سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت صادق علیه السلام می فرمایند:
اَلغیبةُ حرامٌ علی کُلِّ مسلمٍ وَ إنّها لَتَأکُلُ الحَسَناتِ کَما تأکُلُ النّارُ الحَطَبَ.
غیبت کردن بر هر مسلمانی حرام است. غیبت کردن، حسنات ( خوبی ها و نیکی ها ) را از بین می برد همانطور که آتش هیزم را از بین می برد.
(کشف الریبه، بعض الاخبار الوارده فی حرمه الغیبه، ص9)
دو نکته درباره وظیفه شنونده غیبت:
1. به نظر اکثر مراجع استماع و شنیدن غیبت حرام است. (مخالف: آیت الله سیستانی)
2. اگر انسان غیبتی را بشنود در برابر آن دو وظیفه دارد:
اول: اینکه غیبت را رد کند یعنی آن نسبت و عیبی را که غیبت کننده به غیبت شونده می دهد، نفی کند مثلاً وقتی گفته میشود: " فلانی مال ناحق خورده "، بگوییم: " از کجا معلوم، شاید معامله کرده یا شاید حلال بوده است." اگر هم به گونهای است که نمیشود آن را توجیه کرد، مثلاً بگوید: "بشر جایز الخطاست یا ممکن است تا کنون توبه و استغفار کرده باشد. (آیت الله سیستانی: احتیاط مستحب است که رد غیبت کند.) نکته اساسی این کار در این است که چون زندگی، بر پایه روابط اجتماعی است، بدبینی و بدگمانیهای افراد باعث تیره و تار شدن فضای جامعه میشود. از این رو باید رد غیبت کرد و اصل را بر صحت عمل افراد گذاشت.
دوم: اینکه واجب است از غیبت نهی کند. اما اگر انسان میداند که این غیبت، برای غیبت کننده حلال است، نهی واجب نیست؛ چرا که او منکری انجام نمیدهد. همچنین اگر شنونده شک کند که عمل غیبت کننده حلال است یا نه، مثلاً کسی نزد شما از فردی غیبت میکند و شما احتمال میدهید که بر اساس مجوز شرعی غیبت می کند، اینجا نهی واجب نیست؛ امّا ردّ غیبت، واجب و گوش کردن آن نیز حرام است. (رساله آموزشی ج2 درس 19 ؛ سیستانی ، منهاج الصالحین ج1 م 30 ؛ استفتائات سایت مکارم، غیبت ؛ وحید، تبریزی، منهاج الصالحین، ج1 مساله 29 ؛ بهجت، جامع الاحکام ج2 ص: 470 ؛ تبریزی، استفتائات جدید، سوال1003)
خداوند متعال ما را از وسوسه های شیطان حفظ کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.