ولایت مداری و ایثار
توضیحات
پیام :
پیروی از ولی و فداکاری در خدمت به جامعه نیاز روز جامعه
سوالات اساسی و چالشهای ذهنی مخاطب :
آیا در شرایط کنونی، ولایت‌مداری و ایثار می‌توانند همچنان ابزارهای مؤثری برای مقابله با فساد و نابرابری‌های اجتماعی باشند یا نیاز به بازنگری دارند؟
چرا همیشه باید در جامعه عده ای از خودگذشتگی کنند و عده ای دیگر بهره اش را ببرند و مال مردم خوری کنند؟
تبیین :
ولایت‌مداری از جایگاه بلندی در اعتقادات دینی برخوردار است و مفهومی عمیق و گسترده دارد که به سرچشمه‌های حقیقت و فیض الهی مرتبط می‌شود. این مفهوم به‌طور کلی به معنای پذیرش رهبری و هدایت الهی است که از طریق ولی‌الله تجلی می‌یابد و تمامی جهان هستی، اعم از تکوین و تشریع، تحت سیطره و هدایت این ولایت قرار دارد. در حقیقت، ولایت‌مداری نه‌تنها به معنای پیروی از ولی فقیه در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی است، بلکه در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها باید در نظر گرفته شود. این پیروی از ولی، هم در راستای کمال فردی و معنوی انسان است و هم موجب ایجاد نظم و عدالت در جامعه می‌شود.
در کنار ولایت‌مداری، ایثار یکی از مفاهیم کلیدی است که باید در زندگی هر مسلمان جاری باشد. ایثار به معنای فداکاری و گذشت از منافع شخصی برای حفظ مصالح عمومی و منافع دیگران است. در دوران‌هایی که نیاز به فداکاری برای حفظ جامعه و آرمان‌های دینی است، ایثار به‌عنوان یک رفتار ضروری مطرح می‌شود. رزمندگان دفاع مقدس نمونه‌های روشن و بارز ایثار را به نمایش گذاشتند. آنان با پذیرش سخت‌ترین شرایط جنگی و با ایثار جان خود، در راستای دفاع از میهن و ارزش‌های اسلامی گام برداشتند. ایثار در زندگی روزمره نیز به‌طور گسترده‌ای قابل اعمال است، چه در خانواده، چه در محیط کار و چه در برخورد با دیگران. این ویژگی، همانند ولایت‌مداری، بر پایه ارزش‌های انسانی و دینی استوار است.
در نهایت، ولایت‌مداری و ایثار دو ویژگی مکمل هستند که در تمامی شئون زندگی انسان‌ها باید تجلی یابند. ولایت‌مداری، به‌عنوان یک اصل اعتقادی، باعث می‌شود که فرد همواره در مسیر درست و الهی حرکت کند و در برابر مشکلات از هدایت ولی تبعیت کند. ایثار نیز به‌عنوان یک اصل اخلاقی، فرد را به سمت فداکاری برای دیگران هدایت می‌کند و در مواقع ضروری، از منافع شخصی خود چشم‌پوشی می‌کند. ترکیب این دو ویژگی در زندگی فردی و اجتماعی، موجب ایجاد جامعه‌ای متحد، پیشرفته و اخلاقی می‌شود که در آن عدالت، همبستگی و رشد همگانی تضمین می‌شود.
