احکام عبادی (سجده سهو)
حدیث با موضوع
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت سجاد علیه السلام
از حضرت باقر علیه السلام نقل شده است: إِنَّ أَبِی عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ علیه السلام مَا ذَکَرَ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ نِعْمَةً عَلَیْهِ إِلا سَجَدَ ... وَ لا فَرَغَ مِنْ صَلاةٍ مَفْرُوضَةٍ إِلا سَجَدَ ... فَسُمِّیَ السَّجَّادَ لِذَلِکَ.
پدرم علی بن الحسین علیه السلام هیچگاه نعمتی را یاد نمی کرد مگر اینکه سجده شکر انجام می داد و بعد از هر نماز واجب نیز سجده می کرد به همین جهت بود که سجاد نامیده شد. (وسائل الشیعه ج7 ص21)
توضیحات
چند نکته کوتاه در مورد سجده سهو خدمت شما تقدیم می شود:
1. در برخی موارد سجده سهو بعد از نماز واجب، واجب می شود (فتوا یا احتیاط واجب) مثل اینکه در نماز در جایی که نباید سلام بدهد سهوا سلام بدهد یا سهوا در بین نماز حرف بزند و همچنین اگر نمازگزار تشهد یا سجده را در نماز فراموش کند چنانچه قبل از رکوع رکعت بعد متوجه شود باید برگردد و تشهد یا یک سجده را بجا آورد ولی اگر در رکوع رکعت بعد یا در رکعات بعدی متوجه شد نماز را ادامه دهد و بعد از سلام نماز به نظر اکثر فقها از جمله امام خامنه ای ابتدا باید تشهد یا سجده را قضا کرده و بعد از آن سجده سهو هم بجا آورد. (1)
2. کیفیت سجده سهو این است که بعد از نماز بلافاصله نیت سجده سهو کرده و به سجده رفته و بگوید: بسم اللّه و بـاللّه الـسـلام عـلیک ایها النبی و رحمة اللّه و برکاته که ذکرش همان سلام اول نماز است که به ابتدای آن بسم الله و بالله اضافه شده است. بعد بنشیند و دوباره به سجده رود و همان ذکر را بگوید و بعد از سجده دوم تشهد و سلام را بخواند. (2)
3. اگر سجده سهو واجب شود و انسان فراموش کند هر زمان که یادش آمد باید سجده سهو را انجام دهد و نماز صحیح است. ولو حالت نماز به هم خورده است.
خداوند متعال ما را از نمازگزاران واقعی قرار بدهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) سیستانی، مکارم، شبیری زنجانی: تشهد نیاز به قضا ندارد و سجده نیاز به قضا دارد. (رساله مراجع م 1236 و 1245)
(2) مکارم: بنابر احتیاط به مقدار واجب تشهد و سلام اکتفا کند و سلام آخر نماز را بگوید. حضرت امام و سیستانی ذکر سجده سهو را مستحب می دانند. (رساله مراجع م 1250)
