سلام علیکم –بسم الله الرحمن الرحیم- تسلیت ایام
آیا داستان فطرس ملک با خطا نکردن فرشتگان سازگاری دارد؟
داستان:جبرئیل هنگام تولد امام حسین علیه السلام از جزیره ای رد شد که فطرس ملک به خاطر کندی و کوتاهی تبعید شده بود که به وساطت جبرئیل بال خود را به قنداقه امام زد که شفا یافت و بخشیده شد(بحار، ج ۲۶، ص ۳۴۰)
1.برخی گویند: چون قرآن فرموده: فرشتگان خطا نمیکنند (عَلَیْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ ؛ آتشی که فرشتگانی بر آن گمارده شده که خشن و سخت گیر هستند و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمی کنند و آنچه را فرمان داده شده اند (به طور کامل) اجرا مینمایند!،تحریم، ۶٫)، پس داستان فطرس علاوه بر ضعف سندی با قرآن ساز گار نیست، پس درست نیست(تفسیر المیزان جلد 19 (ذیل آیه 6، سوره تحریم) پرسش و پاسخ ها در محضر آیت الله جوادی آملی، ج 2، ص 88)
2. ولی برخی دیگر گویند:11منبع و حدیث در مورد فطرس هست و درست است(کامل الزیارات ، ص 140+ الأمالی الشیخ الصدوق ص 200+ مصباح المتهجدشیخ طوسی ص 826 و...)
دلایل:اولا: گناه نکرده ،بلکه کندی کرده و ترک اولی کرده که در مورد پیامبران معصوم نیز نقل شده است؛ زیرا تقریباً در تمام آنها از کار فطرس به «أبطأ» یا «تلکّأ» تعبیر شده که با هم مرادف و به معناى «کندى ورزید » ( کامل الزیارات، ص 140) و فرشتگان درمقام اطاعت فرمان الهى بر هم پیشى مى گیرند « فَالسَّابِقَاتِ سَبْقًا »؛( آیه 4 نازعات)
ثانیا:دوگونه فرشته داریم: مجردتام و مقرب و آسمانی که خطا نمیکنند و فرشته ذمی که احتمال خطادارند و از عناصر زمین درست شده اند (توحید شهدی مطهری، ص 342) وبرخی روایات دارد که باهرقطره باران فرشته ای به زمین می آید تا قطره در جایگاهش قرار بگیرد(کافی ج8 ص 239)
ثالثا: عصمت فرشتگان بر عصمت اختیارى دلالت دارد، نه بر اطاعت جبری، وگرنه مدح معنا نمیدهد(عبادمکرمون) ومقامشان با هم فرق دارد(وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌسوره صافات، آیه 164) و اعتراض فرشتگان به خدا در قضیه خلقت آدم نشان از نقصشان دارد(آیه 30 بقره)
رابعا: اینکه فرشتگان خطانمیکنند(آیه 6 تحریم) در مورد فرشتگان محافظ جهنمی نقل شده است وبرای بقیه معلوم نیست بشود تعمیم داد
خامسا: ممکن است جنی بوده و کلمه ملک به اعتقاد ابن عربی به جن نیز اطلاق میشود