موانع رشد عقل
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
امام علی ( علیه السلام ) تبعیت از هوای نفس را مانع رشد عقل می دانند و می فرمایند: «طاعَةُ الهَوى تُفْسِدُ الْعَقلَ»: هوا پرستى عقل را فاسد مى‌کند» ( تصنیف غرر الحکم، ص 65)
برخی از موانعی که بازدارنده رشد عقل هستند عبارتند از:
1-شهوت و هوای نفس: اگر هوى وهوس فرماندهى عقل را در دست بگیرد و اسیر تمایلات شهوانى شود، این انحراف ممکن است آن قدر زیاد شود که چنین انسانى از صراط مستقیم دور گردد، و مانند چهارپایان بلکه پستتر از آنها شود، چنین شخصی عقلش از رشد باز می‌ایستد، امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «چه بسیار هوى و هوسهایى که عقلها را تحت سلطه خود در آورده و آنها را اسیر کرده است».(بحار،ج 66 ص 410)
شهوت پرستى، حق را در نظر او باطل و باطل را در نظر او، حق جلوه مىدهد و اگر شخص در صدد کنترل شهوت خود نباشد غلبه شهوت به مرور زمان عقلش را فاسد می کند
2-غضب: جنون و دیوانگی و از دست دادن هر نوع کنترل بر اعصاب که ریشه بسیاری از قتل‌ها و خشونت‌ها و تصمیمات عجولانه است محصول خشم و غضب است که از خطرناکترین حالات انسانی است که باعث زوال عقل انسان می‌شود، که گاه یک جرقّه از خشم تدریجاً تبدیل به دریایى از آتش مىشود، و خانهها و شهرها را در کام خود فرو مىبرد، همه این حالات خطرناک به خاطر فاسد شدن عقل در پرتو خشم و غضب است، امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«غضب عقل آدمى را فاسد مى‌کند، و انسان را از کار صحیح دور مىسازد»(شرح غررالحکم،ج 1 ، ص 357 )
3-غفلت و بی توجهی:
اگر انسان از دین و مسائلی که توشه آخرت را فراهم می‌کند غافل شود و سرمست غرور و لذت‌های زود گذر زندگی گردد عقل خود را در معرض آسیب‌های فراوان قرار داده است، امام علی (علیه‌السلام) می می‌فرماید: «دوام غفلت، کور کننده و نابود سازنده بصیرت است»(شرح بر غرر الحکم، ج 4، ص 22)
4-عجب و خود بینی:
بزرگ دانستن خود و کوچک شمردن دیگران، همچون پرده‌اى سیاه و ظلمانى بر چشم عقل انسان مغرور فرو مىافتد و او از دیدن حقایق باز مىماند، واقعیّت‌ها را غیر از آنچه هست تصوّر مى‌کند و که علاوه بر ارتکاب گناهان مختلف قوه عقل او روز به روز کاهش می‌یابد و به سمت انقراض پیش می‌رود، امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید:«عجب و خودبینى عقل را فاسد مى‌کند»(تصنیف غرر الحکم، ص 65)
خداوند عقل کامل به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
