«غیرت» یكی از كمالات انسانی است كه دست پرتوان آفرینش، اسباب آن را در وجود آدمی تعبیه كرده است. ازنظر لغوی، غیرت به‌معنای حساسیت شدید است برای قطع نظر غیر، از آنچه كه به انسان تعلق دارد، اعم از ناموس و دین و... .
پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله غیرت را جزء ایمان دانسته‌اند و می‌فرمایند: «ان الغیره من الایمان».1 غیرت‌ورزی در حدّ عالی آن، لازمۀ انسانیت آدمیان، مخصوصاً مؤمنان پرهیزکار است. امیرمؤمنان علی علیه السلام فرموده‌اند:
«اِنَّ اللهَ یَغارُ لِلْمؤمِنِ فَلْیَغَرْ، مَنْ لا یَغارُ فَاِنَّهُ مَنْكُوسُ الْقَلْبِ» 2
(خداوند برای مؤمن، غیرت می‌ورزد، پس او نیز باید غیرت آورد. هر كس غیرت نورزد، دلش وارونه است).
شاید مراد از وارونگی دل این باشد كه شخص بی‌غیرت از حالت طبیعی انسان خارج شده و به ورطۀ پوچی و تباهی سقوط كرده است.
ضرورت‌های غیرت دینی باعث شد، تا امام‌حسین علیه السلام علی‌رقم آنکه می‌دانستند جنایت‌بارترین ظلم عالم علیه ایشان و خانوادهٔ مظلومشان انجام می‌شود؛ اما غیورانه از عزت و شرف اسلام به دفاع و حمایت برخاستند؛ زیرا حضرت بر این مطلب اشراف کامل داشت که وجود غیرت در جامعۀ انسانی تا آنجا ضروری و حیاتی است كه شارع مقدس اسلام، در تشریع احکام نیز به آن عنایت داشته است. رسول خدا صلی الله علیه و اله فرموده‌اند:
«اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ ما اَحَدٌ اَغْیَرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ» 3
(آگاه باشید كه خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع كرد و هیچ‌كس غیورتر از خدا نیست كه از روی غیرت، زشتی‌ها را حرام كرده است).
بر همین اساس، خداوند به هر غیرتمندی نظر لطف و مرحمت دارد. همان‌گونه که امام‌صادق علیه السلام می‌فرمایند:
«اِنَّ اللهَ غَیوُرٌ یُحِبُّ كُلَّ غَیورٍ» 4
(خداوند، غیور است و هر غیرتمندی را دوست دارد)؛
لذا امام‌حسین علیه السلام به‌عنوان غیورمرد عرصهٔ دین، به‌طور خاص محبوب خداوند متعال شد.
ذكر این نكته ضروری است كه به‌طور معمول، انسان با شنیدن واژۀ غیرت، در ذهنش ناموس و حریم خانواده تداعی می‌شود؛ درحالی‌كه مرز غیرت از این حد فراتر رفته است و انواع و اقسام دیگری را نیز شامل می‌شود كه گاه اهمیت آن‌ها از غیرت ناموسی بیشتر است؛ مانند غیرت دینی كه به‌واسطۀ دفاع و پاسداری از ارزش‌های دینی، به‌عنوان بهترین نوع غیرت محسوب می‌شود.
غیرت دینى آن است که انسان در برابر تخلّفاتى که در مسیر حق و عدالت و احکام الهى صورت می‌گیرد، خاموش ننشیند و بى‌تفاوت از کنارشان نگذرد؛ بلکه تخلّف هرچه شدیدتر شود، باید که جوشش و خروش بیشتری داشته باشد. کسانى‌که خونسرد و بى‌رمق از کنار این امور مى‌گذرند، فاقد غیرت دینى هستند.
منبع
1. _بحار الأنوار_، محمدباقر مجلسی، ج71، ص3۴2.
2. _بحار الأنوار_، محمدباقر مجلسی، ج۷۹، ص۱۱۵.
3. _بحار الأنوار_، محمدباقر مجلسی، ج۷۳، ص۳۳۲.
4. _فروع كافی_، محمدبن‌یعقوب کلینی، ج۵، ص۵۳۵.
