سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام رضا علیهالسلام که میفرمایند: اِعْلَمْ أَنَّه مَنِ اسْتَدانَ دَیْنا وَ نَوى قَضاءَهُ، فَهُوَ فى أَمانِ اللّهحَتّى یَقْضیَهُ، فَإنْ لَمْ یَنْوِ قَضاءَهُ فَهُوَ سارِقٌ
کسى که قرض بگیرد در صورتىکه تصمیم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء کند ولى اگر تصمیم نداشته باشد آن را بهصاحبش برگرداند، دزد محسوب مى شود.(فقه الرضا ص 268)
در روایات معصومین علیهم السلام قرض گرفتن مکروه شمرده شده و مذمت شده مگر در موارد خاص و اضطرار و در روایتی نقل است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم میفرمایند: إِیَّاکُمْ وَ الدَّیْنَ فَإِنَّهُ هَمٌّ بِاللَّیْلِ وَ ذُلٌّ بِالنَّهَار؛ بپرهیزید از قرض گرفتن، زیرا قرض گرفتن، غصه شب و ذلّت روز است. مومن می بایست عزت خود را حفظ کند و قناعت کردن و درخواست نکردن از دیگران باعث عزت می شود و خود این حالت باعث جلب رضای خدا و وسعت رزق است.
چند نکته در مورد اداء دین و بدهی:
1. اگر طلبکار وقت طلبش رسیده و طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهى خود را بدهد باید فورا آن را بپردازد و اگر تاخیر بیندازد گناهکار است.
2. اگر بدهکار مال و اموالی ندارد یا اگر مالی هم دارد منحصر به خانهاى است که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهاى دیگرى که از لوازم ضروری زندگی است و به آنها احتیاج دارد،حرام است که طلبکار طلب خود را از او مطالبه نماید بلکه باید به بدهکار مهلت دهد و نمىتواند او را مجبور کند که چیزهاى که از ضروریات زندگی است را بفروشد، امّا بدهکار باید براى پرداخت بدهى خود درصورت توان تلاش کند و از طریق کسب و کار چیزى بدست آورده و بدهى خود را بپردازد.
3.کسى که دسترسى به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند به نظر اکثر فقها باید(فتوی یا احتیاط) با اجازه حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد، و شرط نیست در فقیر که سید نباشد. ( فاضل، اراکی، گلپایگانی،صافی: احتیاط واجب این است که اگر طلبکار سید نیست به سید ندهد. .( مساله٢٢٧٦رساله مراجع مساله٢٢٧٧)رساله مراجع مساله ٢٢٧٩)
خداوند متعال ما را مدیون احدی قرار ندهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.