیئه»است. از علاقه قلبی به دنیا و متعلقات دنیاست که حتی در نماز هم، تمام توجه محب دنیا به سمت دنیاست و هیچ لذتی از نماز نمی برد و کم کم کاهل نماز شده و چه بسا نماز را ترک کند و به خسران ابدی گرفتار شود.
3. ترک گناهان: وقتی انسان، آلوده به گناه میشود، یا اصلا به سمت نماز و نیایش با خدا نمی رود و یا از نماز و عبادت خویش حظ و بهره ای نخواهد برد
4. ترک دوستان و محیط بد: انسان بطور طبیعی تحت تاثیر محیط ودوستان است و بخاطر قاعده شباهت سازی شبیه محیط و دوستانش میشود و با ترک محیط و دوستن بد و رفت و آمد با اهل نماز به سمت نماز می رود.
خداوند ما را جزء نمازگزاران واقعی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایتی حضرت باقر علیه السلام می فرمایند: صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُزَکِّی الْأَعْمَالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَى... .
صله رحم و رسیدگی به خویشان، گناهان را پاک می کند و بلا را دور می کند. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص152)
توضیحات
چند نکته در مورد صله رحم:
1. صله رحم یکی از واجبات سفارش شده در اسلام می باشد. حدّاقل صله رحم آن است که در عرف گفته شود: فلان کس با خویشاوندانش ارتباط دارد و اگر طورى رفتار کند که بگویند: قطع رابطه کرده، قطع رحم محسوب مى شود. و بستگان در این رابطه با هم متفاوت هستند؛ نسبت به پدر و مادر، فرزند، برادر و خواهر توجه بیشتری باید کرد. (مکارم، سایت، استفتائات معاشرت و صله رحم)
2. یکی از شیوه‌های صله رحم حاضر شدن در منزل ارحام است ولی صله رحم منحصر به ملاقات حضوری در منزل فرد نیست و فرد می‌تواند با تماس تلفنی، پیامک، جویا شدن از احوال او با واسطه؛ یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی دارد و مانند آن، این وظیفه الهی را انجام دهد.
3. اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند مثلا ملاقات حضوری موجب تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب گناه می شود یا موجب ابتلای خود فرد یا خانواده و فرزندان به گناه میشود، آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری مثلا از طریق تلفن یا راه دیگری صله رحم را انجام دهد.
خداوند الفت و صمیمت را در میان مسلمانان بیش از پیش قرار دهد، به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
قرآن کریم می‌فرماید: خداوند هر کس را بخواهد هدایت میکند و هر کس را بخواهد گمراه میکند. سوال این است که اگر هدایت و ضلالت به دست خداست پس ما چه نقشی داریم؟
اولاً طبق آیات دیگر، خداوند هیچ کسی را بدون دلیل گمراه نمی‌کند، بلکه این خود افراد هستند که زمینه گمراهی خود را فراهم می‌کنند؛ مانند ظالمان، کافران و مسرفان.
نکته دوم: هدایت الهی دارای دو معنا و دو مرحله است: هدایت ابتدایی که شامل همه انسانها میشود و به این معناست که پروردگار، امکانات لازم برای رسیدن به سعادت را در اختیار همه قرار داده است؛ هم فطرت و عقل و وجدان را در همه انسانها قرار داده و هم انبیا و اولیا و قرآن را برای هدایت آنها فرستاده است. در این مرحله، گمراهی و ضلالت معنا ندارد.
مرحله و معنای بعدی هدایت این است که خداوند انسان را به گونهای آفریده و سنتها و قوانینی در عالم و در وجود انسان قرار داده، که هم می‌تواند راه حق را انتخاب کند و هم راه باطل را؛ حال اگر مسیر حق را در پیش گرفت، دائماً بر ایمان و هدایش افزوده میشود و اگر راه باطل را انتخاب کرد، پیوسته از رحمت و هدایت دور خواهد شد. معنای ضلالت الهی نیز همین است.
