ارشاد جاهل

توضیحات

سوال پرسیدند که «اگر ببینیم کسی وضویش را اشتباه می‌گیرد یا در جهت قبله اشتباه ایستاده» آیا واجب است به او تذکر دهیم؟ در جواب عرض کنم که مساله دو صورت دارد:
الف: اگر فردی در موردی بی‌اطّلاع از حکم شرعی باشد و به علّت ندانستن مسأله شرعی، واجبی را ترک و یا حرامی را مرتکب شده، در صورتی که این شخص، در صدد تعلّم و فراگیری است و احتمال تأثیر هم وجود داشته باشد، یاد دادن مسأله‌ی شرعی به او واجب است؛ (مثل کسی که وضوی صحیح را بلد نیست) که به اصطلاح به این تذکرِ واجب «ارشاد جاهل» گفته می‌شود. چند مثال دیگر: کسی که نمی‌داند استفاده از انگشتر طلا ‏بر‏ مرد ‏حرام است یا نمی‌داند ‏گوش‏ دادن به موسیقی لهوی و غنا حرام است یا نمی‌داند پوشش قدم پای زن در مقابل نامحرم واجب است و به علّت ندانستن حکم شرعی، این موارد را رعایت نمی‌کند، ارشاد او با وجودِ شرایط واجب است. (1) که با روش خوب یا بیانی زیبا، او را متذکر شویم.
ب: اما اگر کسی حکم شرعی را می‌داند، ولی از روی اشتباه و ‏فراموشی ‏موضوعی را به نادرستی مرتکب شده، در این صورت تذکر دادن واجب نیست. مثلا کسی که می‌داند خوردن و آشامیدن، روزه را باطل می‌کند و از روی فراموشی اقدام به خوردن کرده؛ در این مورد تذکر دادن به او واجب نیست. یا اگر کسی از روی اشتباه، قبله را رعایت نکرده، تذکر دادن واجب نیست. البته اگر موضوع از موضوعات بسیار مهم باشد تذکر دادن لازم است مانند ارشاد کسی که می‌خواهد با آدم بدحساب و خبیثی وارد معامله شود و همه اموال خود را از دست بدهد. (2)
زائرین و مجاورین عزیز می‌توانید (در این وضعیت شیوع بیماری که توصیه شده افراد بیشتر در منازل بمانند) سوالات دینی خود را با ذکر نام مرجع تقلیدتان به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر همان مرجع دریافت نمایید.
خدا به همه ما توفیق علم و عمل نسبت به مسائل دینی عنایت کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
منابع و نکات توضیحی:
(1) (تحریر الوسیله، ج۱، کتاب امربه‌معروف، القول فی شرائط وجوبهما، م 23 و 24 ؛ سایت ادمین، سوالات سامانه جامع امر به معروف و نهی از منکر، سوال شماره 1110130؛ توضیح المسائل جامع، م 2222 ؛ استفتائات سایت آیت الله مکارم، شرایط امر به معروف و نهی از منکر، ارشاد جاهل به حکم یا موضوع)
(2) (سایت ادمین، سوالات سامانه جامع امر به معروف و نهی از منکر، سوال شماره 1163165؛ توضیح المسائل جامع، م 2221)