نماز مسافر ( تفاوت حد ترخص با مسافت شرعی )

توضیحات

یکی از سوالاتی بعضی مسافرین عزیز می‌پرسند این است که در جاده‌ها دو تابلو به نام حد ترخص و مسافت شرعی مشاهده می‌شود، که تابلوی حد ترخص را زودتر از تابلوی مسافت شرعی می بینند. فرق حد ترخص و مسافت شرعی نسبت به مسافر و شکسته شدن نماز چیست؟
مسافت شرعی به مقدار فاصله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی هشت فرسخی از آخر شهر گفته می‌شود که مطابق تفاوت فتوایی که بین مراجع وجود دارد این فاصله بین 40 تا 45 کیلومتر (رفت و برگشت) تعیین شده که مطابق نظر امام خامنه‌ای این مسافت فاصله حدود 20/5 کیلومتری آخر شهر است که رفت و برگشت آن 41 کیلومتر می‌باشد؛
و مراد از حد ترخص، مقدار فاصله ای از شهر است که شخص مسافر در صورتی که از آنجا عبور کند و قصد طی مسیر به بیش از مسافت شرعی (که مقدار آن توضیح داده شد) را هم داشته باشد، از آن فاصله به بعد، شرعاً حکم مسافر را دارد (مثلا نمازش شکسته است و اگر ماه رمضان است می‌تواند روزه را افطار کند) در حد فاصله حدترخص از شهر نیز تفاوت مختصری در فتاوی وجود دارد که به نظر برخی از مراجع از جمله امام خامنه‌ای مقدار فاصله ای است که صدای اذان شهر شنیده نمی شود که بنابه تعیین برخی متخصصین حدود ۱۳۵۰ متر فاصله از پایان هر شهر می‌باشد.

پس به طور کلی کسی که تصمیم دارد از وطنش حداقل تا مسافت شرعی سفر کند، چنانچه از حد ترخص بگذرد، با رعایت بقیه‌ی شرایطِ شکسته شدن نماز در سفر، نمازش را باید شکسته بخواند. (مثلا کسی که قصد دارد از مشهد به نیشابور برود چون فاصله ی این دو شهر بیش از مسافت شرعی است آن شخص بعد از دور شدن از شهر و فاصله گرفتن به مقدار حدترخص (که توضیح داده شد) شرعاً مسافر است؛ ولی دقت کنیم که اگر کسی تصمیم ندارد به مقدار مسافت شرعی سفر کند، (مثلا می‌خواهد تا 10 کیلومتری وطن خویش برای کاری برود و دوباره به وطن بازگردد) دیگر عبور از تابلوی حد ترخص برای شکسته خواندن نماز اثری ندارد و نمازش در مسیر این رفت و برگشت کامل است. (1)
نکات دقیق و مفصلی در جزئیات این مسائل وجود دارد که در صورت تمایل، زائرین محترم می‌توانند مطابق نظر مرجع تقلید خودشان مسأله را از کارشناسان مستقر در دفاتر پاسخگویی شرعی در صحنهای حرم مطهر و همچنین اساتید مستقر در میزهای خدمت به صورت حضوری مطرح کنند.
خدا سفر مسافرین، خصوصا زائرین بارگاه منور حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام را پُربار و در صحت و سلامتی قرار بدهد، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
منابع و نکات توضیحی:
(1) (جهت اطلاع: مطابق نظر حضرت امام، مسافت شرعی در بلاد کبیره توجه شود و ارتباطی به تابلوها ندارد.) (رساله مراجع ج1 م1319 ؛ عروه الوثقی، فصل فی صلاه المسافر م 65 ؛ استفتائات حضرت امام ج1 س291 و 292)