عکس العمل رفتار ما

توضیحات

سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. امام صادق علیه السلام در روایتی می فرمایند: لا تَغتَبْ فتُغتَبُ ، و لا تَحفِرْ لِأخِیکَ حُفرَةً فَتَقَعَ فیها ؛ فإنَّکَ کما تَدینُ تُدانُ.

غیبت نکن، که اگر غیبت کردی از تو غیبت مى شود. و براى برادرت چاه مکن که خود در آن مى افتى؛ زیرا به هر دست بدهى، با همان دست پس مى گیرى.

چند کوتاه درباره حدیث شریف:

1. یکی از مسائل مهم و اساسی این است که باید بدانیم که آنچه ما در دنیا انجام می دهیم علاوه بر آثار اخروی و معنوی، عکس العملهایی در همین دنیا دارد و در زندگی روز مره ما تاثیر گذار است. این جهان کوه است و فعل ما ندا؛ وقتی در مقابل کوه فریاد می زنید فریاد شما بر می گردد.مثلا اگر اهل بدگویی از دیگران شدید، مطمئنا شما هم مورد بدگویی واقع می شوید. اگر زمینه آبرو ریزی دیگران را فراهم کنید، زمینه آبرو ریزی شما هم پیش می آید.خلاصه اینکه همانطور که با دیگران رفتار می‌کنی، همانطور با تو رفتار خواهد شد. 

2. علت این عکس العمل اعمال چیه؟ واضح است من و شما جزو اجزاء یک مجموعه به نام جامعه هستیم، اجزاء این جامعه روی هم اثر می‌گذارد، یک گناه وقتی از فردی از جامعه سربزند، آن بخشی از جامعه که از گناه اطلاع پیدا می کنند سبب می شود گناه در چشم آنها کوچک شمرده شود و دیگران هم به این گناه تشویق می شوند و گناه هنگامی که عادی شد بلایش همه را دامن گیر می شود. و اگر بخواهیم در جامعه امنیت اخلاقی باشد،همین حلال ها و حرام ها تعیین کننده مرز امنیت اخلاقی است که اگر رعایت نشود، ناامنی اخلاقی رخ می دهد.

در پایان نکته ای مهم را درباره آداب زیارت یادآوری می‌کنم که لازم است زائران محترم توجه بیشتر نمایند ما در حرم مطهر در محضر ولی خدا هستیم که بر اساس روایات، امام علیه السلام سخن ما را می‌شنوند و سلام ما را پاسخ می‌دهند. حضور در پیشگاه امام علیه السلام اقتضاء می‌کند که از بلند کردن صدا در حرم مطهر و اطراف ضریح مطهر پرهیز شود حتی صلوات هم آهسته فرستاده شود تا ضمن حفظ احترام مقام امام علیه السلام و رعایت ادب حضور مزاحمتی برای حضور قلب زائران ایجاد نشود و همچنین همه زائران عزیز با لباس مناسب به حرم مطهر مشرف شوند و خواهران گرامی در همه مکان‌ها خصوصاً حریم قدس رضوی با حجاب و پوشش کامل حضور پیدا کنند.

جهت قبول زیارت و سلامتی همه زائرین صلواتی را عنایت بفرمایید.

متن اصلی:


الشرط الخامس: ان لایکون السفر حراماً (هل الشرط ابتدائی ام استمراری؟)- درس 144

درس 144، سه شنبه 1395/1/31

حدیث :


