آیه خمس

توضیحات

سلام علیکم—بسم الله الرحمن الرحیم---
خداوند درباره خمس می فرماید: وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیءٍ فَأَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَی وَالْیتَامَی وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیل إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ: بدانید که هر غنیمتی به دست شما رسید یک پنجم آن برای خدا و پیامبر و برای خویشاوندان [او] و یتیمان و بینوایان و در راه ماندگان است، اگر به خدا و آنچه در روز فرقان بر رسولش نازل کرد ایمان دارید(آیه 41 انفال)
1- در این آیه تأکیدهای ادبی متعددی وجود دارد: واعلموا، انّما، مِن شیءٍ، فَإنّ، لِلّه، إن کنتُم آمَنتُم که اهمیت بالای خمس را می‌رساند.
2-معنای لغوی «غُنم» هر سود و منفعتی است که به دست انسان برسد، چه منفعت کسب باشد چه غنیمت جنگی یا هر سود دیگری.( مفردات، ج1، ص615؛ التحقیق، ج7، ص271.)
3-برخلاف آنچه احیاناً گمان مى شود این غنیمت تنها غنیمت جنگى نیست، گرچه آیه خمس در ضمن آیات جنگ آمده، زیرا اولًا لغت غنیمت تمام بهره ها را در بردارد، و ثانیا آیاتى مانند( فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ کَثِیرَة) غنیمتهایى بسیارى را هم از طرف خدا مقرر داشته، و آیا خدا هم جنگ مى کند تا غنیمتى جنگى داشته باشد؟! ومثلا :امام علی ( علیه السلام ) از کلمه غنیمت استفاده کرده و فرموده است: اغتنم المهل : فرصت ها و مهلت ها را غنیمت بشمارید(خطبه 76 نهج البلاغه) وپیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: خمس از هر چه انسان مالک شود اخراج می‌گردد(جامع الاحادیث، ج 8، ص 546)
4-علت خمس: امام صادق علیه السلام می‌فرماید: به راستی خداوندی که خدائی جز او نیست چون زکات را برای ما حرام کرده خمس را برای ما قرار داده است پس زکات را بر ما حرام کرده و خمس را برای ما (دادن خمس به ما) واجب کرده است(وسائل، ج 6، ص 337)
5-فلسفه خمس: امام رضا علیه السلام فرمود: «انَّ الْخُمْسَ عَوْنُنا عَلى دینِنا وَ عَلى عَیالاتِنا وَ عَلى مَوالینا؛ همانا خمس کمکى بر دین (و اهداف دینى)، خاندان و دوستان ماست»(جامع احادیث الشیعه، ج 8، ص 581)
6-مصرف خمس: در راه مصالح مسلمانان، توسعه و ترویج فرهنگ و معارف اسلامى، مصرف کند. از این رو، اداره شئون مقام ولایت و رهبرى، تقویت مراکز دینى و اسلامى، تقویت بنیه اقتصادى حکومت اسلامى، تضمین استقلال آن، رفع محرومیت ها و نیازمندى هاى جامعه (به ویژه سادات) و... از آثار و برکات خمس خواهد بود
خداوند توفیق عمل به دستورات دین را به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد