از ژلاتین در برخی از داروها که از آن جمله کپسولها است استفاده می شود.
ایجاد شکل کپسول برای یک داروی خوراکی دو دلیل میتواند داشته باشد یا ممکن است ماده موثره دارو برای بخشهای ابتدایی دستگاه گوارش (به خصوص معده) مضر باشد مانند داروی پیروکسیکام، یا برعکس آنزیمهای معده موجب کاهش تأثیر دارو میشود. لذا برای سالم رسیدن ماده موثره دارو به قسمتهای پایینتر دستگاه گوارش، دارو را در یک غلاف قرار می دهند تا در نقش محافظ حاضر شود.
ژلاتین در پوسته کپسول در آب سرد نامحلول است اما میتواند تا ده برابر وزن خود آب جذب کند. از اینرو در مجاورت با مایعات دهان خیلی سریع نرم میشود و به همین دلیل بلع آنها آسانتر از قرصها میباشد. ژلاتین در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد ذوب میشود از این رو پس از بلعیده شدن در معده ژلاتین ذوب شده و ماده دارویی آن آزاد میشود. ژلاتین ذوب شده نیز هضم میشود.
حال سوال این است که این ژلاتین چیست و چگونه بوجود می آید؟
مادّه کلاژین که در ساختمان استخوان، زرد پى، رباط، پوست و جلد حیوانات قرار دارد، به خودى خود و در ساختار طبیعى اش داراى پروتئینهاى فراوانى است، که تحصیل این پروتئینها جز با به جوش آوردن آن در آب ممکن نیست. با حرارت مخصوص و قلیایى، یا اسیدى نمودن کلاژین، و انجام فعل و انفعالات مختلف، در نهایت این پروتئینها به «ژلاتین» که یک مادّه بدون طعم، بو و رنگ، ولى مقوّى است، تبدیل مى شود.
در اغلب موارد «ژلاتین» از «کلاژین»هاى موجود در ساختمان بدن گاو یا گوسفند، که بهترین نوع آن مى باشد، اخذ مى شود، ولى ممکن است این عمل از ساختمان بدن حیوانات حرام گوشت مانند خوک، یا حیوانات حلال گوشتى که ذبح شرعى نشده باشند، نیز انجام پذیرد.
برخی از آداب و رسوم غذایی یا عقاید مذهبی، و نیز مسایل پزشکی، در مواقعی موجب ممنوعیت استفاده از ژلاتین حیوانی یا محدودیت استفاده از آن میشوند. بهعنوان مثال، مسلمانان از خوردن فراوردههای غذایی بهدست آمده از خوک و نیز همه حیواناتی که ذبح اسلامی نداشته باشند، اجتناب میکنند. ممنوعیتهای مشابه در یهودیت و برخی از دیگر مذاهب نیز وجود دارد.
در موارد اینچنینی، داروسازان از جایگزین استفاده می کنند. ژلهای جایگزین میتوانند از منابعی طبیعی از قبیل آگار (نوعی جلبک)، پکتین (کربوهیدرات گیاهی) و یا کاراگینان (صمغی است که از جلبک دریایی قرمز استخراج میشود.) بهدست بیایند. البته این گزینهها مسائل بهداشتی خاص خود را به همراه دارند.