پاسخ:
یکم؛ یکی از آفت‌های بزرگ در فرایند شناخت و مبارزه با مشکلات مادی و روانی بشر، تک‌سونگری و تقلیل‌گری است که از نظر عقل و علم مردوداست. مثلاً تقلیل علل پدیدآمدن و شیوع بیماری‌ها به مسائل بهداشت محیطی و جسمی نوعی تقلیل‌گرایی است؛ یعنی فروکاهش علل به علل مادی و محسوس عقل و علم بشر محدوداست و با وجود پیش‌رفت‌های زیادی که در علوم طبیعی و انسانی صورت‌گرفته، بشر هرگز نمی‌تواند به صورت یقینی ادعاکند که قادراست به همه پدیده‌ها از همه ابعاد، سطوح و زوایا آگاه‌شده و آن‌ها را در کنترل خود درآورد. زندگی انسان‌ها بسیار پیچیده‌تر از آن است که عقل و علم به همه ابعاد آن آگاه‌شود. به‌همین‌سبب تقلیل علت یک بیماری یا شیوع آن در امور مادی، خطای علمی و عقلی بزرگی است. در آیات قرآن کریم و روایات معتبری که از پیشوایان دینی به ما رسیده، علل ایجاد و شیوع برخی از بیماری‌ها، به خصوص بیماری‌های بنیان‌کن، فراگیری برخی از گناهان عنوان شده‌است؛ بنابراین هم‌چنان‌که می‌بایست به نظر پزشکان در رعایت امور بهداشتی جسمی و محیط زیست توجه‌کرد، باید به نظر متخصصان دینی و وجدان اخلاقی در این‌که شیوع گناهان و رفتارهای غیراخلاقی هم در این امر عاملیت دارد، اعتنا کنیم.
دوم؛ مشکلات مادی و بیماری‌های جسمی زنجیره‌ای از علل و عوامل دارند که برخی مادی‌اند و برخی ممکن‌است روحی-معنوی باشند. اگرچه علل و عوامل روحی و معنوی هم با وساطت علل مادی در جسم انسان اثر می‌گذارد، ولی از لحاظ عقلی و علمی نمی‌توان ادعاکرد که مشکلات و بیماری‌های جسمی تنها علل و عوامل جسمی دارد.
سوم؛ امروزه در روان‌پزشکی، پزشکی و روان‌شناسی مدرن اثبات شده که منشأ بسیاری از بیماری‌های جسمی و از جمله بیماری‌های صعب‌العلاج، نابسامانی‌های روانی مثل استرس، اضطراب و افسردگی است. بیماری‌های روان‌تنی، بیماری‌هایی جسمی با منشأ روانی است. ازاین‌رو، اگرچه رعایت اصول و مسائل بهداشتی اهمیت دارد، اما به‌تنهایی نمی‌تواند بیماری‌ها را ازبین ببرد. مشکلات روان‌شناختی موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و بدن را در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌کند. اعتقادات دینی، دعا، مناجات با خدا و توسل به ارواح پاکان علاوه بر آثار معنوی و تکوینی، عامل مهمی در آرامش، امید و احساس تسلط بر زندگی است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک فراوان می‌کند. افراد بی‌دین و لامذهب، به‌سبب این‌که در بحران‌ها ممکن است خود را ببازند و احساس استرس و ناامیدی کنند، نسبت به مؤمنان در برابر بیماری‌ها آسیب‌پذیری بیش‌تری دارند.
چهارم؛ ویروس کرونا از قم شروع و گسترش پیدا نکرده‌است؛ بلکه شروع آن از شهر ووهان کشور چین بوده‌است؛ اما در ایران، قم اولین شهری بود که قادر به شناسایی این ویروس شد و الا طبق اظهارات برخی از صاحب‌نظران این ویروس قبل از قم، در تهران و گیلان وجود داشته‌است. هرچند تقدم وجود ویروس در هرشهری، نباید عاملی برای تحقیر و توهین به آن شهر و ساکنان آن شود؛ چراکه این امر ممکن‌بود در هرشهری اتفاق‌بیفتد.
پنجم؛ مسئله توسل به اهل بیت (علیهم السلام) و شفابخشی توسط آن‌ها مورد تأیید دین است؛ اما این‌گونه امور به صورت دائمی نبوده و در موارد خاصی با شرایطی که خداوند متعال بدان عالم است، اتفاق می‌افتد؛ به عبارت دیگر این مسئله در امور دنیا به صورت استثنا مطرح‌است و این‌گونه نیست که هرکسی به حرم اهل بیت (علیهم السلام) رفته یا توسل و دعایی کرده‌باشد، بلافاصله شفایابد؛ هم‌چنین این‌گونه نیست که هرکسی دعا و توسل کند، دیگر نیازی به استفاده از دارو برای رفع بیماری و یا انجام اقدامات احتیاطی به‌منظور پیش‌گیری از بیماری‌های واگیردار نداشته‌باشد. به‌همین دلیل مراجع معظم تقلید که بیش‌از دیگران اهل ذکر، دعا و توسل‌اند، با وجود این‌که مردم را به این مسائل فرامی‌خوانند، هم‌زمان ایشان را به رعایت دستور العمل‌های بهداشتی و اقدامات احتیاطی پیش‌گیرانه دعوت می‌کنند و خود نیز با تعطیلی درس‌ها و برنامه‌های اجتماعی در این زمینه پیش‌گام بوده‌اند. به‌عنوان مثال حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی سخنانی در این زمینه ایراد فرمودند: «برای مقابله با این بیماری باید بر اعصاب خود مسلط باشیم و از ترس و استرس پرهیز نماییم ... خوباست در تمام خانه‌ها زیارت‌عاشورا و حدیث‌کسا خوانده‌شود، زیرا این دو به همه روحیه می‌دهد و آثار گران‌بهایی دارد ... در این مقطع زمانی معاشرت‌ها و حضور در مراکز عمومی صحیح نیست ... از جمله مسائلی که بر هرانسانی واجب‌است، حفظ جان و سلامت است و اگر انسان در این زمینه کوتاهی‌کند، در پیش‌گاه خداوند مسئولیت دارد»[37]37) مقام معظم رهبری نیز ضمن تأکید بر رعایت مسائل بهداشتی و عمل به دستورات پزشکی و این‌که انجام این توصیه‌ها مصداق «حسنه» است، مردم را به توسل و توجه‌به پروردگار فراخواندند و گفتند: «من توصیه می‌کنم همه دعای هفتم صحیفه‌ی سجّادیّه را که دعای خیلی خوبی است، با توجّه به معنا بخوانند و با این الفاظ زیبا از خدای متعال کمک بخواهند»
ششم؛ مگر کسی ادعا کرده در شهر مقدس بلا نمی آید؛ مکه مقدس ترین شهر و حتی خود کعبه با منجنیق هدف قرار گرفت و یا حرم امام رضا علیه السلام توسط روس ها به توپ بسته شد و در حرم ایشان بمب منفجر شد