مستندات :
آیات قرآن
• سوره مبارکه مائده/ 56: وَمَن یَتَوَلَّ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
• سوره مبارکه کهف/ 44: هُنَالِکَ الْوَلَایَةُ لِلَّهِ الْحَقِّ هُوَ خَیْرٌ ثَوَابًا وَخَیْرٌ عُقْبًا
• سوره مبارکه بقره/ 207 : وَمِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَاد
• سوره مبارکه بقره/ 262: ٱلَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ ثُمَّ لَا یُتۡبِعُونَ مَآ أَنفَقُواْ مَنࣰّا وَلَآ أَذࣰىۙ لَّهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَیۡهِمۡ وَلَا هُمۡ یَحۡزَنُونَ
روایات
• عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ فِی حَدِیثٍ قَالَ: ذِرْوَةُ اَلْأَمْرِ وَ سَنَامُهُ وَ مِفْتَاحُهُ وَ بَابُ اَلْأَشْیَاءِ وَ رِضَى اَلرَّحْمَنِ اَلطَّاعَةُ لِلْإِمَامِ بَعْدَ مَعْرِفَتِهِ أَمَا لَوْ أَنَّ رَجُلاً قَامَ لَیْلَهُ وَ صَامَ نَهَارَهُ وَ تَصَدَّقَ بِجَمِیعِ مَالِهِ وَ حَجَّ جَمِیعَ دَهْرِهِ وَ لَمْ یَعْرِفْ وَلاَیَةَ وَلِیِّ اَللَّهِ فَیُوَالِیَهُ وَ یَکُونَ جَمِیعُ أَعْمَالِهِ بِدَلاَلَتِهِ إِلَیْهِ مَا کَانَ لَهُ عَلَى اَللَّهِ حَقٌّ فِی ثَوَابِهِ وَ لاَ کَانَ مِنْ أَهْلِ اَلْإِیمَانِ. ( کافی، ج1، ص185)
امام باقر علیه السلام فرمود: بلندی و کوهان و کلید و دَرِ همه چیز و خرسندی خدای رحمان تبارک و تعالی، اطاعت امام است بعد از معرفت او، سپس فرمود: خدای تبارک و تعالی میفرماید: هر که اطاعت پیغمبر نماید، اطاعت خدا کرده و هر که رو گرداند(او را رها کن، زیرا) ما تو را نگهبان او نفرستاده ایم.
• عن أبی عبد اللّه علیه السّلام، فی حدیث قال: و اللّه، لو أنّ إبلیس، لعنه اللّه، سجد للّه بعد المعصیة و التّکبّر عمر الدّنیا، ما نفعه ذلک و لا قبله اللّه ما لم یسجد لآدم کما أمره اللّه عزّ و جلّ أن یسجد له، و کذلک هذه الأمّة العاصیة المفتونة بعد ترکهم الإمام الّذى نصبه نبیّهم لهم، فلن یقبل اللّه لهم عملا و لکن یرفع لهم حسنة حتّى یأتوا اللّه من حیث أمرهم و یتولّوا الإمام الّذی أمرهم اللّه بولایته و یدخلوا من الباب الّذی فتحه اللّه و رسوله لهم.( وسائل‌الشیعه، ج1، ص120)
از حضرت صادق علیه السلام: روایت کرده که
فرمود: «به خدا سوگند، ابلیس- نفرین خدا بر او باد- اگر پس از آن نافرمانى و تکبرى که کرد (سجده نکردن بر آدم) به مدت عمر دنیا خدا را سجده می آورد، مادام که سجده بر آدم نکرد چنانکه خدایش بدان فرمان داده بود، آن عبادتش سود نمى‌کرد و خدا از وى نمى‌پذیرفت. و همچنین است حال این امت عصیان آور فریفته شده که ترک اطاعت امامى کرده‌اند که پیامبرشان نصب فرموده، پس خداوند عمل ایشان نپذیرد و نیکى ایشان برنکشد، مگر آنکه به سوى خدا باز آیند از همان راه، که فرمانشان داده، و ولایت امامى را سر نهند که خداوند به ولایت او سفارش فرموده، و از همان درى وارد شوند که خدا و رسولش بر ایشان گشوده‌اند.
• الإمامُ زینَ العابدینُ علیه السلام : طاعَةُ وُلاةِ الأمرِ تَمامُ العِزِّ. ( تحف العقول ، 283)
امام زین العابدین علیه السلام : فرمان بردن از فرمانروایان [الهى] کمال عزّت است.
• قال الامام علی علیه السلام: الإِیثارُ أعلى مَراتِبِ الکَرَمِ ، و أفضَلُ الشِّیَمِ.( غرر الحکم ، ۱۴۱۹)
ایثارگرى ، عالى ترین مرتبه بزرگوارى و برترین خوى و خصلت است.
منابع مطالعاتی برای مخاطب:
• صبوحی طسوجی، علی، کتاب ولایت‌پذیری در مسیر جهاد علیه کافران، محل نشر: انتشارات طلیعه سبز، 1398
• بابایی، علی، بصیرت افزایی رمز و راز ولایت پذیری وسعادت، محل نشر: نشر دارخوین، 1395