4. عن الصادق جعفرِ بن محمدٍ«علیهماالسلام» قال: لاتَغتَب فَتُغتَب! غیبت نکن که اگر غیبت کردی، تو هم غیبت می‌شوی. این، مسألۀ مهم و اساسی است. این جهان کوه است و فعل ما ندا؛ وقتی در مقابل کوه فریادی می‌زنید، فریاد شما برمی‌گردد. آنچه ما انجام می‌دهیم، عکس العملهایی در دوران حیات دارد، غیر از آثار اخروی و معنوی، در زندگی روزمرّۀ ما تأثیرات دارد. می‌فرماید: اگر زبان به غیبت باز کردید، اهل غیبت کردن شدید، خودِ شما هم غیبت خواهید شد، غیبت‌تان می‌کنند! این، ساز و کارش چیست؟ اگر یک کار خلافی انجام دادید، آن عمل خلاف نسبت به خود شما هم انجام خواهد شد؟ به نظر می‌رسد یک ساز و کار واضحی است. من و شما جزو اجزاء این مجموعه‌ای هستیم که اسمِ آن جامعه است. اجزاء روی هم اثر می‌گذارد، از یکدیگر فرا می‌گیرند، کارهای یکدیگر را تکرار می‌کنند. یک گناه وقتی از من یا شما سربزند، در آن دائره‌ای که اطلاع از آن پیدا می‌کنند، اهمیت این گناه فروکاسته می‌شود، کم می‌شود. دیگری هم به این گناه تشویق می‌شود! نه اینکه اگر شما یکبار غیبت کردید، بلافاصله تأثیر می‌کند. غیبت کردنِ من و شما، غیبت کردن را در جامعه رائج می‌کند، عادی می‌کند، امرِ متعارفی می‌کند. در فضای مجازی، این تلفنهای همراه را دستشان می‌گیرند و تماس برقرار می‌کنند با یکدیگر به راحتی و آسانی، هر چه دلشان می‌خواهد می‌نویسند! شما که نوشتی، طرف مقابل هم می‌نویسد. یکی علیه شما می‌نویسد، یکی علیه دیگری می‌نویسد، می‌شود رائج! وقتی رائج شد، شما هم جزو کسانی قرار خواهید گرفت که مشمول این بلا خواهید شد. اینطور نیست که مردم به همدیگر فحش بدهند، بد بگویند، غیبت کنند، اهانت کنند اما در بین همۀ این مردم، بنده و جنابعالی مستثنا باقی بمانیم. معلوم است چنین چیزی نمی‌شود. اگر شما به رواج این عادت بد، این حرکت بد. کمک کردید، به قدرِ خودت کمک کردی، یک چند میلیونی‌ام. دیگری هم همین کار را بکند. از این چهل میلیون، پنجاه میلیون آدمی که این ابزار را در اختیار دارند، ده میلیونشان فرض بفرمایید این کار را انجام می‌دهند، رائج می‌شود، گناه اینطوری رواج پیدا می‌کند.

این امنیتِ اخلاقی که ما بارها ذکر کردیم، گفتیم در جامعه امنیتِ جانی فقط معیارِ امنیت نیست که بگوییم جامعۀ ما امن است چون مردم درِ دکّان یا مدرسه یا در مسیر رفت و آمد و در خیابان، کسی به آنها تعرّض نمی‌کند. امنیت فقط این نیست، امنیتِ اخلاقی لازم است، امنیت اعتقادی لازم است. امنیت اخلاقی یعنی اینکه ما آنچه شارع مقدس مرز قرار داده است، حرام قرار داده است، آنرا انجام ندهیم. مرزش مرزِ شارع است. یک جا ممکن است گفتنِ یک چیزی لازم باشد، شرع باید بگوید، معیارِ شرعی باید مشخص بکنند که کجا لازم است، کجا حرام است. اینهایی که معیارهای شرعی را قبول ندارند، اینجا گیر می‌کنند، بَلبَشو بوجود می‌آید. معیار شرعی، خط را مشخص می‌کند. بنابراین، لاتَغتَب فتُغتَب و لاتَحفِر، حَفر کردن، و لاتَحفِر لأخیکَ حُفرةً فَتَقَع فیها؛ چاهی برای دیگری، حفره‌ای برای دیگری حفر نکن! که اگر کردی، خودت هم در آن می‌افتی. اینها همه‌اش کلمات استعاری است، کلماتِ فصاحت‌آمیزِ اُمَراءُ الکلام است، ائمه«علیهم‌السلام» اُمراء الکلام بودند. خیال نکن که اگر این راه، سنگلاخ بود، فقط دیگران از این سنگلاخ زحمت می‌بینند. نه، خودِ شما هم زحمت می‌بینی. بعد فرمود: فإنَّک کما تَدین تُدان، همانطور که با دیگران رفتار می‌کنی، همانطور با تو رفتار خواهد شد. این، یک قاعدۀ کلّی است. البته در موارد دیگر هم شبیهِ این در روایاتِ دیگر نسبت به گناهان و تخلفات دیگر، مطالبی ذکر شده. این روایت دربارۀ غیبت بود و بعد هم حفره، یعنی هر توطئه‌ای برای دیگری بچینی. اگر شما باب توطئه‌چیدن و دسیسه‌چینی و زمینه خراب کردن و آبروریزی را باز کردید، یا از آن بابی که دیگری باز کرده، شما هم وارد شدید؛ طبعاً به توسعۀ این عمل، این تخلف، این گناه کمک کردید! وقتی کمک کردید، عمومی شد، خودِ شما هم مشمول آن خواهید شد. این، یک قاعدۀ کلّی است، اینها حکمت است، چیزهایی است که به نظر انسان ممکن است واضح بیاید، اما وقتی دقت می‌کند می‌بیند دریایی از معرفت و حقیقت در این خفته است.[1] امالی، صفحۀ 505