سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. امروز بنا به نقل 75 روز سالروز شهادت حضرت زهراء سلام الله علیهاست که خدمت همه شما میهمانان فرزندش تسلیت و تعزیت عرض می کنم.
حضرت زهرا سلام الله علیها در سخنرانی شان در مسجد پیامبر که به خطبه فدکیه معروف است در بخشی از آن به بیان فلسفه برخی از احکام الهی پرداخته اند؛ که در آنجا نسبت به وفاء به نذر می فرمایند: فَجَعَلَ اللهُ... الْوَفَاءَ بِالنَّذْرِ تَعْرِیضاً لِلْمَغْفِرَه
خداوند متعال وفای به نذر را برای در معرض مغفرت الهی قرار گرفتن مقرر فرموده است. (من لا یحضره الفقیه، ج3، ص: 568)
مناسب دیدیم در این روز نکته ای کوتاه درباره نذر خدمت شما عزاداران حضرت زهرا سلام الله علیها تقدیم کنیم:
نذر نوعی درخواست از خداوند متعال و همچنین توسل بوسیله انجام امور خیر به درگاه الهی به حساب میآید و میتواند باعث تغییر قضای الهی شود مثل صدقه و صله رحم که در دفع و رفع بلا مؤثر هستند. در نذر انسان متعهد می شود که برای کسب خشنودی و رضای الهی کار خوبی را انجام دهد.
در این موضوع یکی از سوالات این است که برخی افراد سال های گذشته نذر کرده اند که هر سال مثلا در چنین ایامی اطعام کنند، مجلس عزایی برگزار کنند و از عزاداران پذیرایی کنند و اطعامی نیز صورت بگیرد، حال ممکن است انسان به هر علتی (مثل مشکل اقتصادی) نتواند به نذر خود عمل کند، حال وظیفه چیست؟
در جواب عرض می شود برای اینکه انجام نذر بر عهده انسان واجب شرعی باشد (یعنی اگر تخلف کند گناه محسوب شود و کفاره بر عهده شخص بیاید) باید شرایطی وجود داشته باشد، که اگر این شرایط وجود نداشته باشد، انجام آن نذر شرعا واجب نیست.
یکی از این شرایط که اگر در نذر نبوده است چیزی بر انسان واجب نشده است صیغه نذر است که به فتوای اکثر مراجع صیغه نذر به این صورت است که بگوید:" برای خدا بر من است که فلان کار را انجام دهم." لذا اگر صیغه نذر را نخوانده باشد و یا اینکه صیغه نذر را به زبان نیاورده باشد و فقط از ذهن خود گذرانده باشد، عمل به چنین نذری واجب نیست.
یکی دیگر از شرایط نذر شرعی این است که در زمان انجام نذر توانایی عمل به نذر را داشته باشد؛ لذا اگر در زمان انجام نذر توانایی عمل به نذر را نداشته باشد، عمل به نذر به فتوای اکثر مراجع تقلید، واجب نیست. (2)
بزرگواران می توانند سوالات شرعی خود را از سامانه 05132020 به صورت تلفنی و یا سامانه پیامکی 30002020 بپرسند.
خداوند متعال توفیق خدمت به دستگاه پر برکت معصومین علیهم السلام را به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (توضیح المسائل مراجع م 2641 ؛ استفتائات سایت آیت الله مکارم، نذر، ناتوانی در انجام نذر) آیت الله مکارم: اگر شخصی قادر به ادای نذر نباشد در این صورت تا جایی که توانایی دارد به آن عمل کند یا کاری که نزدیک و شبیه آن باشد را انجام دهد و اگر اصلاً قادر به انجام آن نباشد از او ساقط میشود.