سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
در روایت است از حضرت اباعبد الله الحسین علیه السلام که میفرمایند: مَنْ حَاوَلَ امْرَاً بِمَعْصِیَةِ اللّهِ کانَ أَفْوَتَ لِما یَرْجُو وَ أَسْرَعَ لِما یَحْذَرُ
هر شخصی که پیگیر کاری از مسیر حرام باشد آنچه را به آن امیدوار است سریعا از دست میدهد و از آنچه می ترسد به سراغش میآید. (تحف العقول ص 177)
یکی از مسائل مورد ابتلا در ارتباط با بانکها، چک بانکی است لذا چند نکته کوتاه درباره خرید و فروش چک بیان می شود:
1. اگر انسان بابت طلبکاریش چک مدت داری گرفته مثلا بابت فروش کالایی یا قرضی که داده است چکی شش ماهه دریافت کرده است چنانچه بخواهد زودتر از موعد سررسید چک، چک را به شخص دیگری غیر از صاحب چک بفروشد، به نظر اکثر مراجع از جمله امام خامنه ای جایز است البته قابل به ذکر است آنچه در حقیقت خرید و فروش می شود برگه چک نیست بلکه همان طلب و دین، خرید و فروش می شود. (1)
2. مقداری که بابت نقد کردن چک محاسبه می شود به توافق خریدار و فروشنده بستگی دارد.
3. اگر چک صوری و جعلی باشد و بابت طلبکاری دریافت نشده است، فرقی نمیکند چک مدت دار از خود انسان باشد یا دوستانه از کسی گرفته شده است، خرید و فروش چنین چکی حرام و باطل است. (2)
در پایان عرض می کنیم در آستان ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در برخی از مسیرها در اماکن متبرکه میز خدمت پاسخگویی با حضور کارشناس آقا و خانم قرار داده شده است که زائرین می توانند سوالات دینی خویش را بپرسند.
خداوند متعال به همه ما توفیق کسب و روزی حلال را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (حضرت امام: فروش چک به شخص ثالث جایز نیست. وحید، بهجت: احتیاط واجب جایز نیست.) (استفتائات حضرت امام ج2 س 225 ؛ توضیح المسائل وحید م2869)
(2) (صرفا جهت اطلاع: فاضل، سیستانی، مکارم، صافی.) (مسائل جدید ج 1ص 99 ؛ مکارم رساله م 2429 ؛ رساله مراجع ذیل مساله 2168 و 2288 ؛ اجوبة الاستفتائات س 1950)