سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است از حضرت رضا علیه السلام که می فرمایند: اِعْلَمْ أَنَّه مَنِ اسْتَدانَ دَیْنا وَ نَوى قَضاءَهُ، فَهُوَ فى أَمانِ اللّه حَتّى یَقْضیَهُ، فَإنْ لَمْ یَنْوِ قَضاءَهُ فَهُوَ سارِقٌ.
کسى که قرض بگیرد در صورتى که تصمیم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء کند ولى اگر تصمیم نداشته باشد آن را به صاحبش برگرداند، دزد محسوب مى شود. (الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام، ص: 268)
چند نکته در مورد اداء دین و بدهی:
1. اگر طلبکار وقت طلبش رسیده و طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهى خود را بدهد باید فورا آن را بپردازد و اگر تاخیر بیندازد گناهکار است. (رساله مراجع م 2276)
2. اگر بدهکار مال و اموالی ندارد یا اگر مالی هم دارد منحصر به خانهاى است که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهاى دیگرى که از لوازم ضروری زندگی است و به آنها احتیاج دارد، حرام است که طلبکار طلب خود را از او مطالبه نماید بلکه باید به بدهکار مهلت دهد و نمىتواند او را مجبور کند چیزهایى که از ضروریات زندگی است را بفروشد، امّا بدهکار باید براى پرداخت بدهى خود در صورت توان تلاش کند و از طریق کسب و کار چیزى بدست آورده و بدهى خود را بپردازد. (رساله مراجع م 2277)
3. کسى که دسترسى به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند به نظر اکثر فقها باید(فتوی یا احتیاط) با اجازه حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد، و شرط نیست در فقیر که سید نباشد. (فاضل، اراکی، گلپایگانی، صافی: احتیاط واجب این است که اگر طلبکار سید نیست به سید ندهد.) (رساله مراجع م ٢٢٧٩)
خداوند متعال ما را مدیون احدی قرار ندهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.