هرگاه مسافری بخواهد حداقل ده روز پشت سر هم در محلی بماند یا بداند که اجباراً این مدت را در آن جا توقف خواهد کرد باید نماز را تمام بخواند (و این را در اصطلاح فقهی «قصد اقامه» میگویند)، اما اگر قصد اقامت کمتر از ده روز را داشته باشد حکم سایر مسافرین را خواهد داشت، بنابراین سربازان یا نیروهای کادری که در استخدام ارتش یا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند، اگر قصد اقامت ده روز یا بیشتر را در مکانی (مثل پادگان، مناطق مرزی و...) دارند و یا میدانند- هر چند به طور اجباری ـ ده روز یا بیشتر در آنجا خواهند ماند، واجب است که نماز خود را تمام بخوانند.
توجه
کسی که میداند در جایی ده روز نمیماند، قصد اقامت ده روز معنا و اثری ندارد و باید در آنجا نمازش را شکسته بخواند، مثلاً اگر فردی برای زیارت حرم امام رضا(ع) مسافرت کند و با آن که میداند کمتر از ده روز در آنجا خواهد ماند ولی برای این که نمازش تمام باشد قصد اقامت ده روز میکند نمازش در آنجا شکسته است.
قصد اقامه باید در یک محل (شهر یا روستا و یا...) باشد، و در دو محل نمیتوان قصد اقامه کرد، بنابراین کسی که در دو مکان تبلیغ میکند اگر عرفاً دو محل محسوب شود، باید در یکی از آن دو، قصد اقامه کند و قصد اقامه در هر دو به این صورت که بخواهد چند روز را در یکی و چند روز هم در دیگری بماند که مجموعاً ده روز شود اقامه محقق نشده و باید نماز را در هر دو محل شکسته بخواند.
توجه
اگر مسافری در محلهیی از شهر قصد اقامه کند رفتن به محلههای دیگر شهر، هر چند با محلهی قصد اقامت به مقدار مسافت شرعی فاصله داشته باشد، به قصد اقامه و حکم آن ضرر نمیرساند.
مسافری که میخواهد ده روز یا بیشتر در محلی بماند، اگر از ابتدا قصد داشته باشد که در خلال ده روز به اطراف آنجا (در محدودهی باغها و مزرعههای محل اقامت) برود، اشکالی ندارد و قصد اقامهی او درست و نمازش تمام است. همچنین قصد خروج از محل اقامت به اندازۀ کمتر از مسافت شرعی اگر به صدق اقامت ده روز ضرر نزند مانند اینکه بخواهد در این ده روز سه دفعه و هر بار در حدود پنج ساعت، برود و برگردد، به قصد اقامت لطمه نمی زند و نمازش تمام است.
اگر مسافر هنگام قصد اقامه، تصمیم داشته باشد در خلال ده روز- هر چند یک بار آن هم به مدت چند دقیقه- به چهار فرسخی و یا بیشتر برود اقامه تحقق پیدا نمیکند و باید نماز را شکسته بخواند.
اگر مسافر در محلی قصد اقامه کند و قبل از خواندن یک نماز چهار رکعتی(ظهر یا عصر و یا عشا) از اقامه منصرف یا مردد شود، اقامه تحقق نیافته و تا وقتی که در آنجا هست باید نماز را شکسته بخواند، اما بعد از قصد اقامه، اگر حداقل یک نماز چهار رکعتی خوانده باشد، اقامه تحقق یافته و پس از آن، انصراف از اقامه یا تردید در آن هیچ اثری ندارد، بنابراین تا وقتی که در آنجا هست و سفر جدیدی را شروع نکرده، باید نماز را تمام بخواند (هر چند پس از تحقق اقامه، فقط یک روز بماند).
هرگاه مسافر، بعد از پیمودن مسافت شرعی (هشت فرسخ) در محلی توقف کند، و نداند مدت توقفش چند روز است (ده روز یا کمتر) تا وقتی این حالت را دارد باید نماز را شکسته بخواند، اما بعد از گذشتن سی روز باید نماز را تمام بخواند، هر چند در همان روز بخواهد برگردد.
در احکام مسافر و قصد توطن و قصد اقامت ده روز، فرقی میان بلاد کبیره (شهرهای بزرگ) و معمولی نیست و حتی با قصد توطن در یک شهر بزرگ و مدتی در آنجا ماندن، بدون معین کردن محلهی خاصی از آن، تمام آن شهر حکم وطن را در بارهی او پیدا خواهد کرد. همچنین اگر قصد اقامت ده روز در مانند این شهر کند بدون این که محلهی خاصی از آن را قصد نماید، حکم تمام بودن نماز در مورد او در تمام محلههای آن شهر جاری خواهد بود.
کسی که میداند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند اگر عمداً تمام بخواند، نمازش باطل است و نیز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند باید نماز را دوباره بخواند، و اگر بعد از وقت یادش بیاید، قضای آن نماز بر او واجب نیست.
کسی که نمیداند مسافر باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است.
شخصی که میداند مسافر باید نماز را شکسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن را نداند مثلاً نداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند چنانچه تمام بخواند بنابر احتیاط واجب باید نماز را در وقت اعاده و در خارج وقت قضا کند.
کسی که باید نماز را تمام بخواند، اگر شکسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است.