مقدمه برو به برنامه

درمان معنوی

بیمار همین که لباس سبز، آبی یا صورتی بیمارستان را می‌پوشد و آنژیوکت را در رگ خود حس می‌کند، غم عالم بر دلش می‌نشیند؛ رنج بیماری، دوری از کار و زندگی و ... دست به دست هم می‌دهد تا زمینه‌های افسردگی، ناآرامی و پریشان‌حالی را در او به وجود آورد.

* اضطراب، استرس و افسردگی اولین میکروب‌هایی هستند که جان بیمار را تهدید می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که بیماران دارای سلامت معنوی بالا از اضطراب کمتری برخوردارند، پس معنویت درمانی می‌تواند سرلوحۀ اقدامات درمانی قرار گیرد.

* دکتر و پرستار می توانند در سلامت معنوی بیمارشان نقش بسزایی داشته باشند.

وقتی به سیره معصومین علیهم السلام مراجعه می کنیم می بینیم که ایشات نیز به درمان معنوی بیمارها خیلی توجه داشته اند.

ام العلاء مریض بود رسول خدا (ص) در هنگام عیادت به او فرمود: ام العلاء! بشارت باد تو را؛ زیرا خداوند به واسطه بیماری مسلمان، گناهان او را می‌برد، همچنان که آتش ناخالصی آهن و نقره را می‌زداید.

* ابومحمد ترقی به دیدار امام رضا علیه السلام رفت. بعد از سلام و احوال‌پرسی امام فرمود: ابومحمد! هر بنده مؤمنی که خدا او را به بلایی گرفتار نمود و او صبر کرد، به طور قطع پاداش شهید را خواهد داشت. ابومحمد با خود فکر کرد که امام به چه مناسبتی این سخن را فرمود؟! پس با امام خداحافظی کرد و رفت. ناگهان احساس کرد پاهایش درد می‌کند. شب پاها ورم کرد و تا صبح از درد شدید به خود می‌پیچید. او حدود ده ماه در بستر بیماری بود. گفتگوی امام رضا با ابومحمد ترقی نمونه‌ای از معنویت درمانی می‌تواند باشد.

* پرستار رضوی نیز بر بالین بیمار حاضر می‌شود و در کنار تزریق سرم، گرفتن فشار خون و... در مورد لطف خدا و عنایت اهل بیت علیهم السلام‌، صحبت می‌کند.

پرستار یا دکتر در حین انجام عملیات درمانی و ... ذکر بگوید قرآن بخواند و پس از تزریق داروها و آرام گرفتن بیمار، در فضایی امیدبخش به او این مفهوم را انتقال دهد که اکنون به واسطه دردها گناهان نیز مانند برگ درختان پاییزی ریخته است. گویی تازه از مادر متولد شده است.

این کار علاوه بر آثار معنوی بسیاری که در زندگی فردی و خانوادگی پرستار و بیمار به‌جای می‌گذارد، موجب آسانی و روانی کار پرستاران در ارتباط با درمان بیماران می‌شود.

این نکته هم اینجا قابل ذکر است که:

یادمان نرود که مریض محبوب در پیشگاه خداوند است. امام صادق علیه السلام می‌فرماید: به درستی که مؤمن هرگاه یکبار تب می‌کند، گناهانش چون برگ درخت می‌ریزد. پس اگر در بستر ناله کند، ناله‌اش تسبیح و فریادش "لا اله الا الله" است و جا‌به‌جا شدنش در بستر مانند کسی است که در راه خدا شمشیر می‌زند.

امام صادق علیه السلام در حدیث دیگری فرموده اند: دعای بیمار مستجاب است پس فلاتغیظوه و لاتضجروه[<![if !supportFootnotes]>[1]<![endif]>](#_ftn1) (که مبادا شما را نفرین کند)

لذا پرستار می‌داند که از افراد مقدسی محافظت و نگهداری می‌کند. پس در برابر ناملایمات بیمار ملایم می‌شود و تمام تلاش خود را انجام می‌دهد تا او را آرام کند و با اخلاص به او خدمت رسانی می کند. و این پرستار در پیشگاه خداوند به جهت مقدس بودن فعالیتش که رسیدگی به بیماران است جایگاه والای دارد.

چراکه پیامبر عظیم الشان اسلام در ثواب و ارزش رسیدگی به بیماران فرموده اند:

من سعی لمریض فی حاجة فقضاها خرج من ذنوبه کیوم ولدته امّه.[<![if !supportFootnotes]>[2]<![endif]>](#_ftn2)

البته شرطش اخلاص در کار است.

مقام معظم رهبری بدین حقیقت نورانی در کلام اشاره فرموده اند آنجایی که از ایشان در استفتائی سوال شده که:

س: اگر هدف پزشک و یا پرستار از فعّالیّت های پزشکی صرفاً انتفاعات مالی و مادّی باشد چه حکمی دارد؟

<![if !supportLists]>- <![endif]> مانع ندارد ولی امر با ارزشی را ارزان از دست می دهد. (امام خامنه ای)

<![if !supportLists]>- <![endif]>هرگاه نيّتشان خدمت باشد و گرفتن اجر و مزد براى تأمين زندگى صورت گيرد، اجر و پاداش اخروى آنها محفوظ است ولی اگر فقط برای امور مالی است حالش معلوم است. (آیت الله مکارم شیرازی)

نشانه های کار درمانی برای خدا: اخلاق خوب، فرق نگذاشتن بین بیماران فقیر و ثروتمند، به موقع و به جا مشغول کار شدن، حفظ شخصیت بیمار، رعایت حق تقدم بیماران، مراعات کردن افراد ضعیف از نظر مالی، و ...

اما بعد

حرف از درمان معنوی به میان آمد

در بین دستورات و توصیه های معنوی، نماز جایگاه والایی دارد. و به عنوان یک ارتباطی که در هیچ حالتی از بیمار ساقط نیست در درمان معنوی بیمار نقش مهمی دارد

نماز دارویی ترکیبی شامل ذکر، دعا و قرآن می‌باشد رکوع و سجود، تسبیح پروردگار است، قنوت گفتگوی بنده با خداست و سوره حمد و توحید قرآن می‌باشد. این اکسیر شفابخش مهم‌ترین عامل جهت ارتقای سلامت معنوی بیمار است.

حال که نقش محوری سلامت معنوی بر بیمار را دانستیم اهمیت پرداختن جامعه پزشکی به مباحث دینی (اعم از اعتقادات، اخلاقیات و احکام فقهی) برایمان روشن است،

و این ضرورت تنها یک توصیه اخلاقی نیست بلکه یک وظیفه شرعی است آنجایی که از مقام معظم رهبری پرسیده شده است:

س: دانستن مسائل شرعی و دینی برای پزشکان، دندان‌پزشکان، داروسازان، پرستاران و به طور کلی پیراپزشکان، در حین آموزش و کار تا چه حدّی لازم است؟

ج. اگر نیاموختن احکام دینی به ترک واجب یا ارتکاب حرام بینجامد، گناهکار است. (امام خامنه ای)