واجبات نماز (تفاوت رکن و غیر رکن)

توضیحات

چند نکته کوتاه درباره واجبات نماز خدمت شما خوبان تقدیم می شود:
1. واجبات نماز بر دو قسم است واجبات رکنی و واجبات غیر رکنی و معنای واجب رکنی این است که اگر عمدا یا سهوا کم یا زیاد شود نماز باطل است. (1) اما واجب غیر رکنی در صورتی که عمدا ترک یا زیاد شود نماز باطل است مثلا یک سجده را عمدا کم یا زیاد کند. (2)
2. ارکان نماز عبارت اند از الف: نیت. ب: تکبیره الاحرام. (2) ج: برخی از قیامهای نماز. د: رکوع ی: دو سجده از یک رکعت.
3. قیام یعنی ایستادن در نماز، که در دو مورد رکن است؛ یکی قیام هنگام تکبیره الاحرام یعنی نمازگزار باید «الله اکبر» اول نماز را در حال ایستادن بگوید. دوم: قیام متصل به رکوع؛ یعنی نمازگزار باید از حالت ایستاده به رکوع برود.
4. یکی از مواردی که اگر مکلف از روی ندانستن مساله بر خلاف وظیفه شرعی خود عمل کند معذور نمی باشد و باید دو مرتبه عمل را به صورت صحیح انجام دهد، همین ارکان نماز است؛ لذا توصیه می شود نمازگزاران محترم حتما این مسائل را یاد بگیرند مخصوصا افرادی که نشسته یا روی صندلی نماز می خوانند زیرا تنها کسانی می توانند نماز واجب را نشسته بخوانند که از ایستادن عاجز بوده یا ایستادن برایشان ضرر داشته باشد؛ لذا تا وقتی انسان بتواند بایستد حتی اگر با تکیه به دیوار و یا با کمک عصا باشد نباید نشسته نماز بخواند و اگر شخصی با داشتن قدرت ایستادن بدون مشقت زیاد و بدون ضرر، نمازش را نشسته بخواند به خاطر ترک قیامهای رکنی نمازش باطل است و کسانی که به علت بیماری یا ناتوانی نماز را نشسته می خوانند اگر بتوانند به مدت کوتاهی بدون مشقت بایستند باید قیامهای رکنی نماز را انجام دهند و سپس بنشینند. (4)
خداوند متعال ما را جزء نمازگزاران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
نکات توضیحی و منابع:
(1) سیستانی: زیاد کردن سهوی رکن در صورتی که در رکوع یا در دو سجده از یک رکعت باشد، نماز بنابر احتیاط لازم، باطل است، و گرنه باطل نیست. بنابر این تکبیره الاحرام از جهت زیادی رکن نیست. در نیت هم زیادی معنا ندارد. مکارم: در نیت زیادی تصور نمی شود و زیادی تکبیره الاحرام از روی سهو نماز را باطل نمی کند. (رساله مراجع م 942 توضیح المسائل جامع م 1125)
(2) در نمازهای مستحبی زیاد شدن سهوی مبطل نیست. (عروه الوثقی، احکام صلوات المندوبه م7)
(3) شبیری زنجانی: گفتن «الله اکبر» در اول هر نماز واجب است و در برخی صورت ها رکن است. بدین شکل که اگر آن را فراموش کند و قبل از رکوع متوجه شود نمازش باطل است، ولی اگر در رکوع یا بعد از آن متوجه شود رکنی را ترک نکرده و نماز صحیح است. (رساله مراجع م 948)
(4) (رساله مراجع مساله 970 و 1264 ؛ عروه الوثقی، فصل فی الخلل الواقع فی الصلوات مساله 3)