احکام اجتماعی (حقوق مالی اعضای خانواده)

توضیحات

چند نکته در حقوق مالی اعضاء خانواده:
1. اعضای خانواده شرعا نمی توانند بدون اجازه و رضایت در اموال یکدیگر تصرف کرده و یا استفاده کنند بنابراین فرزندان، والدین، زن و شوهر هیچ کدام بدون اذن و رضایت طرف مقابل نمی توانند اموال دیگری را استفاده نمایند؛ و چنانچه مرتکب چنین عملی شوند باید از این عملشان توبه کنند و لازم است اموالی را که برداشته اند جبران نمایند.
2. خانمی که شوهرش خوراک و پوشاک و مسکن و سایر نیازهای متعارفش را مطابق شأن تأمین می کند، نمی تواند بدون اجازه شوهر در اموالش تصرف کند؛ و حتی اگر در مواردی شوهر نفقه زن را تأمین نکرد مطابق نظر عده ای از مراجع (1) از جمله امام خامنه ای، باز هم نمی تواند مستقیم خودش از اموال شوهر بابت نفقه اش وجهی بردارد؛ بلکه این عمل باید با اذن و اجازه از حاکم شرع صورت گیرد. (2)
3. سوال: اگر فردی از اعضای خانواده مثلا پدر یا مادر و یا همسر دچار آلزایمر شدید شدند (در حدی که دیگر متوجه تکالیف شرعی شان نمی شوند) آیا می توان در اموالشان تصرف کرد مثلا میهمانی گرفت و ...؟ در پاسخ می گوییم اولا تصرف خودشان در اموالشان که صحیح نیست مثلا اگر بخواهند مالی ببخشند این بخشش محقق نمی شود، و ثانیا اطرافیان او نیز (حتی همسرش) بدون مراجعه به حاکم شرع و انتخاب قیم شرعی نمی توانند در اموالش تصرف کنند. و لازم است مثلا با مراجعه به دفتر مرجع برای تصرف در اموال برای او قیم معین کنند و تصرف قیم هم محدود به رعایت مصلحت اوست. (3)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) حضرت امام، امام خامنه ای، آیات عظام فاضل، زنجانی، اراکی، (احتیاط واجب: آیات عظام وحید و مکارم)؛ (مخالفین: آیات عظام خویی تبریزی سیستانی، صافی، گلپایگانی، نوری)
(2) توضیح المسائل مراجع، م2416؛ آیت الله سیستانی: بعد از مطالبه نفقه توسط زوجه اگر زوج نفقه نمی دهد می تواند بردارد. (تحریرالوسیله، کتاب النکاح، نشوز، م 2 ؛ منهاج الصالحین، ج 3 م 355)
(3) (تحریر الوسیله، کتاب حجر، سفاهه م1 و م3، کتاب البیع، م 18 و م19 ؛ منهاج الصالحین ج2 م1084 و م 1085 و 1076 ؛ هدایه العباد، ج1 م 1768 و م 1770 و 1771)