احکام اجتماعی (مجهول المالک)

توضیحات

اما مسئله شرعی:
یکی از سوالاتی که زیاد پرسیده می شود این است که: اگر کسی مالش را در منزل، مغازه یا خودروی انسان جا بگذارد، یا شخصی وسیله ای را برای تعمیر به تعمیرگاهی برده و مدتی است سراغش را نگرفته؛ و مثالهای اینچنین، می پرسند وظیفه شرعی در قبال این اموال چیست؟
در پاسخ دو نکته بیان می کنیم:
1. وظیفه انسان در برابر اموال مذکور آن است که تا زمانی که احتمال رجوع یا پیدا شدن صاحبش را می دهد واجب است از صاحبش جست و جو کند یا برای برگشت مالکش صبر کند و زمانی که از پیدا شدن صاحبش به طور کامل ناامید شد مطابق نظر امام خامنه ای بنابر احتیاط مستحب با اجازه دفتر مرجع تقلیدش آن را از طرف صاحبش به فقیر صدقه بدهد. (ضمنا از لحاظ شرعی فقیر کسی که قدرت تامین مخارج زندگی اش را ندارد) (1)
2. شخصی که مال در اختیار اوست شرعا نمی تواند از آن استفاده کند مگر در دو فرض:
الف) یقین داشته باشد که مالک آن مال راضی به استفاده از آن است.
ب) خودش فقیر است و از پیدا شدن صاحبش نا امید شده است که در این صورت نیز می تواند برای خودش بردارد. (2)
خداوند متعال به حق امیرالمومنین علیه السلام فرج امام زمان را برساند و بر عمر خادمین واقعی به این نظام خاصه رهبر عزیزمان بیافزاید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (تحریرالوسیله، کتاب لقطه، لقطه غیر حیوان، م 1 ؛ منهاج الصالحین ج2 م 762) در اجازه از دفتر غالبا مراجع به فتوا و یا احتیاط واجب این اذن را لازم می دانند.
(2) نکته: نسبت به اموال فاسد شدنی برای صدقه دادن و جست و جو از صاحب آن مقداری تفاوت فتوا وجود دارد.
(تحریرالوسیله، کتاب لقطه، لقطه غیر حیوان، م 4 ؛ رهبری استفتاء خصوصی، شماره استفتاء 962415 ؛ منهاج الصالحین ج2 مساله 765 ؛ مکارم استفتائات جدید ج1 ، سوال953 ؛ توضیح المسائل زنجانی مساله 2591 ؛ توضیح المسائل وحید مساله 2646)