پاسخ:
یکم؛ ازنظر مبانی محکم و متقن دینی و انبوه تجارب شخصی مؤمنان، جای تردید نیست که ارواح پاک صالحان و اولیای الهی (علیهم السلام) واسطه بسیاری فیض‌ها و خیرهای مادی و معنوی ازجانب خداوند متعال هستند. دعای این انسان‌های وارسته به اجابت نزدیک‌تر و شرافت و نیرومندی روحی آنان در دست‌گیری از نیازمندان و توسل‌جویان، بسی بلندتر است. این آثار معنوی را خداوند به‌خواست خود و به واسطه قدرتی که به‌خاطر بندگی ایجاد شده، به آنان عطا کرده‌است. شرف بندگی و صداقت آنان، چنان به خداوند نزدیک‌شان کرده که موهبت واسطه‌گری در فیض الهی به آنان اعطا شده‌است. حرم‌ها، مراقد و مقاماتی که به نام آنان برپا گشته از آن‌جهت که به آن خوبان منتسب است، محترم و شریف است؛ اما یقینا اگر اثری در توسل به آنان وجود دارد، به آن مکان‌ها منتسب و مستند نیست؛ بلکه به ارواح پاک آن‌ها مستند است. شرط توسل به ارواح اولیا، حضور در حرم یا مقبره خاصی نیست و در هرزمان و هرکجا می‌توان به ارواح پاک آنان توسل جست. ازاین‌رو برای زیارت و توسل ارواح پاک اولیای الهی زمان و مکان شرط نیست و محدودیت‌های بهداشتی برای حضور در حرم‌ها هیچ‌گونه منعی در زیارت و توسل ایجاد نمی‌کند. دارالشفا بودن حرم، به‌خاطر وجود صاحب حرم است، نه سنگ و آجر حرم هرچند سنگ و آجر حرم‌ها هم به‌خاطر انتسابش به صاحب حرم، محترم است؛ اما هرگز برای سنگ‌ها و چوب‌ها به‌خودی‌خود اثری وجود ندارد
دوم؛ شرافت معنوی اولیا و احترام آن پاکان اقتضا می‌کند همان‌گونه که در زمان حیات خود ازنظر ظاهر و باطن انسان‌هایی پاکیزه بوده‌اند، حرم‌ها و مراقد ایشان نیز همواره پاکیزه و پیراسته از پلیدی‌های ظاهری و باطنی باشد. رعایت اصول بهداشتی در همهجا نیکو و لازم و درهنگام حضور در مسجد یا حرم‌های اولیای الهی بهتر و واجب‌تر است؛ زیرا بی‌اعتنایی به بهداشت و آراستگی نه‌تنها آن محیط را برای دیگر افراد آلود می‌کند، بلکه نوعی بی‌احترامی و قدرناشناسی به صاحب حرم نیز محسوب می‌شود. با مراجعه مختصر به کتاب‌هایی مثل «مفاتیح‌الجنان» و «کامل‌الزیارات» و دیگر کتاب‌هایی که درباب آداب زیارت نگاشته‌شده، به‌وضوح مشاهد می‌شود که برای حضور در حرم‌های ائمه و دیگر اولیای الهی آداب خاصی ذکر شده‌است. مهم‌ترین ادب زیارت حرم‌ها غسل، وضو، پوشیدن لباس تمیز و پاکیزه، عطرزدن و آراستگی است. آلوده ساختن مساجد و حرم‌های اولیای الهی، به هرشکل ممکن، گناه کبیره شمرده‌شده و بر افرادی که از آلودگی اطلاع دارند، واجب است فورا آن را برطرف سازند؛ بنابراین دارالشفا بودن مراقد و حرم‌های اولیای الهی به این معنا نیست که هرفرد آلوده‌ای می‌تواند در آن وارد شده، آن مکان‌ها را آلوده سازد یا دارالشفا بودن با رعایت امور بهداشتی منافات داشته‌باشد.
سوم؛ وظیفه خادمین حرم حفظ سلامت زائرین است. برای مثال در شرایطی که داعش تمام تلاش خود را برای نابودی حرمین شریفین می‌کند، آیا می توان بدون توجه به این تهدیدات هیچ اقدامی برای حفظ و صیانت آن اماکن انجام نداد؟ تهدیدات باید به هر نحوی که هست از زائرین برطرف گردد. خواه در قالب داعش و گروهک های تکفیری باشد و خواه در قالب بیماری و کرونا
چهارم؛ زیارت مراقد و حرم‌های اولیای الهی بیش‌از آن‌که برای رفع مشکلات مادی و برآورده‌شدن نیازهای دنیایی باشد، برای تقویت انگیزه‌های معنوی و تازه‌کردن ایمان و دین‌داری است. اساسا کارویژه اولیای الهی در زمان حیات‌شان راهب‌ری و دست‌گیری طالبان حقیقت و وصال معبودِ محبوب است؛ نه رفع نیازهای مادی یا شفادادن بیماران این نگرش که همه دردهای مادی و نیازهای دنیایی صرفا با دعا و توسل به اولیای الهی برطرف می‌شود، نگرشی است که توسط خود دین، مردود شمرده‌شده‌است؛ بنابراین اگرچه دین، خصوصا دین اسلام، به‌لحاظ جامعیت و کمال ناظربر تمامی شئونات فردی و اجتماعی بشر است، یعنی راه‌های دست‌یابی به این شئونات را ارائه داده‌است، بدین معنا که اگر انسان بر اساس آن‌ها عمل‌کند به سعادت دنیا و آخرت می‌رسد اما اگر کسانی ادعا‌کنند که دین و معنویت باید همه مشکلات مادی و معنوی را حل‌کند، ادعایی باطل است؛ زیرا عمل براساس آموزه‌های دینی، اختیاری انسان می‌باشد و پیامد عمل‌نکردن به راه‌کارهای دینی، متوجه خود انسان است و ارتباطی به دین ندارد. مرور اجمالی آیات قرآن و روایات واردشده از پیشوایان دین در موضوعات مختلف نشان‌می‌دهد که دین به صورت اساسی به علل مادی حوادث توجه‌داشته و برای دفع و رفع علل مادی حوادث توصیه‌های زیادی مطرح کرده‌اند. یک مراجعه مختصر به کتاب «میزان الحکمه»[24]24) و مرور روایات آن در باب‌ها و موضوعات مختلف و فراوان این ادعا را اثبات می‌کند که دین نگاه جامعی به امور زندگی انسان دارد و درکنار توجه و اعتنا به علل معنوی، به علل مادی هم اهمیت داده‌است. منتها چنان‌که بیان‌شد مهم، توجه‌به آموزه‌های دینی و عمل به آن‌هاست.
پنجم؛ قرآن کریم و پیشوایان دین خود از پیشگامان توجه‌به بهداشت و آراستگی بوده‌اند. آیات و روایات فراوان و گزارش‌های بسیاری در لزوم رعایت بهداشت و نیز اهمیت عملی پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) در کتاب‌های روایی ما موجوداست. کتاب «دانشنامه احادیث پزشکی» از آقای محمدی ری‌شهری حاوی بسیاری از این روایات است. «رساله ذهبیه» امام رضا (علیه السلام)، مجموعه بیانات ارزش‌مند علمی و پزشکی این امام است که در آن با شرح خواص غذاها و نوشیدنی‌ها، راه‌کارهای به‌زیستی، بهداشت و سلامت را به انسان می‌آموزد و ضمن توجه‌به تکنیک‌های مقابله با بیماری‌ها و آسیب‌های روحی و روانی، این مسائل را نیز نقد و بررسی می‌کند. نمونه‌هایی از این احادیث عبارت‌اند از:
- قالَ أميرُالْمُؤمِنين (عليه السلام): «مَنْ سَرَّهُ اَنْ يَكْثُرَ خَيْرُ بَيْتِهِ فَلْيَتَوَضَّأْ عِنْدَ حُضُورِ طَعامِهِ، يَعْنى غَسَلَ يَدَيْهِ》: كسى که دوست‌دارد خير و بركت خانه‌اش زياد شود، هنگام غذا دست‌هاى خود را بشويد.[25]25)
- قالَ أبُوعَبْدِاللّه (عليه السلام): «اِغْسِلُوا أيْدِيَكُمْ قَبْلَ الطَّعامِ وَبَعْدَهُ فَإنَّهُ يَنْفِى الْفَقْرَ وَيَزيدُ فِى الْعُمْرِ»: دست‌هاى خود را قبل‌از غذا و بعداز آن بشوييد؛ زیرا اين كار فقر را از بين مى‌برد و عمر انسان را زياد مى‌كند.[26]26)
- عَنْ أبِى الْحَسَنِ الرِّضا (عليه السلام) قالَ: «مَنْ أخَذَ مِنَ الحَّمامِ خَزَفَةً فَحَكَّ بِها جَسَدَهُ فَأصابَهُ الْبَرَصُ فَلايَلُومَنَّ إلاّ نَفْسَهُ، وَ مَنِ إغْتَسَلَ مِنَ الماءِ الذَّى قَدْ اُغْتُسِلَ فيهِ، فأصابَهُ الجُذامُ، فَلايَلُو مَنَّ إلاّ نَفْسَهُ»: كسى كه تكه سفالى را از حماّم بردارد و با آن بدنش را خارش‌دهد و دچار بيمارى پيسى شود، نبايد جز خودش را سرزنش‌كند و هركس از آبى كه دیگران درآن شست‌وشو كرده‌اند (مثل آب خزینه‌ها در قدیم و استخرها در حال حاضر)، شست‌وشو كند و دچار مرض جذام شود، جز خودش را سرزنش نكند.[27]27)
