سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از حضرت علی علیه السلام روایت شده که فرمودند: إغْتَنِمُوا الدُّعاءَ عِنْدَ اربع مَواطِنَ: عِنْدَ قِرائَهِ الْقُرْآنِ، وَ عِنْدَ الاْذانِ، وَ عِنْدَ نُزُولِ الْغَیْثِ، وَ عِنْدَ الْتِقاءِ الصَفَّیْنِ لِلشَّهادَهِ.
در چهار زمان دعا را غنیمت شمارید: هنگام قرائت قرآن، هنگام اذان، هنگام نزول باران، هنگام رو به رو شدن دو لشگر مؤمنین و کفار براى جنگ.
فضل بن شاذان درباره حکمت اذان از امام رضا علیه السلام روایت میکند که در قسمتی از فرمایشات حضرت آمده است: اینکه مردم به اذان دستور داده شدهاند، علل و حکمتهای زیادی دارد، از آن جمله اینکه یادآوری برای فراموش کاران و بیداری برای غافلان باشد و کسانی را که وقت نماز را نمیدانند یا مشغول کار دیگری شدهاند، با وقت نماز آشنا گرداند. مؤذن با اذان خود مردم را به سمت عبادت آفریدگار فرا میخواند و آنان را به پرستش خداوند تشویق میکند و با اقرار به توحید، ایمان و اسلام خود را آشکار و اعلان مینماید و برای فراموش کاران، فرارسیدن وقت نماز را اعلام میدارد. مؤذن که به این نام، نامیده شده است بدین جهت است که او با اذان خود، نماز را اعلام میکند.
اما چند نکته در مورد اهمیت و احکام اذان و اقامه:
1-مستحب موکد است که انسان پیش از نمازهاى شبانه روزی (یومیه) چه ادائی باشد و چه قضایی اذان و اقامه بگوید، ولی سائر نمازها اذان و اقامه ندارد. (عروه،فصلفیالاذانوالاقامه،رساله مراجع م916)
2.شکستن نماز درحال عادی جایز نیست اما اگر پیش از آنکه به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید که اذان و اقامه را فراموش کرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است براى گفتن آنها نماز را بشکند (سیستانی: بلکه اگر پیش از تمام شدن نماز یادش بیاید که آنها را فراموش کرده ، مستحب است براى گفتن آنها نماز را بشکند رساله مراجع مساله 1164)
3.در همه مواردى که نمازگزار، پشت سر هم نماز مىخواند ، اگر براى نماز اول اذان گفته باشد ، اذان از نماز بعدى ساقط است ،بشرط اینکه بین دو نماز فاصلهنشدهباشد. (امام خمینی،بهجت،فاضل، گلپایگانی، زنجانی ، صافی، نوری، :نافله فاصله میشود.سیستانی، مکارم،:نافله فاصله نمیشود.تحریر الوسیله المقدمه الخامسه فی الاذان والاقامه مساله2،عروه الوثقی الاذان والاقامه م1، رساله مراجع مساله922، هدایه العباد فصل فی الاذان و الاقامه، منهاج الصالحین فصل فی الاذان و الاقامه، )
4-یکی از مواردی که اذان و اقامه ساقط میشود و نباید گفته شود (فتوا واحتیاط) اینست که ماموم در نماز جماعتی شرکت کند که برای نمازجماعت اذان و اقامه گفته شده است هر چند که این ماموم آنها را نشنیده باشد و یا در وقت گفتن اذان و اقامه در آنجا حضور نداشته باشد. (عروه اذان و اقامه م 3)
خداوند متعال به همه ما توفیق علم و عمل عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.