بسم الله الرحمن الرحیم در حدیثى از امیرمومنان على (علیه السلام) مى خوانیم که فرمود: «ما اَحَقَّ لِلاْنسانِ اَنْ تَکُونَ لَهُ ساعَهٌ لایَشْغَلُهُ شاغِلٌ یُحاسِبُ فِیْها نَفْسَهُ، فَیَنْظُرَ فیمَا اکْتَسَبَ لَها وَ عَلَیْها فى لَیْلِها وَ نَهارِها»
چقدر شایسته است که انسان ساعتى براى خود داشته باشد، که هیچ چیز او را به خود مشغول نسازد و در این ساعت، محاسبه خویش کند و بنگرد چه کارى به سود خود انجام داده و چه کارى به زیان خود، در آن شب و در آن روز . (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، موسسه آل البیت ،چاپ اول،ج12،ص154،باب وجوب محاسبة النفس کل یوم و....)
چند نکته در باب حق الناس:
1. تضییع حقوق مردم از گناهان است و با توبه برطرف نمی شود بلکه باید بعد از توبه حق مردم را نیز ادا کند.
2. برای پرداخت مال اگر انسان به طلبکار دسترسی دارد باید به خود وی بدهد و اگر فرد فوت کرده میبایست به ورثه اش بپردازد.
3. اگر طلبکار معلوم نیست باید برای پیدا کردن او جستجو نماید و چنانچه مایوس از پیدا کردن طلبکار باشد ،دادن آن به مجالس عزاداری صحیح نیست بلکه باید با اجازه مرجع تقلید مقدار بدهی را به فقیر متدین بدهد.
4. اگر پرداخت مال به طلبکار باعث آبروریزی شود یا مانع شرعی دیگری باشد لازم نیست جزئیات را بگوید بلکه میشود به صورت ناشناس هر چند با واسطه آنرا به طلبکار بعنوان اداء دین برگرداند مثلا مقدار بدهی را به کسی بدهد و بگوید به طلبکار بدون ذکر نام پرداخت کند. چندمثال: پولی که اشتباها و اضافی به افراد داده میشود و بعدا متوجه میشود، ضرر مالی یا بدنی که موجب دیه شده و جبران نکرده، صحنهسازی و استفاده دروغین از انواع بیمه، کم فروشی،
خداوند متعال ما را مدیون احدی قرار ندهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد