درس58: روزه (1) برو به برنامه

1. معنای روزه

«روزه» در شرع مقدس اسلام آن است که انسان در تمام روز (از طلوع فجر تا مغرب) با قصد اطاعت از فرمان خداوند از خوردن و آشامیدن و چیزهای دیگری که به تفصیل گفته خواهد شد خودداری کند.

توجه

معیار شرعی در مورد وقت روزه، فجر صادق است نه کاذب، و احراز آن موکول به تشخیص مکلف است.

در طلوع فجر (وقت وجوب امساک برای روزه گرفتن) فرقی بین شبهای مهتابی و غیر مهتابی نیست.

مقتضی است که مؤمنین محترم «اَیَّدَهُمُ اللهُ تَعَالی» جهت رعایت احتیاط در امساک روزه، همزمان با شروع اذان صبح از رسانه‌ها برای روزه امساک نمایند.

هرگاه برای روزه‌دار اطمینان حاصل شود که اذان از هنگام داخل شدن وقت شروع شده جایز است به صرف شروع اذان، افطار نماید و صبر کردن تا پایان اذان لازم نیست.

2. انواع روزه

روزه از یک نظـر بر چهار نوع است:

روزه‌ی واجب، مثل روز‌ه‌ی ماه مبارک رمضان.

روزه‌ی مستحب، مثل روزه‌ی ماه رجب و شعبان.

روز‌ه‌ی مکروه، مثل روزه‌ی روز عاشورا.

روز‌ه‌ی حرام مثل روزه‌ی عید فطر(اول ماه شوال) و قربان(دهم ماه ذی‌الحجه).

توجه

کسی که می‌داند روزه برای او ضرر دارد یا خوف ضرر داشته باشد باید روزه را ترک کند و اگر روزه بگیرد صحیح نیست بلکه حرام است، خواه این یقین و خوف از تجربه‌ی شخصی حاصل شده باشد یا از گفته‌ی پزشک امین یا از منشأ عقلایی دیگر.

ملاک تأثیر روزه در ایجاد بیماری یا تشدید آن و عدم قدرت بر روزه گرفتن، تشخیص خود روزه‌دار نسبت به خودش است، بنابراین اگر پزشک بگوید روزه ضرر دارد، اما او با تجربه دریافته است که ضرر ندارد باید روزه بگیرد، همچنین اگر پزشک بگوید روزه ضرر ندارد ولی او بداند روزه برایش ضرر دارد یا خوف ضرر داشته باشد نباید روزه بگیرد.

هرگاه عقیده‌اش این بود که روزه برای او ضرر ندارد و روزه گرفت و بعد فهمید روزه برای او ضرر داشته باید قضای آن را به جا آورد.

پزشکانی که بیماران را از روزه گرفتن به دلیل ضرر داشتن منع می‌کنند گفته‌ی ایشان در صورتی معتبر است که اطمینان آور باشد یا باعث خوف ضرر شود و در غیر این صورت اعتباری ندارد.

3. روزه‌های واجب

روزه‌ی ماه مبارک رمضان.

روزه‌ی قضا.

روزه‌ی کفاره.

روزه‌ی قضای پدر و مادر.

روزه‌ی مستحبی که به واسطه‌ی نذر و عهد و قسم واجب شده است.

روزه‌ی روز سوم از ایام اعتکاف.

روزه‌ی بدل از قربانی در حج تمتع(1).

4. شرایط وجوب روزه

بلوغ.

عقل.

قدرت.

بی‌هوش نبودن.

مسافر نبودن.

حایض و نفسا نبودن.

ضرری نبودن روزه.

حرجی نبودن روزه.

توجه

روزه بر افرادی واجب است که واجد شرایط فوق باشند، بنابراین روزه بر کودک نابالغ، دیوانه، بیهوش، فردی که توانایی گرفتن روزه ندارد، مسافر، زن حایض و نفسا، کسی که روزه برای او ضرر یا حرج(مشقت زیاد) دارد واجب نیست. (توضیح بیشتر در درسهای بعدی خواهد آمد).

انسان نمی‌تواند به خاطر ضعف روزه را بخورد، ولی اگر به قدری ضعف پیدا کند که تحمل آن بسیار مشکل شود می‌تواند روزه را بخورد، و همچنین اگر برای او ضرر یا خوف ضرر داشته باشد، بنابراین دخترانی که به سن بلوغ - که بنا به نظر مشهور همان تکمیل نه سال قمری است - می‌رسند واجب است روزه بگیرند و ترک آن به صرف دشواری، ضعف جسمانی و مانند آن جایز نیست. بلی اگر برای آنها ضرر داشته و تحمل آن برای ایشان همراه مشقت زیاد باشد می‌توانند افطار کنند.

5. شرایط صحت روزه

اسلام.

ایمان.

عقل.

بی هوش نبودن.

مسافر نبودن.

حایض و نفسا نبودن.

ضرری نبودن.

داشتن نیت.

ترک مفطرات.

روزه‌ی قضا نداشتن (البته این شــرط برای کســی است که می‌خواهد روزه‌ی مستحبی بگیرد).

توجه

روزه از افرادی صحیح است که واجد شرایط فوق باشند، بنابراین روزه‌ی کافر، دیوانه، بی هوش، مسافر، حایض و نفسا، روزه یی که برای فرد ضرر دارد، یا در آن نیت روزه نکرده یا یکی از مفطرات را عمداً انجام داده باطل است، همچنین روزه‌ی مستحبی کسی که روزه‌ی قضا دارد صحیح نیست.
<![endif]-->

تمرین

روزه یعنی چه؟

روزه‌های واجب را برشمرید؟

اگر پزشک شخصی را از روزه گرفتن منع کند، آیا عمل به گفته‌ی او واجب است؟

شرایط وجوب روزه را ذکر نمایید؟

دخترانی که تازه به سن تکلیف رسیده‌اند و روزه گرفتن بر آنها مقداری مشکل است، چه حکمی دارند؟

شرایط صحت روزه چیست؟

* *

اگر حاجی در حج، قدرت بر قربانی نداشته و نتواند قرض کند باید به جای آن ده روز روزه بگیرد که سه روز آن را در سفر حج و هفت روز آن را در وطنش می‌گیرد.

برو به بالا

1. معنای روزه 2. انواع روزه 3. روزه‌های واجب 4. شرایط وجوب روزه 5. شرایط صحت روزه تمرین * *