چهار خصلتی که باید از آنها دوری کرد
توضیحات
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم .امیرالمومنین علیه السلام در روایتی می فرمایند:
مَنِ اِسْتَطَاعَ أَنْ یَمْنَعَ نَفْسَهُ مِنْ أَرْبَعَةِ أَشْیَاءَ فَهُوَ خَلِیقٌ بِأَنْ لاَ یَنْزِلَ بِهِ مَکْرُوهٌ أَبَداً هر کس چهار صفت را از خود دور کند؛ خواه فرد باشد، خواه مجموعۀ دست‌اندرکاران و رؤسای جامعه، هیچگاه حادثه و واقعۀ ناخوشایندی متوجّه او نخواهد شد.
قِیلَ وَ مَا هُنَّ قَالَ: اَلْعَجَلَةُ
مورد اول را حضرت فرمودند عجله کردن یعنی فردی بدون فکر و دقّت، درباره کاری تصمیم‌گیری کند یا کاری را اجرا نماید، بنابراین عجله غیر از سرعت در عمل است.
مورد دوم:َ اَللَّجَاجَةُ. یکی از مسائل خطرناک و بلاهای دامن‌گیر، اصرار و پافشاری ناحق در مسأله‌ای است که چون این حرف را گفته و یا چنین موضعی اتّخاذ کرده حاضر نیست عقب‌نشینی کند ولو خلاف آن ثابت شود.
مورد سوم: اَلْعُجْبُ. مغرورشدن و خودپسندی، که انسان نقص‌ها و ضعف‌های خود را ندیده علاوه بر این خوبی هایش را بزرگ شمارد.
مورد چهارم: اَلتَّوَانِی. کاهلی و سستی، کار امروز را به فردا افکندن و تأخیرانداختن.
تجربه های فراون ثابت کرده است که ضرر و زیانهایی که متوجّه جامعه شده است، در اثر دوری نکردن این امور بوده است.
خداوند انشاءالله ما را با مجاهدت خودمان و با توفیق خودش از این صفات دور بدارد.
متن اصلی:
مراتب تسبیب
مرتبۀ اولی
صورت ثالثه (4)
جلسه 40، 1378/11/17
من مواعظ علیّ(علیه‌السلام):
من استطاع ان یمنع نفسه من اربعة اشیاء فهو خلیق بأن لاینزل به مکروهٌ ابداً. قیل: و ما هنَّ یا امیرالمؤمنین؟ قال: العجلة و اللجاجة و العجب و التّوانی.
(تحف العقول، صفحۀ 222)
هر کس این چهار صفت را از خود دور کند؛ خواه فرد باشد، خواه مجموعۀ دست‌اندرکاران و رؤسای جامعه، هیچگاه حادثه و واقعۀ ناخوشایندی متوجّه او نخواهد شد.
1- عجله. بدون تأنّی و دقّت، تصمیم‌گیری کند یا کاری را اجرا نماید (عجله غیر از سرعت در عمل است).
2- لجاجت. یکی از مسائل خطرناک و بلاهای دامن‌گیر، اصرار و پافشاری ناحق در مسأله‌ای است که چون این حرف را گفته و یا چنین موضعی اتّخاذ کرده حاضر نیست عقب‌نشینی کند ولو خلاف آن ثابت شود.
3- مغرورشدن و خودشگفتی، که انسان نقص‌ها و ضعف‌های خود را ندیده و احیاناً محسناتش را بزرگ شمرد.
4- کاهلی و سستی، کار امروز را به فردا افکندن و تأخیرانداختن.
بنده، در اثر تجربیاتی که در سالهای متمادی پیدا کردم به این نتیجه رسیدم که این سخن علی(علیه‌السلام) واقعاً حکمت تمامی است و همۀ ضرر و زیانهایی که متوجّه جامعه شده است، در اثر این امور بوده.
خداوند انشاءالله ما را با مجاهدت خودمان و با توفیق خودش از این صفات دور بدارد.
