شرح حدیث
توضیحات
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم.امام صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند: إِنَّ اَلْمُؤْمِنَ لَیُهَوَّلُ عَلَیْهِ فِی مَنَامِهِ فَتُغْفَرُ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ إِنَّهُ لَیُمْتَهَنُ فِی بَدَنِهِ فَتُغْفَرُ لَهُ ذُنُوبُهُ. همانا مؤمن خواب هولناک مى بیند و به سبب آن گناهانش بخشوده مى شود و آسیب بدنى مى بیند و بدان سبب گناهانش آمرزیده مى شود .
چند نکته کوتاه در توضیح حدیث شریف:
1. در این حدیث شریف دو نمونه برای یک مطلب مهمی بیان شده و آن مطلب مهم این است که معادله و ترازوی دنیا و آخرت، یک ترازوی عادلانه است. هر مومنی که در دنیا به هر جهتی سختی بکشد، در آنجا پاداش این سختی‌کشیدن را خواهید دید لذا اگر مومنی در دنیا بیماری سختی دارد یا حوادث خانوادگی دشواری دارد بدون پاداش نمی ماند البته این مطلب مجوزی برای کم کاری دیگران در انجام وظایفشان برای کمک و حل مشکلات از مومنین نمی شود. . لذا در روایت دارد که پای مؤمن به یک سنگی گیر می‌کند، می‌لغزد و می‌افتد، خدای متعال بخاطر همین، یک اجری به او می‌دهد.
2. اگر انسان در زندگی، هیچگونه رنجی، ناراحتی‌ای نداشته باشد که البته چنین چیزی کم اتفاق می‌افتد، در آخرت از برخی از دستاوردهایی که افراد رنج‌کشیده دارند، محروم خواهد بود. البته اگر این امکانات از راه حرام باشد علاوه بر اینکه از اجر محروم هستند، به عذاب الهی هم دچار می شوند.
3. این حدیث شریف یک جهابینی ارزشمندی را به انسان عرضه می کند که اگر با این نگاه پیش برویم، بسیاری از حسادتها و دعواها و غصه‌ها و حرام‌خوری‌ها از بین می‌رود.
در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در حرم مطهر و اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند.
خداوند معرفت دینی را به همه ماعنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد
متن اصلی:
الشرط السابع: ان لایکون ممّن اتّخذ السفر عملاً و شغلاً کالمکاری- درس 170
جلسه 170، دوشنبه 1395/8/3
حدیث :
عن ابان بن تغلِب قال: - سند این حدیث سند خوبی است- قال ابوعبدالله الصادق جعفرُ بنُ محمدٍ«صلوات‌الله‌علیهما»: إنّ المؤمن لَیُهَوَّلُ علیه فی منامِه فتُغفَر له ذنوبُه. در این حدیث، دو نمونه ذکر شده است برای بیان یک مطلب مهمی گرچه خود این دو نمونه علی الظاهر حامل مسألۀ مهمی نیست. نمونۀ اوّل این است که: اگر یک بندۀ مؤمنی یک خواب بدی، کابوس ببیند، ناراحت شود، می‌فرماید: همین خواب بدی که او می‌بیند، موجب آمرزش گناهان او می‌شود. خواب بد چه تأثیری در آمرزش گناه دارد؟ اینجا مسأله، مسألۀ خوابِ بد و این حادثۀ خاص نیست، مسأله یک مسألۀ مهمتری است. می‌خواهند بفرمایند: معادله و ترازوی دنیا و آخرت، یک ترازوی عادلانه است. هر چه اینجا سختی کشیدید، در آنجا پاداش این سختی‌کشیدن را خواهید دید. اینطور نیست که اگر کسی در این دنیا سختی‌هایی را تحمل می‌کند، بدون پاداش باشد؛ بعضی از انسانها غصه و ناراحتی‌ای دارند، بیماریِ سختی دارند، حوادث خانوادگیِ دشواری دارند. و بعضی مراقب مزاج خودشان هستند، سالم زندگی می‌کنند، غذاهای خوب می‌خورند، اگر بیمار شوند دوای لازم، طبیب لازم، در وقت خودش در اختیار دارند. آن یکی یا پزشک در اختیار ندارد، یا محل دوردستی است که به بیمارستان جاده ندارد، یا پول بیمارستان و پزشک را ندارد! اینکه بگوییم شانس و اقبالِ این دو چنین است. نخیر، اینطوری نیست. عِلل و عوامل گوناگون طبیعی و اجتماعی در صحّت، یا بیماری، راحتی یا ناراحتی انسان نقش دارند، تأثیر دارند اما علّت را هر چه فرض کنیم، خودِ این حادثۀ تلخ که برای من و شما پیش می‌آید، در مقابلش نزد خدای متعال یک اجری وجود دارد. اینجا کم آوردید، برایتان مشکل درست شد؛ آنجا به شما پاداش خواهند داد. این، یک قاعدۀ کلّی است. لذا در روایت دارد که پای مؤمن به یک سنگی گیر می‌کند، می‌لغزد و می‌افتد، خدای متعال بخاطر همین، یک اجری به او می‌دهد.
نقطۀ مقابلش هم همین‌طور است. اگر انسان در زندگی، هیچگونه رنجی، ناراحتی‌ای نداشته باشد که البته چنین چیزی کم اتفاق می‌افتد، در آخرت از برخی از دستاوردهایی که افراد رنج‌کشیده دارند، محروم خواهد بود. در روز قیامت، به آن کسانی که زندگی را در لذّات غیرحرام گذراندند، خدای متعال می‌فرماید: «اذهبتم طیّباتکم فی حیاتکم الدنیا و استمتعتم بها»[1]، خوبی‌ها و طیّباتی که لازم بود، شما آنجا استیفاء کردید! اینجا دیگر چیزی ندارید. البته اگر از راه نامناسب و حرام باشد، از راه نامشروع باشد، که عذاب و آتش است. اگر از راه مشروع باشد، از اجر اخروی محروم می‌شوند. در یک روایتی دارد که فقراء در روز قیامت در رفتن به بهشت از اغنیاء سبقت می‌گیرند! آن اغنیاء مؤمن که آنها هم اهل بهشتند. آن فقری که او در دنیا کشیده است، آنجا به دردش می‌خورد. این جهان‌بینی، چه تغییری در زندگی انسان بوجود می‌آورد. این، یک نگاه و یک تلقّی از جهان و حوادث است. ما از حوادث چه تلقّی‌ای داریم؟ تارةً تلقّی ما این است که خیرات، همین رفاه و لذائد زودگذر است. قارون وقتی راه می‌رفت، کنوزش را هم با خودش می‌برد، بعضی‌ها با حسرت نگاه می‌کردند، می‌گفتند: «یا لیتَ لنا مثل ما اوُتِیَ قارون»[2]، کاش ما هم چنین
ثروتی بدست می‌آوردیم. این یک طور جهان‌بینی است. ولی افراد مؤمن تنگدست می‌گویند: ما آنجا که حیات و زندگی اصلی است، یک چیزی بدست خواهیم آورد که برای ثروتمند در دنیا مایۀ حسرت است، گیرِ او نمی‌آید. این هم یک جهان‌بینی است. ببینید، این جهان‌بینی چقدر حسادتها را، دعواها را، غصه‌ها را، حرام‌خوری‌ها را از بین می‌برد. این روایت می‌خواهد بگوید: شما کوچکترین رنجی که در دنیا می‌برید، در مقابلش اجری دارید. یکی از رنجهای کوچک این است که خواب بد ببینید؛ خوابِ بد چند دقیقه‌ای، نیم‌ساعتی، یک ساعتی انسان را اذیت می‌کند، بعد تمام می‌شود. اما همان مقداری که شما را اذیت می‌کند، در مقابلش غفرانِ ذنوب است.
و إنَّه لَیُمتَهَنُ فی بدنِه فتُغفَر له ذنوبُه. این، نمونه دوّم است. بعضی‌ها کارشان آسان است، و بعضی سخت؛ مثلاً در بیابان، زیر آفتاب کار می‌کند، یا در سرما، سرِ پستِ نگهبانی است، بعضی از مردم کارهای سخت را تحمل می‌کنند. این فشار آوردن به بدن را امتهان می‌گویند با هاء هوّز. امتهان در بدن هم موجب آمرزش می‌شود، یُغفر له ذنوبُه.[3
