الکل تخمیری، همان جوهر اصلی شراب است. بدین صورت که شراب را حرارت می‌دهند و چون دمای جوش الکل پایین‌تر از دمای جوش آب است، زودتر بخار می‌شود و به صورت گاز در می‌آید و آن گاه بخار به دست آمده را سرد کرده و قطره قطره آب مایه می‌گیرند. بدین ترتیب، الکل از شراب جدا می‌گردد.
این ماده، سُکرآوری قوی است که مصرف کم آن برای مردمان عادی، که معتاد به نوشیدن خمر نیستند، پیامدهای خطرناکی را به بار می‌آورد که از آن به عنوان پیامدهای مسموم شدگی نام برده می‌شود و همانند پیامدهایی است که برای کسانی که در نوشیدن خمر، زیاده روی می‌کنند، به وجود می‌آید. زیرا، مستی عبارت است از تخدیر نسبی، یا کامل کانون‌های مهم و حساس مغزی، که ممکن است برابر شدت و ضعف مستی؛ یعنی، برابر چند و چونی ماده سُکرآور به بدن، یک یا دو، یا چند مرکز مغزی و در صورت استفاده بسیار زیاد آن، تمام مغز را تخدیر کند و نشانه‌های آن نیز، برابر شدّت و ضعف آن دارای نوسان است. الکل طبی، به سبب غلیظی و پرمایگی آن، سبب تخدیر کامل می‌گردد، همان گونه که نوشیدن زیاد نوشابه‌های الکلی و عرق، موجب مستی کامل و مرگ وی خواهد شد. از این روی، می‌توان چنین گفت: سمّی بودن این ماده، بستگی به مقدار و نوشنده و حتی زمان نوشیدن دارد. بدون این‌ها، نمی‌توان مادّه‌ای را سمّی قلمداد کرد. افزون بر این، دلیل اصلی حرام و نجس بودن آب مایه‌های سُکرآور، همان وجود ماده اصلی إسکار (الکل) در آن است.[<![if !supportFootnotes]>[26]<![endif]>](#_ftn26)
کوتاه سخن، حال نوبت آن رسیده است که به طور ویژه وجود الکل را در داروها و استعمالات پزشکی بررسی کنیم:
الکل در صنعت داروسازی کاربرد فراوان دارد. گرچه برابر دستورالعمل وزارت بهداشت و درمان، در سال‌های اخیر، متانول یا الکل‌های نوع دوم و سوم و یا گلیسیرین، جایگزین اتانول شده است و در بیش‌تر شربت‌های دارویی، به جای استفاده از اتانل، از حل کننده‌های جانشین استفاده می‌شود، اما هنوز در شربت‌های الگزیر[<![if !supportFootnotes]>[27]<![endif]>](#_ftn27) مثل الگزیر فنوباریتال و استامینوفن، الکل استفاده می‌شود. و در تهیه روکش قرص‌ها و کپسول‌ها نیز از الکل استفاده می‌شود. اکنون بحث این است: آیا این داروها پاک هستند یا نجس و یا حرام هستند و یا حلال؟
با درنگی در فتاوای فقیهان عصر حاضر، می‌توان آن‌ها را به گروه‌های زیر تقسیم کرد:
۱. کسانی که پاکی آب مایه سُکرآور را پذیرفته‌اند، همانند آقای سیستانی و… این دسته در حکم به پاکی این گونه آب مایه‌ها، مشکلی نداشته و بدون دغدغه و کاوش در موضوع الکل، حکم به پاکی گوناگون الکل‌ها می‌دهند.
۲. کسانی که آب مایه‌های سُکرآور و روان را به فتوا و یا احتیاط نجس می‌دانند.
۳. کسانی که در وجود دو شرط بالا، یا یکی از این دو شرط، شک دارند؛ از این روی اصل طهارت را جاری می‌کنند.
س: استفاده از الکل سفید (اتانول) در امور پزشکى و درمان توسط پزشک یا تیم پزشکى براى ضد عفونى کردنِ دست و لوازم پزشکى، مثل دماسنج و غیر آن، جایز است؟ آیا نماز خواندن با لباسى که یک یا چند قطره از این الکل بر آن ریخته شده است، جایز است؟
<![if !supportLists]>- <![endif]>اگر از الکلى باشد که در اصل مایع نیست، هرچند مست‌کننده هم باشد، پاک است و نماز نیز با آن صحیح است. (حضرت امام خمینی (ره))[<![if !supportFootnotes]>[28]<![endif]>](#_ftn28)
<![if !supportLists]>- <![endif]>اگر از الکل مایع بالاصاله و بر حسب تشخیص اهل فن مست کننده باشد، بنابر احتیاط نجس است و نماز با بدن یا لباسی که با آن برخورد کرده، موقوف بر تطهیر است و در غیر اینصورت، محکوم به طهارت است. (امام خامنه ای)[<![if !supportFootnotes]>[29]<![endif]>](#_ftn29)
<![if !supportLists]>- <![endif]>الکل، چه صنعتى و چه طبى، به تمام اقسامش، پاک است؛ مگر آنکه معلوم باشد که آن الکل از تبخیر و تقطیر شراب حاصل شده است که در این صورت، نجس است . (آیت‌الله سیستانى)
<![if !supportLists]>- <![endif]>تمام الکلهایى که درجه غلظت آن بالاست و به خاطر غلظت آن قابل شرب نیست، پاک است. و فرقى میان الکل طبّى و صنعتى از این نظر نیست; امّا الکلهایى که درجه غلظت آن در حدّى است که قابل شرب است و مسکر است از نظر طهارت اشکال دارد. (آیت الله مکارم)[<![if !supportFootnotes]>[30]<![endif]>](#_ftn30)
