هدایت و اضلال الهی

توضیحات

سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-

قرآن کریم می‌فرماید: خداوند هر کس را بخواهد هدایت می‌کند و هر کس را بخواهد گمراه می‌کند. سوال این است که اگر هدایت و ضلالت به دست خداست پس ما چه نقشی داریم؟

اولاً طبق آیات دیگر، خداوند هیچ کسی را بدون دلیل گمراه نمی‌کند، بلکه این خود افراد هستند که زمینه گمراهی خود را فراهم می‌کنند؛ مانند ظالمان، کافران و مسرفان.

نکته دوم: هدایت الهی دارای دو معنا و دو مرحله است: هدایت ابتدایی که شامل همه انسانها می‌شود و به این معناست که پروردگار، امکانات لازم برای رسیدن به سعادت را در اختیار همه قرار داده است؛ هم فطرت و عقل و وجدان را در همه انسانها قرار داده و هم انبیا و اولیا و قرآن را برای هدایت آنها فرستاده است. در این مرحله، گمراهی و ضلالت معنا ندارد.

مرحله و معنای بعدی هدایت این است که خداوند انسان را به گونه‌ای آفریده و سنتها و قوانینی در عالم و در وجود انسان قرار داده، که هم می‌تواند راه حق را انتخاب کند و هم راه باطل را؛ حال اگر مسیر حق را در پیش گرفت، دائماً بر ایمان و هدایش افزوده می‌شود و اگر راه باطل را انتخاب کرد، پیوسته از رحمت و هدایت دور خواهد شد. معنای ضلالت الهی نیز همین است.

مانند کسی که در یک امتحان رد می‌شود. این خود اوست که نتوانسته قبول شود اما می‌گویند معلم او را انداخت و قبول نکرد، زیرا معلم بوده که شرایط و قوانین امتحان را ایجاد کرده. در اینجا هم خود شخص است که مسیر باطل را انتخاب کرده، اما قوانین وجود او و سنتهای عالم را خدا اینطور قرار داده که اگر او خودش خواست بتواند این راه را انتخاب کند و چیزی مانعش نشود. بنابراین، یک جهت گمراه شدن مربوط می‌شود به اختیار خود شخص و جهت دیگرش مربوط می‌شود به شرایط و مقرارتی که خداوند وضع کرده.

نکته پایانی اینکه، در درگاه خداوند، راه همیشه برای تغییر مسیر و دوباره امتحان دادن باز است؛ مانند حر که در نهایت، به هدایت الهی رسید.

خداوند توفیق فهم معارف دین به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد