از جمله مهمترین لوازم جهاد تبیین داشتن روحیه ایثار و فداکاری، و در بالاتری حد آن شهادت‌طلبی است. چرا که این جهاد به دنبال نجات افراد از دام دشمن و انحرافات اوست. این امر مهم احتیاج به از خودگذشتگی و آمادگی برای بذل جان دارد.
یکی از امتحانات امیرالمؤمنین علیه السلام ، قرارگرفتن در بستر پیغمبر صلی الله علیه و اله در شب هجرت از مکه به مدینه بوده است. این لحظه امیرالمؤمنین علیه السلام و پیغمبر صلی الله علیه و اله در روایات ما تشبیه شده به جریان ذبح حضرت اسماعیل علیه السلام ، توسط حضرت ابراهیم علیه السلام ، آن شب، شب با عظمتی بود. در آسمان غوغایی بود. خداوند متعال به دو ملک مقرب خودش که با هم اتفاقاً برادر هم بودند، فرمودند: «آیا حاضرید شما برای هم جان بدهید؟» این دو ملک تأملی کردند و چیزی نگفتند. خدا فرمود: «بروید زمین؛ ببینید علی بن ابیطالب علیه السلام چگونه برای برادرش جان می‌دهد؟»2
بعد این آیه نازل شد؛ یک فضیلت برجسته از امیرالمؤمنین علیه السلام ، فرمود:
( وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یشْری نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّه )
و از مردم کسی است که برای کسب خشنودی خدا، جان خود را میفروشد.3
مسئله ایثار جان امیرالمؤمنین علیه السلام است برای رضایت خدا؛ خدا به این ایثار امیرالمؤمنین علیه السلام مباهات می‌کند؛ این ایثار آن‌قدر باعظمت است که تا قیامت خدا برای این ایثار، یک سند زده است در قرآن کریم، همه باید خبردار شوند که این آقا، آن شب چه غوغایی کرد.
بعد خدا دست برنمی‌دارد از عشق‌بازی با امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید:
( وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِباد )
خداوند نسبت به بندگان مهربان است.4
ایثار به معنای ازدست‌دادن نیست، بلکه به‌دست‌آوردن است. من می‌خرم! با خدا معامله می‌کنی، و کسی که با خدا معامله کرد؛ به دست می‌آورد، نه اینکه از دست می‌دهد.
منبع
1. این فصل از کتاب «زیبایی ها و زشتی های کربلا» اثر حجت الاسلام راجی استخراج شده است
2. «من در میان شما پیمان برادرى ایجاد کردم و عمر یکى را طولانى تر از دیگرى قرار دادم، کدام یک از شما دو نفر، زندگى دیگرى را بر خود مقدم مى شمرید (و عمر طولانى را براى دیگرى مى خواهید) هر یک از آن دو، حیات خویش را برگزیدند، در این هنگام خداوند به آنها وحى فرستاد چرا شما همانند على بن ابیطالب نبودید من میان او و محمد برادرى بر قرار ساختم و او در بستر پیامبر خوابید و جان او را بر جان خویش مقدم شمرد، به زمین فرود آیید، و او را از دشمنانش حفظ کنید، آنها هر دو فرود آمدند جبرئیل بالاى سرش و میکائیل پایین پایش بود و جبرئیل صدا مى زد: آفرین آفرین! چه کسى همانند تو است اى على؟! خداوند متعال با تو نزد فرشتگان مباهات کرد»(این حدیث ثعلبى را با همین تفصیل، غزالى در احیاءالعلوم جلد 3 صفحه 238 و گنجى در کفایة الطالب صفحه 114 و الصفوری در نزهة المجالس جلد 2 صفحه 209 و ابن صباغ مالکى در الفصول المهمه صفحه 33 و سبط بن جوزى حنفى در تذکره الخواص صفحه 21 و شبلنجى در نورالابصار صفحه 82 و ...نقل کرده اند.( الغدیر، ج 2، ص 48))
3. بقره،207.
4. همان.
