اقسام ربا

توضیحات

یکی از گناهان بزرگ که در قرآن به نوعی جنگ با خدا از آن تعبیر شده است گناه ربا است.
چند نکته کوتاه در این رابطه:
1. ربا از گناهان کبیره است و به معنای زیاده گرفتن از اصل مال است، که در متون دینی به شدت نهی شده است و به عنوان جنگ با خدا معرفی شده است.
2. از جهت شرعی هر زیاده گرفتن یا سود یا درصد، ربا گفته نمی شود بلکه از جهت شرعی ربا به سه قسم است و در غیر این سه مورد ربا وجود ندارد:
مورد اول: ربای قرضی یعنی انسان مالی را به عنوان قرض بدهد و شرط سود کند. (1)
مورد دوم: ربای معاملی یعنی اینکه جنسی را که در بازار به کیل و وزن خرید و فروش می شود به مثل خودش ولی با زیاده خرید و فروش کنند. مثلا ده کیلو برنج ایرانی را در مقابل بیست کیلو برنج پاکستانی معاوضه کنند. البته اگر دو معامله مستقل انجام گیرد اشکالی ندارد یعنی ده کیلو برنج ایرانی در برابر پول فروخته شود و سپس بیست کیلو برنچ پاکسانی در برابر پول خریداری شود. (2)
مورد سوم: ربای جاهلی یعنی اینکه طلبکار به بدهکار برای ادای دینش مهلت بدهد و در مقابل مهلت داده شده، زیادی از او گرفته شود. (3)
3. به نظر اکثر مراجع معظم تقلید در چند مورد ربا گرفتن حرام نیست، اول: ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر، فرقی بین پسر و دختر نیست؛ اما بین مادر و فرزند یا بین خواهر و برادر جایز نیست. دوم: ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر. (4)
زائرین و مجاورین گرامی می توانند سوالات دینی خویش را با ذکر نام مرجع تقلید خویش به سامانه 30002020 پیامک کرده و پاسخ را مطابق نظر مرجع تقلید دریافت نمایند.
خداوند متعال کسب رزق و روزی حلال به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (جهت اطلاع: فتوای امام خامنه ای نسبت به دریافت دین به نرخ روز مورد توجه بیان کننده باشد.) (تحریر کتاب قرض م9 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1011)
(2) (تحریر کتاب البیع، ربا قبل از مساله 1 ؛ منهاج الصالحین ج2 ص72)
(3) (تحریر کتاب الدین م8 ؛ منهاج الصالحین ج2 م992)
(4) (مخالفین: زنجانی: ربا گرفتن پدر از پسر و شوهر از زن حرام نیست اما بنابر احتیاط واجب پسر از پدر و زن از شوهر ربا نگیرد. خوئی، تبریزی: ربا گرفتن بنابر احتیاط واجب در موارد فوق جایز نیست. نکته: زن دائم اتفاقی و در موقت اختلافی است.) (رساله مراجع م 2080 ؛ رساله آیه الله وحید 2108)