احکام اجتماعی (عقد اخوت)

توضیحات

یکی از اعمالی که در عیدالله الاکبر توصیه شده عقد اخوت است و نقل شده است پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در این روز بین اصحاب خود عقد اخوت و برادری برقرار کردند و خود ایشان با علی علیه السلام عقد اخوت بستند.
چند نکته شرعی درباره عقد اخوت:
۱. کیفیت عقد اخوت در کتب ادعیه از جمله مفاتیح الجنان در اعمال روز عید غدیر آمده است که با إجرای آن طرفین با هم برادر معنوی خواهند شد؛ و در آنجا آمده که پس از عقد اخوت جمیع حقوق خود را جز دعا و زیارت و شفاعت ساقط کنند و البته عقد اخوت الزام آور نیست و تکلیف واجبی را برای طرفین ایجاد نمی کند. و مطابق نظر امام خامنه ای انجام این عمل منحصر در روز عید غدیر نبوده هر چند در این روز بهتر است. و همچنین به تصریح برخی مراجع انجام آن بین دو بانو به امید ثواب مانعی ندارد.
۲. این عقد آثار محرمیت و ارث را ندارد. بنابراین مثلا اگر دو مرد این عقد را اجرا کردند از هم ارث نمی‌برند و هیچ گونه رابطه محرمیتی میان آنها و نزدیکانشان ایجاد نمی‌شود. و می دانیم که تنها عقدی که با بودن شرایط محرمیت ایجاد می کند عقد ازدواج است. لذا عقد اخوت به هیچ وجه بین زن و مرد صحیح نیست.
۳. مطابق نظر برخی از مراجع از جمله امام خامنه ای لازم نیست صیغه عقد اخوت حتماً به عربی خوانده شود، بلکه اگر آن را به فارسی یا زبان دیگری هم جاری کنند صحیح است؛ اما باید الفاظی را بکار برند که معنی این عقد را برساند. (1)
می توانید برای توضیحات بیشتر به مفاتیح الجنان، اعمال روز عید غدیر، مراجعه فرمایید.
خداوند متعال به حق امیرالمومنین علیه السلام قلوب مسلمین را با یکدیگر متحد گرداند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) سایت ادمین امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع مسائل متفرقه سوال شماره 646813 ؛ سوالات سامانه جامع مسائل متفرقه سوال شماره 11353211399/05/27 (اجوبه الاستفتائات س 1463‌و 1464‌؛ آیت الله مکارم، استفتائات جدید‌، ج3‌، س 611 ؛ توضیح المسائل مراجع ، ج2، سؤال‌2443 ؛ مفاتیح‌الجنان و مفاتیح نوین، آداب عید غدیر)
مطابق نظر آیت الله مکارم: عقد اخوت مربوط به عید غدیر است ولی در ایام دیگر به قصد رجاء مانعی ندارد. https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46496&mid=266107
https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46501&mid=259929