**س:** پزشک حاذق و ماهر، بدون سهل انگاری اقدام به عمل جراحی بیماری نموده است و در حین عمل، آسیبی به بیمار وارد گردیده است. آیا داشتن اجازه ی عمل از بیمار یا بستگان در رفع ضمان مؤثر است؟ دیه به عهده ی کیست؟
**ج.** به نحو کلی در موارد ثبوت ضمان، اجازه ی بیمار یا بستگان وی رافع ضمان نیست و در مواردی که پزشک ضامن دیه است، باید از مال خود بپردازد. (امام خامنه ای)
س: اگر سقط جنين با رضايت كامل پدر و مادر، توسط دكتر جراح، يا تزريق آمپول، انجام شود، ديۀ آن به عهدۀ كيست؟ و اگر دكتر دارو را بدهد و مادر مصرف كند و جنين سقط شود، به عهدۀ كيست؟جواب: ديه به عهدۀ مباشر است. مگر اين كه مباشر، كه مثلا آمپول را تزريق مىكند، يا دارو را مصرف مىكند، نداند كه آمپول يا دارو سبب سقط جنين است.كه در اين فرض ديه به عهدۀ دستور دهنده است. و در صورتى كه مباشر، چه دكتر و چه آمپولزن و چه خود مادر، بداند و به دستور پدر جنين، اقدام به اسقاط جنين كند، بنابر احتياط، در ديۀ آن با پدر جنين مصالحه كنند، يا وى آنها را برئ الذمه كند.[<![if !supportFootnotes]>[31]<![endif]>](#_ftn31)
س: اگر پزشک منتظر اجازه ی بستگان بیمار برای عمل جراحی شود، ممکن است بیمار دچار نقص یا از کار افتادگی عضو شود. در این صورت آیا پزشک می تواند عمل جرّاحی را به تأخیر بیاندازد؟
<![if !supportLists]>- <![endif]> اگر خطر فوت بیمار در میان باشد، تأخیر جایز نیست. (امام خامنه ای)[<![if !supportFootnotes]>[32]<![endif]>](#_ftn32)
س: اغلب بیمارستانها اول پول دریافت می کنند ،سپس مریض را به پزشک ارجاع می دهند در صورتی که تاخیر در این امر منجربه مرگ یا عوارض دیگر شود ،آیا این کار غیر شرعی نیست؟
<![if !supportLists]>- <![endif]>تابع ضوابط و قوانین مربوطه می باشد. (امام خامنه ای)[<![if !supportFootnotes]>[33]<![endif]>](#_ftn33)
س: برخی از بیماران عاقل و بالغ که نیازمند عمل جراحی هستند، به علت ترس یا هر توجیه دیگری حاضرند درد و رنج را تحمل نمایند، ولی تن به عمل ندهند، و این در حالی است که پزشک می داند که در صورت عمل نکردن، بیمار به زودی خواهد مرد یا دچار عوارض سختی خواهد شد. با این فرض، آیا پزشک می تواند با تصمیم خود، او را عمل جراحی کند؟ اگر علی رغم مخالفت بیمار، بستگان وی چنین اجازه ای را صادر کنند، تکلیف پزشک چیست؟
ج. اگر نجات بیمار از مرگ مستلزم عمل جراحی است، اشکال ندارد. (امام خامنه ای)
س: پزشکی یقین دارد که انجام گرفتن عمل جراحی روی بیمار، تأثیر در زنده ماندن او ندارد، و در هر صورت، بیمار پس از مدت کوتاهی خواهد مرد. آیا جایز است پزشک بنا به اصرار همراهان بیمار یا مسئولان بیمارستان، اقدام به جراحی نماید یا نه؟
ج. با اطلاع دادن به بیمار یا همراهان او نسبت به عدم تأثیر عمل، اقدام به عمل جراحی مانعی ندارد. (امام خامنه ای)
س: انجام عمل جراحی برای زیبایی چه حکمی دارد؟
<![if !supportLists]>- <![endif]>در عمل جراحی زیبایی ــ اگر برای درمان و معالجۀ بیماری، ضروری نباشد ــ، نگاه و لمس بدن نامحرم، جایز نیست. (امام خامنه ای)[<![if !supportFootnotes]>[34]<![endif]>](#_ftn34)
<![if !supportLists]>- <![endif]>با پرهیز از لمس و نظر حرام،جایز است. (آیت الله سیستانی)[<![if !supportFootnotes]>[35]<![endif]>](#_ftn35)
<![if !supportLists]>- <![endif]>در مورد عمل جراحی زیبایی، در صورتى که آمیخته با حرام یا ضرر مهمّ دیگرى نباشد ذاتاً اشکالى ندارد، ولى چنانچه مستلزم حرامى باشد (مانند لمس و نظر حرام) تنها در صورت ضرورت جایز است. (آیت الله مکارم)
س: ایا دندان پزشک مجاز به نصب دندان طلا برای مردان می باشد؟
<![if !supportLists]>- <![endif]>اشکال ندارد، مگر نسبت به دندان های جلو که آشکار است، که اگر به قصد زینت باشد احتیاطا باید از نصب آن خودداری کند. (امام خامنه ای)[<![if !supportFootnotes]>[36]<![endif]>](#_ftn36)
انتقال خون بین مسلمان و غیرمسلمان
س: آیا انتقال خون بین مسلمان و غیرمسلمان، جایز است یا نه؟
ج. جایز است. (امام خامنه ای)
س: فروش خون چه حکمی دارد؟
ج. با فرض اینکه انتقال خون دارای منفعت عقلایی است، فروش آن مانعی ندارد. (امام خامنه ای)