مانند کسی که در یک امتحان رد میشود. این خود اوست که نتوانسته قبول شود اما می‌گویند معلم او را انداخت و قبول نکرد، زیرا معلم بوده که شرایط و قوانین امتحان را ایجاد کرده. در اینجا هم خود شخص است که مسیر باطل را انتخاب کرده، اما قوانین وجود او و سنتهای عالم را خدا اینطور قرار داده که اگر او خودش خواست بتواند این راه را انتخاب کند و چیزی مانعش نشود. بنابراین، یک جهت گمراه شدن مربوط میشود به اختیار خود شخص و جهت دیگرش مربوط میشود به شرایط و مقرارتی که خداوند وضع کرده.
نکته پایانی اینکه، در درگاه خداوند، راه همیشه برای تغییر مسیر و دوباره امتحان دادن باز است؛ مانند حر که در نهایت، به هدایت الهی رسید.
خداوند توفیق فهم معارف دین به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت صادق علیه السلام می فرمایند: اَلغیبةُ حرامٌ علی کُلِّ مسلمٍ وَ إنّها لَتَأکُلُ الحَسَناتِ کَما تأکُلُ النّارُ الحَطَبَ.
غیبت کردن بر هر مسلمانی حرام است. غیبت کردن، حسنات ( خوبی ها و نیکی ها ) را از بین می برد همانطور که آتش هیزم را از بین می برد. (کشف الریبه، بعض الاخبار الوارده فی حرمه الغیبه، ص9)
توضیحات
دو نکته درباره وظیفه شنونده غیبت:
1. به نظر اکثر مراجع استماع و شنیدن غیبت حرام است. (مخالف: آیت الله سیستانی)
2. اگر انسان غیبتی را بشنود در برابر آن دو وظیفه دارد:
اول: اینکه غیبت را رد کند یعنی آن نسبت و عیبی را که غیبت کننده به غیبت شونده می دهد، نفی کند مثلاً وقتی گفته میشود: "فلانی مال ناحق خورده"، بگوییم: "از کجا معلوم، شاید معامله کرده یا شاید حلال بوده است." اگر هم به گونهای است که نمیشود آن را توجیه کرد، مثلاً بگوید: "بشر جایز الخطاست یا ممکن است تا کنون توبه و استغفار کرده باشد. (آیت الله سیستانی: احتیاط مستحب است که رد غیبت کند.) نکته اساسی این کار در این است که چون زندگی، بر پایه روابط اجتماعی است، بدبینی و بدگمانی‌‌های افراد باعث تیره و تار شدن فضای جامعه میشود. از این رو باید رد غیبت کرد و اصل را بر صحت عمل افراد گذاشت.
دوم: اینکه واجب است از غیبت نهی کند. اما اگر انسان میداند که این غیبت، برای غیبت کننده حلال است، نهی واجب نیست؛ چرا که او منکری انجام نمی‌دهد. همچنین اگر شنونده شک کند که عمل غیبت کننده حلال است یا نه، مثلاً کسی نزد شما از فردی غیبت میکند و شما احتمال می‌دهید که بر اساس مجوز شرعی غیبت می کند، اینجا نهی واجب نیست؛ امّا ردّ غیبت، واجب و گوش کردن آن نیز حرام است. (رساله آموزشی ج2 درس 19 ؛ سیستانی ، منهاج الصالحین ج1 م 30 ؛ استفتائات سایت مکارم، غیبت ؛ وحید، تبریزی، منهاج الصالحین، ج1 مساله 29 ؛ بهجت، جامع الاحکام ج2 ص: 470 ؛ تبریزی، استفتائات جدید، سوال1003)
خداوند متعال ما را از وسوسه های شیطان حفظ کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
آیا شفاعت باعث جرأت بر گناه نمیشود؟ کسی که بداند هرچقدر هم گناه بکند، بالأخره مورد شفاعت قرار می‌گیرد، آیا نسبت به وظایف دینی‌اش سست نخواهد شد؟
پاسخ: اولاً این اشکال اختصاصی به شفاعت ندارد. اگر قرار باشد امید به شفاعت، باعث سستی در انجام تکالیف دینی شود، باید امید به «قبول توبه» توسط خود خدا هم چنین باشد. بلکه قرآن می‌گوید خداوند برخی گناهان را نه تنها می‌بخشد، بلکه تبدیل به حسنه هم میکند.
ثانیاً شفاعت ویژگی‌هایی دارد که مانع از سستی در انجام تکالیف میشود؛ از جمله:
ویژگی اول: شفاعت شرایطی دارد. این چنین نیست که هر کس باهر نوع عمل و عقیده‌ای، شایسته شفاعت باشد. اتفاقاً یکی از مهمترین شرایط شفاعت، سستی نکردن در انجام تکالیف دینی است؛ امام صادقعلیه السلام در روایت مشهوری فرمودند: «ان شفاعتنا لا تنال مستخفاً بالصلاة؛ شفاعت ما هرگز به کسى که نماز را سبک مى‌شمرد نخواهد رسید». دقت کنید نفرمود کسی که نماز نمی‌خواند از شفاعت محروم میشود، بلکه حتی سبکی و سستی در اقامه نماز، مانع از شفاعت میشود.
ویژگی دوم: مجری شفاعت خود خداست و چون خدا با کسی نسبت ویژه‌ای ندارد، پارتی‌بازی در آن نیست و مثلاً صرف اینکه ما شیعه هستیم دلیل بر آسودگی خاطر از انجام گناهان نیست؛ زیرا حتی برخی از نزدیکان انبیا نیز گرفتار عذاب الهی شده‌اند؛ مانند آزر عموی ابراهیم و کنعان پسر نوح. خدا به کسی چک سفیدامضاء نداده است.
سوم: کسی نمی‌تواند مطمئن باشد که حتما جزءشفاعت شوندگان هست ویا اگر الآن شرایطش را دارد تا آخر هم همینگونه باقی خواهد ماند؛ بسیاری از افراد در ابتدا انسانهای خوبی بوده‌اند اما در نهایت، شقی و بدبخت شده‌اند.
چهارم: شفاعت حکم دارو را دارد؛ دارو هیچ عاقلى را تشویق به بیمار شدن نمىکند، بلکه تنها به بیماران امید بهبودی می‌بخشد.
خداوند توفیق فهم معارف دین به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ.
اگر چیزی را نمی دانید از دانایان و اهل علم بپرسید. (سوره نحل، آیه 43)
توضیحات
چند نکته در مورد تقلید:
1. عقیده مسلمان نسبت به اصول دین باید از روی یقین و اعتقاد جزمی باشد و این یقین از هر دلیل و طریقی حاصل شود کافی است فرقی ندارد از طریق برهان و استدلال باشد یا از گفته والدین و دانشمندان باشد ولی در احکام و مسائل شرعی چنانچه خودش مجتهد نباشد باید به گفته مجتهد اعلم عمل‌کند. (رساله مراجع ج1 م1)
2. رجوع به متخصص دینی یک امر عقلائی است و باید از مرجعی تبعیت و پیروی کرد که اعلم مراجع باشد یعنی در استنباط احکام شرعی تخصص بیشتری از دیگر مراجع داشته باشد. (رساله مراجع ج2 م2 ؛ عروه الوثقی ج1 م17)
3. یکی از شرایط مرجع تقلید این است که اعلم مراجع باشد یعنی در استنباط احکام شرعی تخصص بیشتری از دیگر مراجع داشته باشد. (رساله مراجع ج2 م2 ؛ عروه الوثقی م 17)
4. بعد از فوت مرجع تقلید باید انسان به مرجع زنده اعلم رجوع کند و اگر مرجع زنده اجازه داد بر تقلید از مرجع فوت شده باقی بماند. (رساله مراجع ج1 م9- عروه الوثقی ج1 ، الاجتهاد والتقلید م15)
5. کسانی که به فتوای مرجع زنده بر تقلید از مرجع فوت شده باقی مانده‌اند لازم است در پرداخت وجوهات و مسائل جدید به مرجع تقلید زنده مراجعه کنند. (توضیح المسائل مراجع ج2 ص2268 ؛ تحریر کتاب الوکاله م23)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
